Narcistische afweer
Narcistische afweer of narcistisch afweermechanisme is het proces waarbij de individu de geïdealiseerde aspecten van hem zelf overeind laat, maar de beperkingen ervan ontkent.[1] Narcistische afweer treedt vaak op in combinatie met de neiging tot stijf en totalitair gedrag,[2] waarbij, bewust of onbewust, gevoelens van schaamte en schuldgevoel een rol spelen.[3]
Herkomst[bewerken | brontekst bewerken]
Narcistische afweer behoort tot de afweermechanismen die al vroeg in de jeugd ontstaan, afhankelijk van het stressniveau dat de persoon ervaart. De mechanismen omvatten ontkenning, cognitieve dissonantie en projectie.[4] Splitting, soms als zwart-witdenken omschreven, is een ander mechanisme dat deel uit maakt van narcisme: iedereen of elke situatie wordt gezien als geheel slecht of als geheel goed.[5] Narcistische afweer met de typische overwaardering van zichzelf (egotisme) kan zich voordoen in elk stadium van ontwikkeling.[6]
Afweer sequentie[bewerken | brontekst bewerken]
Een narcist doorloopt meestal een opeenvolging van afweermechanismes om pijnlijke gevoelens te ontladen totdat er een wordt gevonden die werkt:[7][8]
- Onbewuste verdringing
- Bewuste ontkenning
- Cognitieve dissonantie (inclusief overdrijving en minimalisering) en leugens
- Psychologische projectie (iemand anders de schuld geven)
- Codependentie (een beroep doen op iemand die zijn of haar vertekend beeld ondersteunt of ondergaat)
Bronnen, noten en/of referenties
|