Gebruiker:Setodurep/Randy goes Dutch
|
Let op! Dit is een persoonlijk essay van Setodurep, de sokpop van zijne meest doorluchtige Edelheid Gebruiker:Perudotes. |
Randy goes Dutch is een op Randy in Boise geïnspireerd essay geschreven voor Gebruiker:Setodurep, de sokpop van zijne meest doorluchtige Edelheid Gebruiker:Perudotes.
Voorstel voor toevoeging van het woord 'wikiën' aan de Van Dale. Wi·ki·ën (wikide, heeft gewikied): een vrijtijdsbesteding waarbij onder voorwendsel van valse eruditie wordt geknutseld aan een tekst zodat deze niet noodzakelijk meer juiste informatie bevat maar wel begrijpbaar is voor de laagste gemene deler in het lezerspubliek.
Wikipedia is een gratis online-encyclopedie waarin eenieder bij kan dragen aan de som van alle kennis. Wikipedia onderscheidt zich van andere encyclopediën doordat er vooraf geen selectie van redacteuren plaatsvindt. Deze redacteuren (gebruikers) hoeven daarom geen aantoonbare kennis te hebben over een specifiek onderwerp; interesse volstaat. Ook hoeft een gebruiker niet te beschikken over enige taal-, onderzoeks-, schrijfvaardigheden. Iedereen kan, in beginsel, op elk moment over elk willekeurig onderwerp informatie aan de encyclopedie toevoegen. Controle vindt achteraf plaats door dezelfde groep willekeurige gebruikers die daarbij slechts gebonden zijn aan vijf diffuse grondbeginselen ("de vijf zuilen": WP:5Z). Daarin staat dat Wikipedia: een encyclopedie is, een neutraal standpunt heeft, vrije inhoud bevat, een gedragscode heeft, en verder geen harde regels kent. De uitwerking van deze grondbeginselen wordt in beginsel overgelaten aan dezelfde groep willekeurige gebruikers.
Kortom, Wikipedia kenmerkt zich door een socio-anarchistische structuur waarin weinig regels gelden en waarbij iedere gebruiker in beginsel zelf verantwoordelijk is voor de juistheid van zijn bijdragen. In dit essay zal echter betoogd worden dat deze structuur een inherente zwakheid is in Wikipedia die niet overkomen kan worden. Daaraan ligt de stelling van de eindeloos typende dilettant ten grondslag: indien men er maar lang genoeg de tijd voor neemt zal elk artikel op Wikipedia een kopie van een volledig werk van William Shakespeare worden. De dilettant in deze stelling is ook daadwerkelijk een dilettant en geen metafoor voor een persoon zonder inhoudelijke vakkennis of andere relevante vaardigheden. De dilettant bezit deze eenvoudigweg niet.
Jan en alleman[bewerken | brontekst bewerken]
Jan en alleman is een typisch verschijnsel op Wikipedia. Jan en alleman heeft heel veel vrije tijd ter besteding. Van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat heeft hij eigenlijk geen verplichtingen. Vroeger zou Jan en alleman vooral op straat te zien zijn, al dan niet met een blik Schültenbrau in zijn hand, of zat hij aan de toog de laatste roddels in de Story, Privé of Telegraaf tot zich te nemen. Gelukkig voor Jan en alleman kan hij dat tegenwoordig ook op het internet doen. Bovendien kan Jan en alleman daar de kennis die hij op het internet tot zich neemt ook direct verder verspreiden middels het medium Wikipedia.
Wellicht heeft Jan en alleman de beschikking over een specifiek set van (aangeboren) vaardigheden die zijn werkzaamheden op Wikipedia complementeren, bijvoorbeeld een uitgesproken taal-, schrijf- of onderzoeksvaardigheid. De mate verschilt echter per Jan en alleman en kan zelfs volledig afwezig zijn. Daarnaast beschikt iedere Jan en alleman altijd over een aangeboren nieuwsgierigheid, een gezond wantrouwen tegen (kennis)autoriteiten, en een compulsieve altruïstische drang om uit de goedheid van zijn hart zoveel mogelijk kennis te delen. Over een ding beschikt iedere Jan en alleman echter niet: vakinhoudelijke kennis. Maar dat ervaart Jan en alleman niet als probleem: daarvoor bestaat immers het internet en Google.
Jan en alleman is met andere woorden iemand die vooral "z'n gezond'n boer'n verstand gebruukt", niets moet en vooral veel wil. Een van de dingen die hij met name wil is dat men naar hem luistert; dat men hem hoort; dat men hem serieus neemt.
