Gebruiker:Chescargot/Willem Jan Louis Verbeek

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Willem Jan Louis Verbeek
Chescargot/Willem Jan Louis Verbeek
Persoonlijke gegevens
Geboortedatum Wijk bij Duurstede, 25 mei 1820
Overlijdensdatum Wijk bij Duurstede, 30 september 1888
Portaal  Portaalicoon   Schaken

Willem Jan Louis Verbeek (Wijk bij Duurstede, 25 mei 1820 - aldaar, 30 september 1888[1]) was een Nederlands huisarts in Wijk bij Duurstede. Naast zijn werk als huisarts was hij sociaal betrokken en ontwikkelde hij diverse sociaal-culturele nevenactiviteiten. In zijn vrije tijd was hij vooral erg betrokken in de schaakwereld, waar hij menig lans brak voor de ontwikkeling van het schaken in Nederland, alwaar het schaken achterliep ten opzichte van de rest van de wereld.

Verbeek was een schaakmeester avant la lettre, maar is vooral bekend als de hoofdredacteur van het eerste Nederlandse schaaktijdschrift Sissa (1847-1874), welke tevens het eerste officiële tijdschrift zou worden van de Nederlandse Schaakbond. In 1848 publiceerde Verbeek het Nieuw Reglement op het gewoon schaakspelen, dat vrijwel unaniem aangenomen werd en door het hele land gebruikt werd tot in 1874 toen de Nederlandse schaakbond met een update kwam. In 1858 werd onder zijn initiatief en leiding het eerste nationale schaaktoernooi in de Nederlandse geschiedenis in Nijmegen georganiseerd. In 1861 publiceerde hij De Hollandsche schaakspeler – een zakboek voor schaakspelers, welke vermoedelijk als het eerste boek over het moderne schaken in de originele Nederlandse taal beschouwd kan worden.[2]

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

Privéleven[bewerken | brontekst bewerken]

Willem Jan Louis Verbeek was het jongste kind van Jan Louis en Wilhelmina Verbeek. Willem was geboren en getogen in Wijk bij Duurstede en na een onderbreking voor zijn opleiding tot platlandicus is hij daar in 1842 teruggekeerd en gestart als huisarts. Hij trouwde datzelfde jaar met Gerarda Heymeriks (1827-1895). Hun gezin groeide uit tot negen kinderen, waarvan ze er drie op jonge leeftijd zouden verliezen. Het gezin zou veel later kort uitgebreid worden met drie verweesde kleinkinderen totdat een alternatieve thuis voor ze gevonden werd.

Ondanks zijn drukke praktijk en familieleven vond hij ruimte om zich in diverse sociale-culturele activiteiten en goede doelen te verdiepen.

Medische carrière[bewerken | brontekst bewerken]

  • Vóór 1842: Verbeek wordt opgeleid tot platlandicus.
  • 1842: Verbeek vestigt zich in Wijk bij Duurstede als huisarts.
  • 1847: Verbeek wordt aangewezen als stadsgeneesheer van Wijk bij Duurstede[3]
  • 1849: Corresponderend lid van de Société Médicale d’Emulation de la Flandre Occidentale (België)[4]
  • yyyy: Corresponderend lid van de Association for the Advancement of Medical Science
  • 1874-1887: Verbeek wordt aangewezen als lid van het Medisch Advies Commissie van Gelderland en Utrecht. Meerdere functies zouden volgen in de volgende jaren tot een jaar voor zijn dood.

Schaakcarrière[bewerken | brontekst bewerken]

Sissa (27e jrg., 1874)

In 1844 richtte Verbeek met twee clubgenoten de schaakgenootschap Sissa op, welke tot circa 1865 zou voortbestaan. De leden van deze vereniging ontmoetten ten minste wekelijks. Verbeek stond aan de helm van menig correspondentie-schaakpartij van Sissa tegen anderen clubs in het land. Onder Verbeeks leiding werd Sissa een gerespecteerde schaakmacht en werd Wijk bij Duurstede de “bakermat van het schaken” in de regio.[5]

Verbeeks naam (alsook zijn pseudoniem Gustavus) is eeuwig verbonden met het eerste Nederlandse schaaktijdschrift Sissa, zijn geesteskind welke hij in 1848 opzette en waarvan hij tot 1874 de hoofdredacteur zou zijn. Het blad werd het middel bij uitstek om de Nederlandse schaakgemeenschap te verbinden en op de hoogte te houden van de laatste theoretische ontwikkelingen.

