Marifoon

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Wutsje (overleg | bijdragen) op 5 apr 2020 om 23:31. (sp)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
De klassieke marifoon:
de Sailor RT144

De marifoon (maritieme telefoon)[1] is, anders dan zijn naam doet vermoeden, geen – conventionele – telefoon maar een zendontvanger.[2]

De marifoon is bedoeld voor gebruik in de maritieme communicatie en in het nautische berichtenverkeer over korte afstand. Het apparaat kan zenden en ontvangen in de VHF-band. De plaatsing en bediening van een marifoon is aan wettelijke regels gebonden. De marifoon is een belangrijk communicatiemiddel aan boord. Op de grote rivieren zoals de Waal, de Rijn en de Noord, hebben grotere schepen de verplichting om minimaal twee marifoons aan boord te gebruiken: één voor het onderling verkeer en één voor het blokkanaal.

Steeds meer sluis- en brugwachters verwachten dat op de marifoon wordt uitgeluisterd. Ook bij het zoeken naar ligplaatsen in een (jacht)haven is de marifoon een handig hulpmiddel. De belangrijkste functie blijft echter de communicatie in het nood-, spoed- en veiligheidsverkeer.

Zie ook ATIS voor het gebruik van de marifoon op de binnenwateren.

Voor het gebruik van een marifoon is een certificaat vereist. Een aspirant gebruiker kan dit certificaat behalen door een examen af te leggen. Tegenwoordig mag men in Nederland ook een maritieme VHF-portofoon (Very High Frequency) in de pleziervaart gebruiken in plaats van een marifoon.[3]

Regelgeving

De regelgeving rond marifonie in Nederland is met name gebaseerd op twee internationale verdragen; het Solas-verdrag en de Basel-overeenkomst. In 2008 is de vergunningplicht voor VHF-installaties afgeschaft en vervangen door de verplichting eenmalig te registreren. De gebruiker krijgt naast een alfanumerieke radioroepnaam tevens het daarvan afgeleide numerieke ATIS-nummer, en indien van toepassing een MMSI-nummer.

In het verleden mochten draagbare marifoons (portofoons, ingesteld op maritieme frequenties) alleen aanvullend gebruikt worden aan boord van schepen. Thans is het ook toegestaan uitsluitend een draagbare marifoon aan boord te hebben.

Solasverdrag

Het Solasverdrag regelt o.a. het gebruik van radioapparatuur op schepen op zee, zeehavens en waterwegen daartussen. Het verdrag kent een aantal regels en kanaaltoewijzingen die wereldwijd dezelfde zijn. Zo is het gebruik van kanaal 16 voor nood-, spoed- en veiligheidsverkeer en DSC geregeld in dit verdrag.

Baselovereenkomst

De Baselovereenkomst is een verdrag voor het gebruik van marifoon op schepen op Europese binnenwateren. Uit dit verdrag komen o.a. de ATIS-verplichting, het gebruik van kanaal 10 als oproepkanaal op de binnenwateren, verplichte vermogensreductie en een maximale hoogte voor de plaatsing van de antenne (12m boven de waterspiegel) voort.

Bedieningscertificaten

  • Basiscertificaat: Voor het gebruik van een marifoon in de binnenvaartmodus. Op veel kanalen kan alleen met een laag zendvermogen worden gezonden.
  • Marcom-B: Beperkt Certificaat Maritieme Communicatie: Voor het gebruik van een binnenvaart- dan wel zeevaartmarifoon, daarnaast ook voor EPIRB, SART en Inmarsat-apparatuur. Basiscertificaat Marifonie + module GMDSS = Marcom-B
  • SRC: Dezelfde apparatuur als Marcom-B, echter niet toegestaan op schepen die deze GMDSS apparatuur verplicht moeten monteren. Deze zogeheten "Compulsory Fit" schepen hebben meer dan 12 passagiers aan boord, of meten meer dan 300 BRT. Het SRC richt zich dus meer op de watersporter en de kleine beroepsvaart maar wordt niet door een Nederlandse instantie afgegeven. Wel kan het examen via een U-bochtconstructie bij een officiële Belgische, Nederlandse of Britse vaarschool behaald worden, en is dan gewoon geldig zoals beschreven.
  • Marcom-A: Algemeen Certificaat Maritieme Communicatie: Alle maritieme zendapparatuur, dus ook MF en HF en is verplicht voor alle officieren op Nederlandse schepen die onder klasse varen op zee. Basiscertificaat Marifonie + module GMDSS + module HF/MF + Topografie + Nautisch Engels = Marcom-A

Marifoonalfabet

Bij het marifoonverkeer dient het Navospellingsalfabet te worden gebruikt.