Rule creation and implementation in a socio-anarchistic world[bewerken | brontekst bewerken]
De alineakop betekent zoveel als regelcreatie en -implementatie in een socio-anarchistische wereld. De formulering en de implementering van regels kan gerust als de Achilleshiel van Wikipedia bestempeld worden. Zoals immers al bleek kent Wikipedia geen verlofsstelsel waarbij redacteuren vooraf geselecteerd worden. Bovendien bleek dat Wikipedia – behalve enkele vage beginselen – geen regels kent die het socio-anarchistische systeem vooraf gaan. Met andere woorden: Wikipedia bevat een volledig blank socio-anarchistisch ordeningssysteem waarbij de constituering van de gemeenschap en de onderlinge machtsverdeling volledig in handen is van de (vooraf niet-geselecteerde) gebruikers. Bij het creëren van hun rudimentaire ordeningssysteem worden de gebruikers slechts bijgestaan door een handvol vage en tegenstrijdige beginselen.
Structural indeterminacy[bewerken | brontekst bewerken]
De onderlinge tegenstrijdigheid van de doeleinden en (grond)beginselen leidt ertoe dat het systeem of Wikipedia een hoge mate van structurele onbepaaldheid bevat. Met andere woorden, hoewel het voor elke aspirantlid van Wikipedia duidelijk is dat Wikipedia een encyclopedie is, laat de socio-anarchistische structuur van Wikipedia ieder aspirantlid vrij om zijn eigen invulling aan het begrip 'encyclopedie' te geven. Doordat de beginselen en doeleinden geen onderlinge hierarchie kennen, kan het aspirantlid naar de voor hem welgevallige onderdelen wijzen ter staving van zijn eigen visie. Iemand die bepaalde informatie wil weigeren kan bijvoorbeeld op het verbod van trivia in de eerste zuil wijzen; iemand die deze informatie juist wil toevoegen kan onder verwijzing naar de tweede zuil bepleiten dat deze 'trivia' nodig is om een volledig en evenwichtig beeld te schetsen.
Semantic indeterminacy[bewerken | brontekst bewerken]
Daar komt bij dat de vaststelling wat 'trivia' is bepaald geen triviale aangelegenheid is in een socio-anarchistisch project. Een woord als trivia is immers ook slechts een mening en de vaststelling van de juiste betekenis van dit begrip wordt juist aan de querulanten zelf overgelaten. Deze semantische onbepaaldheid wordt versterkt door de structurele onbepaaldheid. Doordat Wikipedia een multi-linguaal project is, en doordat zij vanwege haar socio-anarchistische structuur afhankelijk is van betrekkelijk vage uitgangspunten, gaan zij beide vaak zelfs hand in hand. Zo stelt de vision statement van Wikimedia zich een wereld voor « in wich every single human being can freely share in the sum of all knowledge. » Maar wat is nu de juiste vertaling van "sum of all knowledge"? Is dat nou 'de som van alle kennis'? Of 'een overzicht van alle kennis'? Of toch maar gewoon 'alle kennis'? De verschillen zijn wellicht triviaal, maar voor de vaststelling wat trivia is kunnen zij toch een wereld van verschil maken.
Regelcreatie en -implementatie[bewerken | brontekst bewerken]
Zodoende komen wij weer terug bij Jan en alleman. Jan en alleman heeft eindelijk een plek op het internet gevonden waar niet de overheid, de kenniselite, of de deep state het voor het zeggen heeft. Op Wikipedia mag hij eindelijk meebeslissen. Wikimedia heeft immers als missie om iedereen te equiperen… hm nee dat klinkt niet… zijn positie te versterken! Pas door de emancipatie van het kennisproletariaat kan eindelijk en waarachtig een eerlijke (online)wereld worden gecreëerd waarbij het er niet toe doet wat je weet, maar wat je kunt googelen! #power2thepeople
Maar wij lopen vooruit in het essay. Jan en alleman zijn dus ook betrokken bij de totstandkoming van de regels die een uitwerking van betrekkelijk vage beginselen en doeleinden vormen. Nu Jan en alleman eindelijk een plek heeft gevonden waar zijn stem wél telt zal hij niet snel geneigd zijn om die pas verworven vrijheid weer op te geven. Jan en alleman heeft dus een inherente drive om zijn eigen machtspositie te versterken en de machtspositie van de door hem geconcipieerde concurrenten (de kenniselite) te verzwakken. Weergegeven in een typische matrix voor een nulsomspel ziet dat er als volgt uit:
| Jan &a | Huybert | |
|---|---|---|
| Jan &a | Soeverein | Emancipatie |
| Huybert | Empowerment | Horige |
Als Jan en alleman zelf de regels kan vaststellen is hij volledig soeverein en hoeft hij zich van niemand iets aan te trekken. Als de kenniselite [in de matrix aangeduid als 'Huybert'] de regels vast kan stellen zijn zij soeverein en wordt Jan en alleman hun horige. Echter, in de praktijk zal het sociaal maatschappelijk veld van Wikipedia bestaan uit een amalgaam van Jan en allemannen en Huyberts. Bij een betrekkelijk overgewicht van Jan en allemannen raken zij empowert; bij een betrekkelijk overgewicht van Huyberts weten Jan en alleman zich alsnog te emanciperen. Aangezien Jan en alleman in de strijd om het kennismonopolie letterlijk op een kennisachterstand staat, is het in zijn beste belang om de status quo van regelonbepaaldheid binnen de socio-anarchistische gemeenschap zoveel mogelijk te behouden. Hij heeft belang bij een hoge mate van structurele en semantische onbepaaldheid van de regels, zodat hij zich effectief kan verweren tegen de kenniselite die middels hun vakinhoudelijke weten zijn machtspositie kunnen ondermijnen.
