Nachtvrijen
Nachtvrijen, kweesten (qweesten) of venstervrijen is een manier van kennismaken tussen een meisje en jongen voordat zij een mogelijk huwelijk aangaan. Het kwam vooral voor in Staphorst en Rouveen - waar het tot de jaren 40 van de 20e eeuw gedaan werd - en op de Waddeneilanden - waar het in de 19e eeuw al verdween. Ook in andere delen van het land kwam nachtvrijen wel voor. Eveneens zou deze volkstraditie in andere landen bestaan hebben. Volgens onderzoek kwam het voor in Scandinavië, de Baltische staten, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk en het voormalige gebied Joegoslavië. In Zwitserland stond dit bekend als “Kiltgang”, in Zuid-Duitsland als Fensterln. Een middeleeuwse voorloper was het hoofse liefdesritueel van de assag in Zuid-Frankrijk.
Het was de jongeman die “heimelijk” via een raam of luik toegang verschafte tot de woning dan wel de slaapkamer van een kandidaat bruid. Eenmaal binnen zou hij op de dekens gaan zitten en zo tot een uur voor zonsopkomst - het moment waarop het melktijd was - met zijn geliefde te kunnen spreken. In het Staphorster dialect had men het dan over een “nachien praoten”. (Nederlands: een nachtje praten) Het was - zeker bij de eerste afspraken - niet gewenst seksueel verkeer te hebben. Hooguit werd er wat gevreeën.
De heimelijkheid bestond eruit dat het moest plaatsvinden tijdens de duisternis. Dat werd gedaan omdat men wat beschroomd was hier openlijk over te spreken, maar wellicht ook omdat er overdag in het boerenleven geen tijd voor was. Overigens, de afspraak om bij een luik of venster aan te kloppen, werd vooraf gemaakt en de huisgenoten waren daarvan op de hoogte.