Observer bias

Een observer bias (Engels: waarnemersvooringenomenheid)^[a] is de neiging van een observator om alleen waar te nemen wat deze verwacht of hoopt waar te nemen.^[1] Het observeren, het interpreteren en vertalen van onderzoeksresultaten zoals antwoorden op open vragen naar gegevens die onderling vergeleken kunnen worden, is essentieel voor wetenschappelijk onderzoek. Vermoedelijk is observer bias daarom inherent aan een dergelijk onderzoek.

De uitkomsten van een gerandomiseerd onderzoek kunnen vertekend worden door de verwachting van de observatoren van de uiteindelijke uitkomst. Een sterke vooringenomenheid (verlangd resultaat, commerciële belangen of anderszins) bij de medewerkers die de beoordelingen doen, kan de uitkomst doen afwijken ten opzichte van een volledig objectieve beoordeling. Uitkomsten die niet meetbaar zijn, maar op een subjectieve wijze geïnterpreteerd worden (zoals antwoorden op open vragen) zijn vatbaar voor het observer bias-effect.

De observator neemt zaken die buiten de verwachting liggen niet waar of interpreteert deze niet op de juiste wijze.^[2] Observer bias kan observaties, en daardoor ook de resultaten van een onderzoek, sterk vertekenen. De vertekening kan gereduceerd worden door het onderzoek dubbelblind uit te voeren.^[3]

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Bevestigingsvooroordeel, confirmation bias
Self-serving bias, zelf-dienende attributiefout
Tunnelvisie (onderzoek)

Noten

↑ In het Engels ook: ascertainment bias, detection bias, observer-expectancy effect, experimenter-expectancy effect, expectancy bias, observer effect of experimenter effect.

Bronnen

↑ D. Bijl (1 maart 2013). 'Observer bias': invloed op de uitkomsten van gerandomiseerd onderzoek. Gearchiveerd op 25 december 2014. Geneesmiddelenbulletin 47 (2): 22-23 "De validiteit van dergelijk onderzoek kan echter worden bedreigd doordat bepalingen van uitkomstmaten systematisch kunnen afwijken van de werkelijkheid vanwege vooringenomenheid bij beoordelaars, door onder meer hoop of verwachtingen."
↑ (en) Douglas Mook (1 mei 2001), Psychological Research: The Ideas Behind the Methods. W. W. Norton & Company, New York. ISBN 9780393976205.
↑ (en) A. Hróbjartsson, A.S.S. Thomsen, F. Emanuelsson, B. Tendal, J. Hilden, I. Boutron, et al. (27 februari 2012). Observer bias in randomised clinical trials with binary outcomes: systematic review of trials with both blinded and non-blinded outcome assessors. BMJ 2012 (344). DOI:10.1136/bmj.e1119. "On average, non-blinded assessors of subjective binary outcomes generated substantially biased effect estimates in randomised clinical trials, exaggerating odds ratios by 36%."

[1] In het Engels ook: ascertainment bias, detection bias, observer-expectancy effect, experimenter-expectancy effect, expectancy bias, observer effect of experimenter effect.

[2] D. Bijl (1 maart 2013). 'Observer bias': invloed op de uitkomsten van gerandomiseerd onderzoek. Gearchiveerd op 25 december 2014. Geneesmiddelenbulletin 47 (2): 22-23 "De validiteit van dergelijk onderzoek kan echter worden bedreigd doordat bepalingen van uitkomstmaten systematisch kunnen afwijken van de werkelijkheid vanwege vooringenomenheid bij beoordelaars, door onder meer hoop of verwachtingen."

[3] (en) Douglas Mook (1 mei 2001), Psychological Research: The Ideas Behind the Methods. W. W. Norton & Company, New York. ISBN 9780393976205.

[4] (en) A. Hróbjartsson, A.S.S. Thomsen, F. Emanuelsson, B. Tendal, J. Hilden, I. Boutron, et al. (27 februari 2012). Observer bias in randomised clinical trials with binary outcomes: systematic review of trials with both blinded and non-blinded outcome assessors. BMJ 2012 (344). DOI:10.1136/bmj.e1119. "On average, non-blinded assessors of subjective binary outcomes generated substantially biased effect estimates in randomised clinical trials, exaggerating odds ratios by 36%."

[a]

[1]

[2]

[3]