Blokgebied

Bord voor de scheepvaart met het lokale VHF-kanaal

Op grote vaarwegen dient in bepaalde gebieden de communicatie plaats te vinden op aangewezen marifoonkanalen. Zo'n gebied heet een blokgebied. Dat wordt ter plaatse aangegeven met vierkante witte borden met rode randen, waarop het te gebruiken blokkanaal wordt aangegeven. Kanalen die echter niet verplicht zijn om uit te luisteren zoals het blokkanaal, maar wel aanbevolen worden om uit te luisteren, worden aangegeven met blauwe borden. Zie het voorbeeld hiernaast.

Openbaar verkeer

Voor de opkomst van mobiele telefoons en satellietverbindingen had bijna elk zeevarend land ook een kuststation voor openbare radiotelefonie. Hierbij konden schepen die binnen het bereik van zo'n kuststation (of hulpzender bediend vanuit een kuststation) waren door tussenkomst van een operator of radiotelefonist een telefoongesprek voeren over het vaste telefoonnet. In Nederland werden deze diensten verzorgd door Scheveningen Radio van de toenmalige PTT.

Als er een gesprek vanaf het vasteland was aangevraagd werd het marifoonnummer of de roepletters van het betreffende schip opgelezen in de verkeerslijst, die vijf minuten over het hele uur werd uitgezonden. Het was aan het schip om na de verkeerslijst contact te maken met Scheveningen Radio voor het voeren van het gesprek.

In enkele landen, zoals bijvoorbeeld Engeland, is er nog een systeem gebruikt waarbij je met speciale hulpapparatuur automatisch een telefoongesprek kon initiëren; dus zonder tussenkomst van een operator. Maar ook deze systemen konden niet concurreren met de gsm netwerken (op binnenwateren en vlak voor de kust) en Satellietcommunicatie (verder uit de kust).

Oostende Radio in België is een van de weinige nog bestaande grote kuststations die nog operationeel zijn. Vooral schepen uit minder ontwikkelde landen die contact moeten opnemen met -bijvoorbeeld- de rederij maken nog gebruik van dit station. Door de centrale ligging kan het kuststation bereikbaar zijn vanuit Noord-Frankrijk, Zuidoost-Engeland, zuidelijk Nederland en natuurlijk België.[4]

Portofoons

Portofoons zijn primair toegestaan voor noodsituaties (SOLAS) en intershipverkeer. Op binnenwateren moet ATIS gebruikt worden en is de RAINWAT van toepassing, op zee geldt deze verplichting niet.[5] Voor communicatie tussen personen die zich op hetzelfde schip bevinden (intrashipcommunicatie) mogen alleen de kanalen 15 en 17 gebruikt worden. (Dit geldt voor marifoon en portofoon.) Sinds kort (ca. 2008) is er een categorie portofoons opgenomen die ook op andere kanalen kan worden gebruikt binnen de regelgeving van Nederland en België. Portofoons op de binnenwateren mogen alleen gebruikt worden voor communicatie op kanaal 15 en 17 tussen personen die zich op hetzelfde schip bevinden. Omdat de portofoon alleen gebruikt mag worden op kanaal 15 en 17 zal er dus een marifoon voor de overige communicatie aan boord moeten zijn, wil men op andere kanalen communiceren. Een voorbeeld van intrashipcommunicatie is communicatie tussen de stuurman (marifoon in stuurhut) en de matroos voor op het schip (portofoon) bij aanlegmanoeuvres in sluizen.

De meeste in de handel verkrijgbare portofoons voldoen echter aan de strikte eisen van de Baselovereenkomst (2000). Kleine schepen (meestal pleziervaartschepen) mogen geen gebruik maken van intrashipcommunicatie (kanaal 15 en 17). Dit is niet nodig omdat de afstand tussen stuurman en 'matroos' klein is en makkelijk te overbruggen met de stem. Het verbod dient om de beschikbaarheid van de kanalen 15 en 17 voor de grote schepen, die afhankelijk zijn van deze communicatie (zoals lange binnenschepen,) zo hoog mogelijk te houden en zo veilig kunnen werken.

Enkele jaren geleden heeft Agentschap Telecom internationaal voorgesteld om de internationale regels te versoepelen zodat pleziervaart een portofoon met alle kanalen (15 en 17 uitgezonderd) aan boord kon nemen. Het doel was om het mogelijk te maken dat pleziervaart zonder motor of accu ook over radiocommunicatie kan beschikken tijdens nood- en spoedgevallen en voor efficiënter laten verlopen van brug en sluisbewegingen. Nederland heeft hier vanwege de vele pleziervaart op de veelal open wateren en de vele bruggen en sluizen veel behoefte aan. De andere Rijn- en Donaulanden zagen echter niets in het voorstel. Zij gaven wel aan dat zij geen problemen hadden als Nederland dit binnen haar eigen wateren wel zou toelaten. Maar tegen het aan boord hebben van een portofoon op een pleziervaartuig in hun land zal door hen opgetreden worden.

