Leo Marfurt[bewerken | brontekst bewerken]

Leo Marfurt (1894 – 1977) was een art deco Zwitsers-Belgisch grafisch ontwerper en publiciteitstekenaar. Hij wordt tevens ook gezien als het vooroorlogse boegbeeld van de Belgische affichekunst.

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

Marfurt werd geboren in 1894 in Aarau, Zwitserland. Hij volgde hier een kunstopleiding. Oorspronkelijk had hij ambities als schilder. Na zijn studies volgde hij een 4 jaar durende stage in steendrukkerij Trüb & Cie, waar hij onder andere de grafische techniek lithografie aangeleerd kreeg. Marfurt studeerde vervolgens aan de School of Design (Schule für Gestaltung). Gentenaar Jules de Praetere was hier directeur en deed Marfurt een aanbod als assistent in zijn reclamebureau.

Leo ging in op het aanbod en verhuisde naar België in 1921, waar hij een jaar later trouwde.

In 1927 richtte Léo zijn eigen bedrijf op: Les Créations Publicitaires waarmee hij vooral bekend stond om zijn vernieuwende posters uit de jaren 1930. Hij werd ook weleens de Cassandre van België genoemd. Tussen 1953 en 1973 gaf Marfurt les aan het Plantin Instituut in Antwerpen.

Enkele van zijn klanten waren de Brussels World Fairs (1935 – 1958), Minerva (automobielen), Chrysler (automobielen), Belga (sigaretten), ferryboten over het kanaal, treinsporen in België en het Verenigd Koninkrijk.

Léo Marfurt stierf in Antwerpen in 1977.

Stijl[bewerken | brontekst bewerken]

Marfurt’s stijl kan het best omschreven worden als art deco met invloeden uit het futurisme, kubisme en surrealisme. Zo combineerde hij voor- en zijaanzichten in één beeld (zoals bv. Picasso).

Hij was ook één van de weinige affichisten die niet alleen de tekening zelf overbracht op de steen of de zinken plaat, maar ook de belettering eigenhandig uitvoerde. Deze grafische techniek is beter bekend als lithografie.

In 2002 werd er een tentoonstelling gehouden in het Nationaal Jenevermuseum Hasselt over zijn posters voor gin en likeur.

Werk[bewerken | brontekst bewerken]

In 1928 hingen er twee opvallend kleurrijke affiches in de Belgische stations. Eén daarvan maakte reclame voor de ferrydienst Oostende-Dover, een overtocht van 3 uur met turbineschepen. Deze boden op het station Oostende-Kaai een aansluiting op treinen van en naar heel Europa.

Het eenvoudige beeld bevat sterk gestileerde vormen. De gebruikte kleuren zijn fris en er zijn geen gradaties gebruikt, wat de poster vlak maakt. De passagiers zijn als silhouetten afgebeeld. Er wordt een overstap afgebeeld van de trein naar de boot, op een vloeiende manier. Het personeel is duidelijk afgebeeld en overvloedig aanwezig.

De poster 'Les Grandes Communications' maakt duidelijk hoeveel internationale treinen er in België begonnen, vooral in Oostende. De bovenste helft laat met kleurvlakken en silhouetten de hectiek rond het vertrek zien van de trein uit Oostende naar Stamboul (Istanbul).

LNER, een Britse spoorwegmaatschappij, sloot in 1927 een contract met 5 grafisch ontwerpers, waaronder Marfurt. Ze werkten allen regelmatig voor de spoorwegmaatschappij, maar mochten niet voor andere spoorwegmaatschappijen werken. Op die manier wist LNER een eigen, herkenbare publiciteitsstijl te ontwikkelen én te behouden. Er was echter een concrete verdeling. Fred Taylor ontwierp voornamelijk affiches met historische steden en Tom Purvis vakantiebestemmingen. Taylor was erg in trek bij het publiek, maar Purvis bij collega's.

'Flying Scotsman' was een poster die Marfurt ontwierp voor LNER. De ‘Flying Scotsman’ was namelijk een snelle trein van Londen naar Edinburgh. Op deze trein kon men een restaurant, bar en kapsalon aan boord vinden, voor het welgestelde publiek. Deze poster is vergelijkbaar met de vorige; drukte op het perron vlak voor vertrek. Ook hier is de compositie opgebouwd uit platte kleurvlakken, maar anders uitgewerkt. Maar Marfurt ontleedde de figuren tot strakke, geometrische vormen. Hij gebruikte hier een mengeling van voor- en zijaanzichten.

'De Arbeid in de Kunst' was een poster in opdracht van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Elk overbodig detail wordt hier geweerd. Tekst en beeld worden gereduceerd tot één voorstelling. Er is sprake van uitgepuurde typografie, die fel contrasteert met de egale achtergrond. Marfurt experimenteert met fotocollage, wat aantoont dat hij ook nog op latere leeftijd op de nieuwe trends bleef inspelen, weliswaar op zijn eigen experimentele manier.