Daardoor zullen de regels op Wikipedia zelden duidelijk noch eenvoudig zijn. Een deel van de gemeenschap heeft daar simpelweg geen belang bij. De bestendigheid van de regels ligt niet in de inhoud, maar in het handhaven van de status quo die (zoals reeds is opgemerkt) bestaat uit een hoge mate van onbepaaldheid. Het gevolg is dat a priori de handhaving van de regels navenant ontbreekt – bij gebrek aan duidelijke en eenvoudige regels die de structurele en semantische onbepaaldheid daarvan beperken kan immers vrijwel elke willekeurige positie verdedigd worden.
Between equal rights might is right[bewerken | brontekst bewerken]
Het gevolg van de voortzetting van de status quo in de regelcreatie en -implementatie in een socio-anarchistische gemeenschap is dat er een strijd ontstaat om het handhavingsmonopolie. Bij een conflict tussen gelijke rechten staat de partij die het handhavingsmonopolie bezit immers het sterkst en zodra zij dit monopolie bezit zal zij het ook niet snel kunnen verliezen. De reden is simpel, door middel van het handhavingsmonopolie kan een partij immers haar interpretatie van de regels aan een andere groep opleggen. De minderheidsgroep kan zich daar vanwege de hoge mate van onbepaaldheid wel tegen verzetten (en zal dat ook doen), maar kan haar positie bij gebrek aan effectieve handhaving onmogelijk behouden. De minderheidsgroep heeft dan de keuze tussen de haar opgelegde regeluitleg te aanvaarden, of het veld te ruimen.
Dar zorgt voor een versterking van de groep die het handhavingsmonopolie bezit. Hoewel de verschuiving in haar voordeel aanvankelijk langzaam zal gaan – immers zal de handhavingsmacht aanvankelijk gedeeld moeten worden waardoor men al snel voor de nodige checks and balances zorgt – zal na verloop van tijd de handhavingsmacht steeds meer in handen van een groep vallen. Checks and balances worden afgebouwd, legitieme kritiek wordt gesmoord, andersdenkenden worden als afvalligen bestempeld die de-enige-echte-interpretatie van alleen-maar-nette-handhavers verloochenen. Al snel zal zich de noodzaak gevoelen om de groep zonder handhavingsmonopolie publiekelijk te bespoten en te honen. Repressie van zulk gedrag zal zelden plaatsvinden – slechts in extreme gevallen om een modicum van redelijkheid te kunnen pretenderen. De groep zonder handhavingsmonopolie heeft het immers vooral aan zichzelf te danken door haar eigen onredelijke interpretatie van de regels.
Deze houding wordt versterkt door de afwezigheid van duidelijke en onafhankelijke regels waaraan het handhavingsmonopolie zich dient te houden. De uitleg van alle regels in socio-anarchistische gemeenschap met een hoge mate van structurele en semantische onbepaaldheid ligt immers in handen van de groep met het handhavingsmonopolie en de regels zijn dus structureel niet bij machte om enige vorm van arbitraire bevoegdheidsuitoefening te beperken.
The race to the bottom[bewerken | brontekst bewerken]
De vraag is nu welke groep het meest in aanmerking komt voor het handhavingsmonopolie in een op consensus gebaseerde socio-anarchistische gemeenschap met structureel en semantisch onbepaalde regels. Dit zal in alle gevallen de partij zijn die de meeste tijd, doorzettingsvermogen en daarmee uithoudingsvermogen heeft om zijn standpunt te herhalen.
