Overleg:Filip II van Moskou

Gelatiniseerde namen voor Russische personen

Laat ik beginnen met wat ik al eens op een andere Overlegpagina heb geschreven:

Helaas worden Russisch-orthodoxe realia nog steeds maar al te vaak vertaald alsof ze rooms-katholieke realia zijn. Niet alleen is dat onjuist, die RK terminologie heeft ook haar eigen connotaties en associatieketen. Dat zal in deze tijd van religieuze onverschilligheid en onwetendheid niet bij iedereen even sterk spelen, maar ik ben desalniettemin tegen nivellering uit consideratie met een slecht of zelfs ongeïnformeerde of ongeïnteresseerde meerderheid. Zo spreekt men in de Oosterse orthodoxie nooit over "Maria," maar over de "Moeder Gods" of hooguit "Maagd Maria." Zo spreekt men nooit over "mis", maar over "liturgie", nooit over "vormsel", maar over "myronzalving," enz.

Met uitzondering van bekende historische figuren, zoals Peter de Grote, Alexander I, II, III, Nicolaas I, II, enz. wier vernederlandste naamgeving al volkomen is ingeburgerd en is aanvaard, is het m.i. onwenselijk elke Russische naam te willen vernederlandsen of latiniseren. We maken van het Engelse William tenslotte ook geen Willem en van het Franse Jean ook geen Jan. Toegegeven: men is hierin niet consequent. Het is wel tsaar Nicolaas II, maar niet Nicolaas Gogol (Nikolaj Gogol). Overigens is met het weglaten van de tweede p uit de naam van deze heilige een consessie gedaan aan het Nederlands, want Filip oogt minder exotisch dan Filipp.

Als het gaat om heiligen of kerkelijke figuren uit de Russisch-orthodoxe traditie, kan het latiniseren van namen niet adequaat zijn: zoals gezegd doen Latijnse varianten van termen en namen in kerkelijke context associaties rijzen met het Rooms-katholicisme, terwijl het gaat om een andere, niet-Westerse en niet-rooms-katholieke traditie. Daar komt nog bij dat het RK en de OO eeuwenlang met elkaar op gespannen voet hebben gestaan, zeker in de tijd waarin metropoliet Filip II leefde. Tegen die politiek-historische achtergrond wordt het latiniseren van Russische heiligennamen een uiterst precaire aangelegenheid. Het mag duidelijk zijn dat een dergelijke benadering moet worden vermeden. Doet men dit niet, dan geeft men Wikipedia onwillekeurig een rooms-katholieke signatuur mee en dat kan niet de bedoeling zijn.

Een principiëler punt is dat de eigenheid van andere culturen en tradities respect verdient, in dit geval de eigenheid van de Russische taal en cultuur en de Russische Orthodoxie; een eigenheid die zich ook in eigennamen uit. Latiniseert men Russische heiligennamen, dan negeert men impliciet het recht op eigenheid van een andere cultuur en traditie. En met welk recht? Vasilij 14 mei 2011 22:18 (CEST)