Gebruiker:Jan Hupkes/Kladblok
Monarda's danken hun naam de Spaanse medicus en botanicus Nicolas Monardes[1] (Nicolás Bautista Monardes Alfaro (Sevilla, Spanje, c. 1508 — Sevilla, Spanje, 10 oktober 1588). Hij schreef Historia medicinal de las cosas que se traen de nuestras Indias Occidentales (afbeelding: https://archive.org/details/hin-wel-all-00002448-001, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=57420302), dat vanaf 1565 in drie delen verscheen en waarin hij als eerste experimenten beschreef met de medicinale werking van planten uit de Nieuwe Wereld. En dat zijn Monarda's nog steeds: eenjarige en vaste planten uit Amerika die wetenschappelijk onderzocht worden op vooral hun pijnstillende werking en hun aromatische samenstelling (bergamotolie).
Een hardheidszone is een gebied waarin de gemiddelde jaarlijkse minimumtemperatuur binnen bepaalde grenzen blijft. Simpel gezegd: het is een maat om aan te geven of plantensoorten in een gebied de winter kunnen overleven. De meest voorkomende indelingen in hardheidszones zijn die van de USDA[2] (United States Department of Agriculture) en die van de RHS[3] (Royal Horticultural Society). Als een plantensoort geschikt is voor een bepaalde hardheidszone, wil dat niet zeggen dat die plant daar kan overleven. Dat is afhankelijk van veel meer factoren, waaronder de bodemgesteldheid, de hoeveelheid neerslag en het aantal zonuren.
Nederland[4] en België[5] vallen binnen de zones 7 tot en met 9 van de USDA-schaal. Planten die geschikt zijn voor de zones 8 en hoger, hebben op zijn minst een warme standplaats nodig en wellicht ook een winterdek.
| USDA Hardheidszones in °C | |||
|---|---|---|---|
| Zone | van | tot | |
| 0a | < | -53,9 | |
| 0b | -53,9 | -51,1 | |
| 1a | -51,1 | -48,3 | |
| 1b | -48,3 | -45,6 | |
| 2a | -45,6 | -42,8 | |
| 2b | -42,8 | -40,0 | |
| 3a | -40,0 | -37,2 | |
| 3b | -37,2 | -34,4 | |
| 4a | -34,4 | -31,7 | |
| 4b | -31,7 | -28,9 | |
| 5a | -28,9 | -26,1 | |
| 5b | -26,1 | -23,3 | |
| 6a | -23,3 | -20,6 | |
| 6b | -20,6 | -17,8 | |
| 7a | -17,8 | -15,0 | |
| 7b | -15,0 | -12,2 | |
| 8a | -12,2 | -9,4 | |
| 8b | -9,4 | -6,7 | |
| 9a | -6,7 | -3,9 | |
| 9b | -3,9 | -1,1 | |
| 10a | -1,1 | +1,7 | |
| 10b | +1,7 | +4,4 | |
| 11a | +4,4 | +7,2 | |
| 11b | +7,2 | +10,0 | |
| 12a | +10,0 | +12,8 | |
| 12b | > | +12,8 | |
| RHS Hardheidszones in °C | |||
|---|---|---|---|
| Zone | van | tot | |
| H1a | > | +15 | |
| H1b | +10 | +15 | |
| H1c | +5 | +10 | |
| H2 | +1 | +5 | |
| H3 | +1 | -5 | |
| H4 | -10 | -5 | |
| H5 | -15 | -10 | |
| H6 | -20 | -15 | |
| H7 | < | -20 | |