Immers, doordat consensus een vereiste is kan elke groep besluitvorming tegengaan door zich als persistent objector op te werpen. Bovendien kan door de structurele en semantische onbepaaldheid van de regels geen enkele discussie gewonnen worden met argumenten. In een van onbepaaldheid doordrongen regelgemeenschap kan tenslotte elk standpunt verdedigd worden. Discussies worden daardoor al snel een gebed-zonder-end waarbij de partij met de langste adem wint. Discussies zullen zich vervolgens blijven herhalen, omdat de regels geen definitief gelijk toestaan. Met andere woorden, een gewonnen discussie zal telkens weer ter discussie gesteld worden.
In deze situatie heeft de dilettantische Jan en alleman met zeeën van tijd en Google als wapen een duidelijkvoordeel ten opzichte van de vakinhoudelijke kennisexpert die zijn tijd en andere schaarse middelen moet verdelen tussen daadwerkelijke kennisverdieping en het op geheel vrijwillige basis delen op Wikipedia van die vaak moeizaam vergaarde kennis. De dilettant kan met zijn zeeën van tijd vrijwel elk antwoord van de kennisexpert in twijfel trekken middels selectief gegoogelde resultaten en eisen dat de kennisexpert deze resultaten weerlegt. De dilettant zal door zijn kennisachterstand ook niet zijn eigen selectieve resultaten in twijfel trekken. Het systeem van Wikipedia noopt hem daar ook niet toe. Dit leidt tot een herhaling van posities and never the twain shall meet.
Conclusie[bewerken | brontekst bewerken]
Het is een bekend fenomeen intussen. Elk nieuwtje uit het nieuws moet direct op Wikipedia vermeld worden. Sommige artikelen zijn een bijeenraping van losse recentionistische feitjes, in een ander artikel wordt Lucky Luke als bron opgegeven. Het getuigt allemaal van een zeker egoïsme. Van een zekere grettigheid om als eerste het nieuws te willen delen. Van een hunkering naar erkenning. Niet kwaliteit telt, maar kwantiteit. Fouten blijven regelmatig lang staan voordat zij opgemerkt worden en worden vervolgens door onzorgvuldige factcheckers overgenomen en gepubliceerd, waarna zij weer als bron voor Wikipedia gaan dienen (citogenese).
Het is een patroon dat iedere encyclopedist (of dit nu Jan en alleman is of de kennisexpert) droevig moet stemmen. Uiteindelijk zijn wij allen hier om 'de som van', 'een overzicht van', of gewoon 'alle kennis' met eenieder te delen. Daarvoor is echter wel een zekere verantwoordelijkheid nodig. Dat betekent dat de gemeenschap de morele plicht heeft om duidelijke en eenvoudige regels vast te stellen die de structurele en semantische onbepaaldheid van een socio-anarchistisch project als Wikipedia verkleinen. Regels dienen bestendig en handhaafbaar te zijn zodat zij ook daadwerkelijk ter slechting van een geschil kunnen dienen. Regels dienen een conflictbeperkende functie te hebben; ze dienen niet juist meer conflicten mogelijk te maken. Bovendien dienen zij een evenredig evenwicht te slaan tussen de behoeften van verschillende gebruikers.
Een Wikipedia-project dat niet eens een richtlijn kan formuleren over encyclopedische relevantie is een gefaald Wikipedia-project. Een Wikipedia die geen richtlijnen kan formuleren over de verifieerbaarheid van haar inhoud is een gefaald Wikipedia-project. Een Wikipedia die geen eenduidige regels kan formuleren over andere zaken, maar in plaats daarvan verzand in oeverloze uitweidingen en onuitputtelijk gewezel en dat een richtlijn noemt, is een gefaald Wikipedia-project. Juist het formuleren van korte en bondige regels met een duidelijke uitleg is een kernverantwoordelijkheid van een socio-anarchistisch project. Ook een Wikipedia-project dat kritisch staat tegenover nieuwe gebruikers is een gefaald Wikipedia-project. Immers, een socio-anarchistisch project dat een duidelijk verschil maakt tussen "ins" en "outs" is geen socio-anarchistisch project meer, maar een sekte. Nieuwe gebruikers zouden op de inhoud van hun bewerkingen beoordeeld moeten worden, niet op hun senioriteit of status in de gemeenschap.
Zolang deze decadentie niet veranderd en men individualistisch-egoïsme verwart met een op consensus gebaseerde socio-anarchistische gemeenschap is er dan ook maar één conclusie mogelijk: indien men er maar lang genoeg de tijd voor neemt zal elk artikel op Wikipedia een kopie van een volledig werk van William Shakespeare worden.
Is er dan helemaal geen uitweg uit deze puinhoop? Jazeker!