Gebruiker:Willemo/Vandalismebestrijding

Het volgende is meer een betoog. Een mening hoe hoe vandalismebestrijding een tikkie beter kan.

In de beginjaren van Wikipedia was vandalisme uitzonderlijk en iets wat weinig voorkwam. Indien het voorkwam werd de verantwoordelijke vaak op een vriendelijke manier op gewezen en daarmee was de kous vaak af. Na mate Wikipedia bekender werd, werd vandalisme een steeds vaker voorkomend verschijnsel en ontstond er langzamerhand een systeem van waarschuwingssjablonen en dossiers.

Wanneer het een probleem werd, kan getraceerd worden. Het waarschuwingssjabloon ontstond 3 mrt 2004, het zandbaksjabloon op 8 sep 2004 en het pubersjabloon op 21 mei 2005. De manier om dossiers aan te maken werd beschreven voor het eerst op 14 jun 2005 15:45 echter dateert dit van veel eerder. Tegenwoordig hebben we ook gekoppelde dossiers wat ontstaan is eind 2006. Het koppelen van IP en bedrijfsnamen/schoolnamen/enz dateert ook van voor 2005, maar ligt nog steeds wat controversieel.

Huidige werkwijze

Er zijn twee gangbare werkwijzen van dossiers aanmaken welke elkaar overigens niet uitsluiten:

• Het klassieke vandalismedossier waarbij per gebruiker een lijst van verkeerd gedrag wordt bijgehouden
• Het aanvullende dossier waarbij gebruikers aan elkaar gekoppeld worden per school, instelling of gebruiker ivm (vermoede) sokpopperij

Daarnaast heeft elke vandalismebestrijder vaak zijn of haar eigen werkwijze, notatiewijze en samenvattingsregel gebruik, naargelang voorkeur of hulpmiddel waarmee vandalisme wordt bestreden, wat vaak elkaar niet uitsluit.

De algemene benadering (vanuit mijn beleving) is als volgt:

• Bij ongewenste bijdragen wordt een sjabloon geplaatst bovenaan de overlegpagina (na gelang het type vandalisme {{zb}} voor getest of onschuldig geklieder, {{pbr}} voor het wat grovere "puberale" geklieder en {{ws}} bij zwaar vandalisme of bij recidive van het voorgenoemde of ander ongewenst gedrag).
• Er wordt een dossierregel toegevoerd, in het algemeen als volgt # ~~~~~ Vandalismeomschrijving ''Artikelnaam''. De omschrijvingen zijn vaak in trant van "vandalisme", "geklieder", "aanmaken onzinartikelen" maar ook vaak wat omschrijvender. Recentelijk (eind 2008) zijn er oproepen geweest om dossieromschrijvingen wat zakelijker te omschrijven.
• Een waarschuwingssjabloon wordt vaak als de voorwaarde beschouwd voordat bij recidive er geblokkeerd mag worden door een moderator. Hier wordt in zeer ernstige gevallen wel eens van afgeweken.

Er zijn ook alternatieven voor deze sjablonen zoals {{ls}}, {{zzb}}, {{gpi}}, {{exlink}}, {{eenedit}}, {{permblok}} en {{blokpop}}.

Daarnaast wordt er ook gebruik gemaakt van een standaardteksten in overlegvorm, die wel dan niet gesubst worden. Voorbeelden hiervan zijn: {{vzb}}, {{ls2}}, {{vws}}, {{vvn}}, {{vvn2}}, {{vreclame}} en {{zp}}.

Dossierregels worden toegevoegd, vaak per geval van vandalisme, maar ook gebundeld in een enkele regel. Het wordt eigenlijk vooral gebruikt als notitieboek voor de vandalismebestrijder, dan dat het als commentaar richting te gebruiker wordt bedoeld. Hier verschillen de meningen wel eens over. In de regel worden dossiers niet weggehaald, al wordt archivering ervan in het algemeen na een een tijdje (en na goed gedrag) wel toegestaan. Bij oud vandalisme van een poosje terug wordt geacht om het moment van vandalisme te noteren, wat echter bij live vandalismebestrijding wordt in het algemeen de tijd van toevoeging ervan gebruikt.

Toepassing van de sjablonen is in het algemeen, als eerste ongewenste bijdrage het {{zb}} sjabloon, bij recidive of bij direct ernstig vandalisme een {{ws}} sjabloon. In vrij uitzonderlijke situaties wordt direct een blokkade toegepast. Een ander veelgebruikt sjabloon {{pbr}} wordt toegepast bij puberale uitingen al werd het in de loop der tijd steeds meer toegepast bij algemeen opzettelijk geklieder. Het is een alternatief en wat dwingender vergeleken met {{zb}}.

Het moment wanneer vandalen worden geblokkeerd verschilt per moderator. Sommigen tellen de hoeveelheid vandalisme van de afgelopen periode, vaak 3x vandalisme levert een blokkering op. Sommigen kijken naar de communicatie richting de gebruiker waarbij pas geblokkeerd wordt nadat iemand doorgaat (recidive) met een waarschuwing op de overlegpagina. In het algemeen wordt de verhogingsregel, beschreven in WP:RVM vrij strikt toegepast. Bij recidive kort na het aflopen van de vorige blokkade wordt vaak bij de eerste ongewenste bijdrage een blokkade ingesteld.

