Overleg:Verhandelingen over de eerste tien boeken van Titus Livius

  Kwaliteitsbeoordeling

• Reviews en/of Etalagenominaties

Tiran, dictator, vorst, republiek en Machiavelli

Om het gedachtegoed van Machiavelli te begrijpen moet je de begrippen tiran, dictator, vorst en republiek goed uit elkaar kunnen houden. Een woordje uitleg.

Tiran

Een tiran vergrijpt zich aan zijn eigen bevolking.

Een tiran martelt en vermoordt onschuldige burgers, ontvoert en verkracht hun vrouwen, plundert hun bezittingen, steekt hun huizen in brand… Hij zaait terreur onder de bevolking.

Dictator

Een dictator rekent af met zijn politieke vijanden.

Een dictator probeert om elke politieke tegenstander te vernietigen, want hij duldt geen concurrenten naast zich, zowel intern als extern. Hij houdt enkel rekening met zijn eigen clan en zelfs daar heeft hij een absoluut gezag. Zolang de onschuldige bevolking zich niet verzet tegen de dictator, hebben ze niets te vrezen. De dictator haalt zelfs de band met zijn bevolking aan en probeert ze voor zijn kar te spannen. Zodra sommigen echter het durven opnemen tegen de dictator, zal hij de weerstand meedogenloos neerslaan. Een dictator wil ook de buitenlandse vijanden verslaan, lijft zijn eigen bevolking in in het leger en sleurt ze mee in eindeloze oorlogen en veroveringen. De dictator hoopt natuurlijk om te winnen, maar het laat hem koud als hij zijn volk zou meesleuren in de ondergang. Zo worden ook de eigen burgers slachtoffer van de dictator.

Vorst

Een vorst heerst in consensus met veel bevolkingsgroepen.

Een vorst mag dan wel de alleenheerser zijn, hij moet toch rekening houden met veel bevolkingsgroepen zoals zijn dynastie, adel, burgerij, clerus, administratie, leger… Er is een wettelijk kader waar de vorst zich moet aan houden en dat hij niet kan doorbreken zonder zijn positie in gevaar te brengen. Een vorst heerst alleen, maar moet toch op zijn tellen passen. Als een vorst deze consensus doorbreekt, krijgt hij tirannieke en dictatoriale trekjes.

Republiek

Een republiek is een voorzichtige stap in de richting van democratie.

De eerste republieken stelden vanuit democratisch standpunt nog niet zoveel voor. Het was al een hele opdracht om binnen de hogere klassen een democratisch bestuur op te richten. Het stemrecht was voorbehouden aan de elite en de inbreng van het gewone volk was meestal heel gering.

Een gespleten Machiavelli

Machiavelli was een windhaan die zich naar alle richtingen kon draaien. Hij sprak voortdurend over republieken en vorstendommen, maar belandde uiteindelijk in de militaire dictatuur. Tirannie heeft hij altijd consequent veroordeeld. Hij hield grote idealen voor, maar de realiteit was anders.

• De gemengde republiek

Machiavelli was enerzijds voorstander van de gemengde republiek, een combinatie van vorstendom, aristocratie en democratie. Zijn Verhandeling over de hervorming van de Florentijnse staat na de dood van Lorenzo werpt een licht op zijn opvattingen: in de senaat heeft de adel 80% van de mandaten, de burgerij 20%, in het parlement heeft de burgerij 80% van de mandaten, het volk 20%. De macht concentreert zich duidelijk in de handen van de adel. De gemengde republiek diende enkel om een groot en machtig rijk te stichten.

• Il principe nuovo – de nieuwe vorst

Machiavelli schreeuwde anderzijds om een nieuwe vorst die Italië kon verlossen van de buitenlandse overheersers en het land verenigen. Die vorst moest met geweld en bedrog afrekenen met alle politieke tegenstanders. Zijn principe nuovo bleek een dictator te zijn en zijn staat gleed af naar een militaire dictatuur. Machiavelli rechtvaardigde zijn dictatuur met het argument dat Italië in de toenmalige omstandigheden de vrijheid van een republiek niet aankon.

NPOV

Kunnen er geen andere woorden gebruikt worden als meesterwerk en oprecht? Emiel 30 mrt 2007 22:03 (CEST)

Emiel, het is dansen op een slappe koord. Voor de enen ben je te negatief over Machiavelli, voor de anderen te positief. In 1519 was Machiavelli een pionier van de staat- en krijgskunde. Als je uit het niets zo'n omvangrijk en scherpzinnig werk schrijft, mag je dat een meesterwerk noemen. En als een politiek denker schrijft dat hij in bepaalde omstandigheden niet vies is van een dictatuur, moet je hem oprecht noemen, hoe laakbaar je zijn bedoelingen ook vindt. Naar het voorbeeld van de Romeinse Republiek koos Machiavelli voor een gemengde republiek die in crisissituaties altijd plaats kon ruimen voor een al dan niet tijdelijke dictatuur. Gegroet, --Castruccio 3 apr 2007 19:59 (CEST)

Zou het dan niet op zijn minst onderbouwd moeten worden met referenties als je zulke beweringen doet? Emiel 25 aug 2007 10:02 (CEST)

Ik ben het hiermee eens. De intro bevat "weasel words". Je moet niet negatief of positief zijn over Machiavelli maar feitelijk. 2A02:1812:170B:E900:5C1D:CA40:8C22:40F9 13 mrt 2022 22:49 (CET)