Na uitgebreid overleg met vooraanstaande schakers publiceerde Verbeek in 1848, onder het pseudoniem Gustavus, het Nieuwe reglement voor het schaakspel, welke algemeen aangenomen werd en door het hele land voor jaren gebruikt werd tot de Nederlandse Schaakbond in 1874 met een update kwam.[6]

In de periode tussen 1848 en 1852 verschaft Verbeek onderdak aan de hulpbehoevende fysiek aftakelende theaterschrijver Helvetius van den Bergh en brengt hem het schaakspel bij.[7] Helvetius zou in korte tijd uitgroeien tot een vooraanstaande schaakprobleem-componist en met steun en aanmoediging van Verbeek in 1852 zelfs het boek Kunstspelen voor liefhebbers van het schaken publiceren.

In 1858 werd op Verbeeks initiatief een nationale schaaktoernooi in Nijmegen georganiseerd. Deze zou te boek gaan als het eerste nationale schaaktoernooi in de Nederlandse geschiedenis.

In 1861 publiceerde hij De Hollandsche schaakspeler – een zakboek voor schaakspelers, dat vermoedelijk als het eerste boek over het moderne schaken in de originele Nederlandse taal beschouwd kan worden.[2] Dit boek geeft een reflectie van de staat van het schaken in Nederland halverwege de negentiende eeuw.

Hij was er als redacteur van Sissa getuige van toen op 23 mei 1873 op initiatief van leden van het Haagse Schaakgenootschap Discendo Discimus de Nederlandschen Schaakbond opgericht werd. Sissa, welke met Willem Verbeek een goede en betrouwbare reputatie had, werd het eerste officiële tijdschrift van de Bond. Verbeek was toen met een leeftijd van 53 jaar internationaal bekend als de oudste redacteur van een schaaktijdschrift en met Sissa als zijnde één van de allerlangst lopende tijdschriften die de internationale schaakwereld toen kende. Zijn volharding en doorzettingsvermogen waar andere schaaktijdschriften in binnen- en buitenland faalden wekte alom bewondering.[8] Een jaar later echter stapte Verbeek uit de schaakwereld omwille “verschillende redenen van overwegend belang” en daarmee kwam ook een einde aan Sissa tijdschrift.[9] De bond zou na nog een jaartje op hoogst onbevredigende wijze met Verbeeks opvolger van der Linde in zee te zijn gegaan, pas in 1893 weer zijn eigen bondstijdschrift hebben.[10]

Het laatste teken van Verbeek in de schaakwereld was toen hij in 1878 zijn uitgebreide schaakcollectie in 1878 aan de Schaakbond verkocht.[11]

Verbeeks speelsterkte[bewerken | brontekst bewerken]

Verbeek was een naar negentiende-eeuwse Nederlandse maatstaven bovengemiddeld sterke schaker en geldt als een schaakmeester avant la lettre. Zijn schaakstijl was typisch romantisch en hij was een vocale pleitbezorger van het gambietspel. Hij speelde veel partijen, met en zonder voorgift, en stond bekend als een van de vroegste Nederlandse schakers die geblindeerd simultaanschaak konden spelen.[12] Verbeek heeft ook menig partij gespeeld tegen de sterkste schakers van Nederland, waaronder C.E.A. Dupré, G.Dufresne, F.G. H(e)ijmans, alsook internationaal bekende schaakmeesters zoals Serafino Dubois. Meer dan honderd overgeleverde partijen van W.J.L.Verbeek zijn terug te vinden in de Sissa-tijdschriften (1848-1874). Verbeek heeft als captain Sissa schaakvereniging vele correspondentiepartijen aangestuurd en bezorgde Wijk bij Duurstede de reputatie “het bakermat van het schaken in de regio” te zijn.

