Gradiënt

Met de gradiënt wordt in het algemeen het verloop (toe- of afname) van een grootheid als functie van een andere grootheid bedoeld. In een wiskundige beschrijving wordt de gradiënt voorgesteld als een eigenschap van een scalair veld die de grootte en richting van de verandering daarvan aangeeft in de vorm van een vectorveld,

• gradiënt (wiskunde).

Concrete voorbeelden van gradiënten:

• het hoogteverschil als functie van de afstand, zie gradiënt (geografie)
• een verandering in de concentratie van een stof, zie concentratiegradiënt
• een elektrochemische gradiënt
• een elektrogradiënt
• een temperatuurgradiënt
• een geothermische gradiënt
• een kleurengradiënt, een continue overgang tussen twee kleuren als functie van de plaats in de afbeelding:

• een drukgradiënt, de overgang van een lage naar een hoge druk. De basis van een reguliere weerkaart wordt vrijwel altijd gevormd door de isobaren die punten verbinden waar dezelfde luchtdruk heerst.
• een dichtheidsgradiënt, de overgang van de ene dichtheid naar de andere
• de natuurlijke of ecologische gradiënt, een geleidelijke overgang tussen 2 gebieden. Het kan gaan om
  • een milieugradiënt: een geleidelijke overgang in milieufactoren, maar ook
  • een gemeenschapsgradiënt: een geleidelijke overgang in soortensamenstelling.
    Deze twee gradiënten gaan gewoonlijk samen. In deze gebieden is er vaak een grote diversiteit aan dieren en planten. Het ecologisch onderzoek aan gradiënten heet ordinatie of gradiëntanalyse.
    Voorbeeld: een overgang van bos, via bosrand naar weiland: een begrazingsgradiënt.