Mandaatshuisje

Mandaatshuisje
	2015
Locatie
Locatie	Groenmarkt 9 (hoek Papenhofstede), Amersfoort
Adres	Groenmarkt 9, Amersfoort
Coördinaten	52° 9′ NB, 5° 23′ OL
Status en tijdlijn
Oorspr. functie	woning
Huidig gebruik	café
Bouw gereed	1530
Architectuur
Bouwstijl	laat-gotisch
Erkenning
Monumentstatus	Rijksmonument
Monumentnummer	7796
Detailkaart
	;
Portaal	Civiele techniek en bouwkunde

Het Mandaatshuisje, tegenwoordig Café Onder de Linde, is een rijksmonument in Amersfoort op de punt Groenmarkt, Papenhofstede en de Appelmarkt. Sinds 1755 heette het Onder de lindeboom, later werd dat Onder de Linde.

Het huidige pand werd gebouwd rond 1530, na de brand in het Kanunnikenhuis. De laatgotische trapgevel heeft overhoekse pinakels, net als het kapelhuis bij de Amersfoortse Onze Lieve Vrouwetoren.

Het mandaatshuisje is gebouwd van baksteen, met blinde, door profielstenen ommetselde ramen. Het bovendeel van de gevel is in drieën gedeeld door een opzetstuk in het midden dat aan weerskanten een soort pilaren heeft. In 1755 wordt voor het eerst een eigenaar-bewoner genoemd: Johannes van Luenen.

Mandaat

In 1317 werd het gebied rond de Groenmarkt, Appelmarkt en de Papenhofstede toegevoegd aan de pastoorsgoederen van de Sint-Joriskerk. Hierdoor viel het als 'immuniteit' onder de kerkelijke rechtspraak. Door dit mandaat of montade had de stedelijke rechtspraak er geen zeggenschap. Vervolgden konden er een heenkomen zoeken en waren veilig voor schout en schepenen. Ook was het gebied vrijgesteld van gemeentelijke belastingen.

Kanunniken

In de Middeleeuwen werd het drassige gebied opgehoogd en verder ontgonnen. Na de oprichting van het kapittel in 1337 werden woningen gebouwd voor haar leden, de kanunniken. De kanunniken woonden bij elkaar in afzonderlijke huisjes ter hoogte van de Papenhofstede.

In 1520 werd het mandaat verwoest door een grote brand. Een van de huizen die toen door de kanunniken werden herbouwd was het mandaatshuisje. In het mandaatshuisje werd later een café gevestigd.

Externe link

Café Onder de Linde, website.

Zie ook

Lijst van rijksmonumenten in Amersfoort (stad).

Bronnen, noten en/of referenties

Zie de categorie Onder de Linden, Amersfoort van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.