Kwadendamme
| Wijk van Borsele | |
|---|---|
| |
| Kerngegevens | |
| Gemeente | Borsele |
| Coördinaten | 51°25'59"NB, 3°52'41"OL |
| Inwoners | ca. 944 |
Kwadendamme is een dorp in de gemeente Borsele, in de Nederlandse provincie Zeeland. Het dorp heeft 944 inwoners (2006), inclusief de inwoners van het nabijgelegen buurtschap Langeweegje, dat historisch altijd tot Kwadendamme werd gerekend. Kwadendamme is gelegen op het zuidelijk deel van schiereiland Zuid-Beveland, de zogenaamde “Zak van Zuid-Beveland”, alwaar de omgeving voornamelijk bestaat uit kleine dorpjes, polders, dijken, welen en kreekresten. Bezienswaardig zijn het station van de Stoomtrein Goes-Borsele, Vlindertuin Berkenhof (beide te Langeweegje), natuurmonument de Zwaakse Weel, melkschapenbedrijf De Zwaakse Weel, de H. Bonifaciuskerk met de naastgelegen pastorie, het voormalig Ursulinenklooster (thans schildersbedrijf), en de oorlogsmonumenten op het R.-K. kerkhof en “het pleintje”.
Geschiedenis
De naam Kwadendamme refereert aan een kwade dam of dijk die de in de veertiende eeuw drooggelegde Oude Vreelandpolder moest beschermen tegen zeearm de Zwake. Na de doorbraak van de eerste dijk werd zo’n tweehonderd meter oostwaarts een nieuwe dijk aangelegd (de huidige A. de Koningstraat), welke - getuige de nog steeds in de bocht van de dijk aanwezige weel - eveneens is doorgebroken. Toen in 1521 het nabijgelegen dorp Oostende in de golven verdween en de bewoners werden gedwongen zich verderop te vestigen, ontstond er nabij de kwade dam een nieuw gehucht, genaamd “Quaedamme”. De eerste schriftelijke vermelding van Quaedamme dateert van 1572, maar het duurde nog tot 1801 eer Kwadendamme was uitgegroeid tot een volwaardig dorp met een eigen kerk. Het dorp bleef lange tijd een buurtschap van het dorp en gemeente Hoedekenskerke. Deze situatie bleef tot de gemeentelijk herindeling van 1970 waarbij Kwadendamme werd ingedeeld bij de gemeente Borsele. Sinds 1874 heeft het dorp eveneens een eigen school. 100 jaar later in 1974 werd de huidige school van Kwadendamme gebouwd en genoemd naar Joannes Theodorus Augustinus Heyligers, de voormalige pastoor en oprichter van de eerste school van Kwadendamme; de Mgr. Heyligersschool
Godsdienst
Kwadendamme geldt van oudsher als een katholiek bolwerk in een voornamelijk protestantse omgeving. Kort na de verwoesting van de kapel in Oud Vreeland (vermoedelijk door de Geuzen in 1572) werd het katholicisme verboden, en werden er in de 17e en 18e eeuw in verschillende boerderijen rondom het dorp geheime kerkdiensten gehouden. Deze situatie duurde voort tot de Franse tijd, die Nederland o.a. vrijheid van godsdienst bracht. Daardoor kon te Kwadendamme in 1801 de eerste Rooms-Katholieke kerk worden gebouwd, welke vervolgens in 1902 werd afgebroken en vervangen door het huidige neogotische gebouw. De nieuwe kerk werd ontworpen door architect P.J. van Genk uit het Brabantse Leur, geplaatst door aannemers L. Peeters uit Kwadendamme en C. Engelbert uit het nabijgelegen 's-Heerenhoek, en onder bescherming gesteld van de Heilige Bonifacius. In 1911 werd de kerktoren ernstig beschermd door een windhoos, welke de spits van de toren vernielde die vervolgens neerstortte op de naastgelegen pastorie.
Geboren in Kwadendamme
- Pieter Boudens (12 december 1858 - 20 mei 1929), dichter
- Cees Bal (21 november 1951), wielrenner