Valkuilen bij vandalismebestrijding

Grotendeels verloopt vandalismebestrijding zonder problemen, maar er zijn diverse situaties waarbij ongewenste bijdragen vanuit minder slechte motieven worden gedaan dan dat het lijkt. Regelmatig wordt dit als vandalisme geïnterpreteerd en als zodanig afgehandeld. Bij de volgende situaties kunnen wijzigingen verdachter lijken dan ze zijn:

• Gedeeltelijk of geheel leeghalen van artikelen:

  Leeghalen is een veelvoorkomende vorm van vandalisme echter zijn er een aantal situaties waarbij leeghalen wel eens andere reden heeft dan het moedwillig vernielen van het artikel:

  • ...

• Bestaande sectie wordt overschreven door nieuwe tekst:

  De bewerk-knop bij secties is vaak eerder gevonden dan de bewerk-knop boven het artikel bij nieuwelingen en men haalt de oude inhoud weg en voegt zijn of haar kennis toe aan het artikel zonder de consequenties te snappen van het weghalen van de oorspronkelijke tekst. Dit kan te wijten aan het gebrek aan kennis hoe een Wiki werkt en hoeft geen vandalisme te zijn.

• Bijdragen met <nowiki>Voer hier de niet op te maken tekst in</nowiki> achtige zaken:

  

  knoppenbalk

  Er wordt heel vaak onzin toegevoegd door middel van de knoppenbalk boven het bewerkingsveld. Bij een doorgewinterde vandalismebestrijder gaat een lampje branden zodra de standaardteksten zoals Vetgedrukte tekst of cursieve tekst worden toegevoegd in een artikel, echter kan er ook zinvolle wijzigingen bij staan. De intenties van de bewerker waren goed, echter begreep deze niet hoe de knoppenbalk correct te gebruiken. De MediaWiki-bewerkingsinterface is bepaald niet eenvoudig voor beginnelingen.

• Ongewenste externe links toevoegen, meningen (POV) of niet-encyclopedische informatie toevoegen, reclame maken, auteursrechtenschendingen of zelfpromotie:

  De bovenstaande acties zijn ongewenst, dat is duidelijk, maar dat hoeft geen vandalisme te zijn. Sommigen begrijpen Wikipedia en haar doelen simpelweg nog niet. De richtlijnen/regels overtreden hoeft niet uit slechte wil te gebeuren, maar kan ook te wijten zijn aan onwetendheid.

Een aangepaste werkwijze

Het volgende stuk bevat aanwijzingen, maar is meer een mening hoe het zou moeten in principe. Trek er niet teveel van aan. Ik zelf ben daar ook niet consequent in. Ik ken de haken en ogen (en zelfs de gemakzucht).

De gebruikelijke werkwijze voldoet een de meeste gevallen. Echter in de gevallen, zoals de hierboven beschreven valkuilen of andere vage gevallen, zou een benadering zoals bij normale gebruikers betere zijn, en in essentie de volgende mededeling: Hoi. Dit soort bijdragen zijn ongewenst vanwege <...>. Waarom doe je dit? ~~~~. Echter pas bij volharding van ongewenst gedrag, ook na uitleg, kan m.i. pas de traditionele sjabloon en dossier manier van werken worden gebruikt. De manier hoe iemand reageert of de vraag negeert kan veel worden afgeleid waarmee we te maken hebben.

Wellicht klinkt deze werkwijze voor sommigen naïef. Maar het gaat er met name om, om te kijken, is deze gebruiker welwillend voor het project of heeft deze enkel mindere of zeer slechte plannen met dit project. Wees ook niet bang om je ondertekening te gebruiken (voor degene die bijdragen onder eigen naam is dit wellicht wat pikanter) in plaats van het anonieme ~~~~~.

Om het procedureel te omschrijven:

• Heet de gebruiker welkom en leg hem uit waarom zijn of haar bijdrage ongewenst is. Indien van toepassing vraag de gebruiker waarom. Niet dicteren hoe het moet, maar uitleggen waarom we de dingen doen zoals we doen. Verwijs eventueel naar de vele richtlijn- en conventiepagina's die we hier hebben.
• Bij negeren wees in eerste instantie tactvol, schat de situatie goed in en desnoods communiceer in een meer opleggende zin. Wees geduldig.
• Blijft iemand volharden, gebruik de traditionele sjabloon plus dossier met bijhorende afhandeling, maar pas bij duidelijk blijkende onwil of slechte wil.

Het gaat er mij vooral om, om het sjabloon plus dossier notatie enkel te reserveren voor degene die het verdienen. Een sjabloon plus dossier voor een welwillende gebruiker is vaak funest en deze gebruiker zal snel (uiterst geïrriteerd of stilletjes) afhaken en wellicht niet meer terugkeren bij dit project.

Zie ook het volgende en de daarop opvolgende edits: [1]. De anoniem was ik zelf en begreep er geen hout van waarom dat streepje er moest staan. Pas bij de tweede revert werd het uitgelegd, begreep ik het en had er vrede mee. Kennelijk moest destijds daar een streepje staan. Dit was een vrij onschuldig voorbeeld, maar mijn punt is, we zijn allemaal ooit eens begonnen hier.

Wees als vandalismebestrijder in eerste instantie een gastheer en pas in laatste instantie een uitsmijter. Begrijp me niet verkeerd, overduidelijk vandalisme kan niet hard genoeg worden aangepakt.