Verbeek was tevens een bedreven probleem-componist. Zijn problemen werden veelvuldig in Sissa, maar ook in buitenlandse tijdschriften gepubliceerd, zoals het Duitse Schachzeitung, het Franse Le Monde Illustré en het Britse The Era.

Overlijden en nalatenschap[bewerken | brontekst bewerken]

Willem Verbeek overlijdt op 30 september 1888 op 68-jarige leeftijd in Wijk bij Duurstede.

Hij wordt met name herinnerd om zijn bijdragen aan de Nederlandse schaakgemeenschap: “De schaakwereld heeft (...) een groot verlies geleden door het overlijden (...) van één harer meest verdienstelijke leden, den heer W.J. L. Verbeek, te Wijk-bij-Duurstede. Gedurende 27 jaaren was hij redacteur van het schaaktijdschrift Sissa, en men kan zeggen dat hij zoowel met de zaakkundige bewerking van dat blad als met zijn overigen arbeid in boekvorm en voor de periodieke pers het meest van alle Nederlanders bijgedragen heeft tot aankweeking van degelijke schaakkennis in ons Vaderland. Zijn aandenken zal in dankbare vereering voortleven bij de beoefenaars van het schaakspel.”[13]

Het is moeilijk om zijn bijdragen aan de ontwikkeling van het Nederlandse schaak te kwantificeren, maar is het duidelijk dat zijn inspanningen flink hebben bijgedragen aan het op de kaart plaatsen van het Nederlandse schaak:

  • Het schaaktijdschrift Sissa heeft 28 jaar lang bijgedragen aan;
    • Groei en binding van de Nederlandse schaakgemeenschap
    • Ontwikkeling en verspreiding van schaakkennis en partijen
  • Vandaag is Sissa de historische bron bij uitstek over de Nederlandse schaakleven in de negentiende eeuw.
  • Publicatie van schaakregels die tot de update van de bond in 1874 van toepassing waren.
  • Publicatie van het eerste boek in de originele Nederlandse taal over het moderne schaken.

W.J.L. Verbeeks schaakcollectie is overgedragen van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond aan het Max Euwe Centrum in Amsterdam, waar het heden nog altijd ingezien kan worden.

Eervolle vermeldingen[bewerken | brontekst bewerken]

Medisch
  • 1843: Ontvangst van een gouden medaille van koning Willem II voor het belangeloos inentingen hebben verricht aan armen.[14]
  • 1863: Ontvangst van een zilveren medaille van koning Willem III voor het belangeloos inentingen hebben verricht aan armen.[14]
Schaakgerelateerd

Voor zijn verdiensten in de Nederlandse schaakwereld heeft W.J.L. Verbeek diverse erkenningen ontvangen, waaronder de volgende:[15]

  • 1851: Erelid van Schaakgenootschap Strijdt met Beleid in Nijmegen
  • 1851: Erelid van Schaakgenootschap Vriendschap en Oefening in Alkmaar
  • 1851: Lid van Verdienste bij Schaakgenootschap Philidor in Amsterdam
  • 1860: Honorair lid van Amsterdamse Schaakgenootschap
  • 1862: Honorair lid van Schaakgenootschap La Bourdonnais in Amsterdam
  • 1866: Erelid van Schaakgenootschap Vermaak door Oefening in Rotterdam
  • 1870: Erelid van Schaakgenootschap Ströbeck in Den Bosch
  • 1873: Erelid van Discendo Discimus in Den Haag

Publicaties[bewerken | brontekst bewerken]

Medisch
Schaakgerelateerd

Noot: tot 1849 had Verbeek de gewoonte te publiceren onder het pseudoniem Gustavus.[17]

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

  • Enkele van Verbeeks partijen tegen de sterkste spelers van zijn tijd zijn interactief door te spelen op chessgames.com.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruiker:Chescargot/Willem_Jan_Louis_Verbeek&oldid=56051081"