Marifoonfrequenties

Er zijn twee typen marifoonkanalen: simplex en duplex. Bij een simplex-kanaal wordt er één frequentie gebruikt door alle gebruikers. Dit wordt o.a. gebruikt voor alle intership-kanalen. Een duplex-kanaal heeft aparte frequenties voor schepen en walstations. Het schip zendt op de schip-frequentie en luistert op de wal-frequentie; voor walstations is dit andersom. Op een duplex-kanaal kunnen schepen elkaars berichten dus niet ontvangen.

Een tussenvorm is een semi-duplex-kanaal. Dit is een duplex-kanaal waar het walstation alle ontvangen berichten automatisch weer uitzendt op de wal-frequentie, zodat schepen ook elkaar kunnen ontvangen. Het walstation houdt hierbij de controle over het intership-verkeer, en kan in bepaalde situaties het intership-verkeer onmogelijk maken.

Op de nieuwste marifoon en portofoon types zijn volgende duplex kanalen: 19, 20, 78 en 79 opgesplitst in twee simplex kanalen. Namelijk een simplex kanaal op de lage frequentie en een simplex kanaal op de hoge frequentie. Op deze manier worden twee extra kanalen gecreëerd. De duplex variant blijft gewoon intact.

Kanaal Frequentie (MHz) Omschrijving
schip wal
0 156.000 KNRM Intraship-verkeer
1 156.050 160.650 (Centraal meldpunt IJsselmeer)(Maas aanloop/Maas approach)
2 156.100 160.700 (Verkeerscentrale Brandaris)
3 156.150 160.750 (Sector Maasmond/Maas entrance + Verkeerscentrale Terneuzen)
4 156.200 160.800 (Centraal meldpunt Waddenzee + Radar Kruisschans)
5 156.250 160.850 (Zeeverkeerspost Schiermonnikoog)
6 156.300 (Intership-verkeer + Sluiskanaal Kallo-, Zandvliet- en Berendrechtsluis)
7 156.350 160.950 (Verkeersdienst IJmuiden)
8 156.400 (Intership-verkeer + Sluiskanaal Boudewijn- en Van Cauwelaertssluis)
9 156.450
10 156.500 Nautisch intershipverkeer. Binnenwater: veiligheids- en aanroepkanaal
11 156.550 (Kanaal voor het kanaal Gent-Terneuzen)
12 156.600 (Verkeerscentrale Zandvliet)
13 156.650 Nautisch intershipverkeer voor veilige navigatie in drukke vaarrouten. Binnenwater: uitwijkkanaal voor kanaal 10
14 156.700 (Verkeerscentrale Vlissingen)
15 156.750 Intraship-verkeer
16 156.800 Nood-, spoed-, veiligheid- en oproep-kanaal
17 156.850 Intraship-verkeer
18 156.900 161.500 Kanaal voor bruggen en sluizen
19 156.950 161.550 (Radar Waarde)
20 157.000 161.600 Kanaal voor bruggen en sluizen
21 157.050 161.650 (Verkeerscentrale Scheveningen + Radar Saeftinge)
22 157.100 161.700 Kanaal voor bruggen en sluizen
23 157.150 161.750 Veiligheids- en weerberichten Nederlandse Kustwacht
24 157.200 161.800
25 157.250 161.850 (Verkeerspost Ouddorp)
26 157.300 161.900
27 157.350 161.950
28 157.400 162.000
31 157.550 162.150 Kanaal voor jachthavens
60 156.025 160.625 (Radar Wandelaar Approach)
61 156.075 160.675 (Kanaal Deurganckdok)
62 156.125 160.725 (Verkeerscentrale Den Helder)
63 156.175 160.775
64 156.225 160.825 (Verkeerscentrale Steenbank)
65 156.275 160.875 (Verkeerscentrale Hansweert + Verkeerscentrale Wandelaar)
66 156.325 160.925 (Radar Zandvliet)
67 156.375 Werkkanaal Kustwacht (gereserveerd voor reddingsoperaties)
68 156.425 (Verkeerspost Wemeldinge - Oosterschelde)
69 156.475 (Verkeerscentrale Zeebrugge)
70 156.525 DSC - Digitale selectieve oproep
71 156.575 (Regionale verkeerscentrale Dordrecht)
72 156.625 Sinds 2010: sociaal en informeel (intership)verkeer.[6]
73 156.675
74 156.725
75 156.775
76 156.825
77 156.875 Sociaal en informeel (intership) verkeer
78 156.925 161.525
79 156.975 161.575
80 157.025 161.625
81 157.075 161.675
82 157.125 161.725
83 157.175 161.775 Veiligheids- en weerberichten Nederlandse Kustwacht
84 157.225 161.825
85 157.275 161.875
86 157.325 161.925
87 157.375
88 157.425 Kanaal voor watersportevenementen
AIS 1 161.975 Automatisch identificatiesysteem
AIS 2 162.025 Automatisch identificatiesysteem

Externe links

Wikibooks heeft meer over dit onderwerp: Cursusboek Marifonie.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marifoon&oldid=56012685"