Overleg:Volgster

Te letterlijke vertaling

Gidsster is een te letterlijke vertaling. In de nederlandse astronomie wordt de term volgster gebruikt. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 213.84.10.81 (overleg · bijdragen) 31 mrt 2011 23:07

Zou kunnen. Maar ik vind "volgster" in zoverre vreemd klinken, dat de ster niet volgt, maar gevolgd wordt. Wordt deze term inderdaad op deze manier gebruikt? Is het spraakgebruik, of komt het ook in gepubliceerde teksten voor (artikelen, leerboeken, collegedictaten, e.d.)? De titel veranderen is zo gebeurd, maar we hebben wel graag wat zekerheid en duidelijkheid.

(Overigens een praktische tip: als u uw berichten op overlegpagina's e.d. afsluit met vier tildes (~~~~), dan wordt dat door de software automatisch omgezet in uw gebruikesnaam (of IP-adres als u niet bent ingelogd) en datum en tijd.)

» HHahn (overleg) 31 mrt 2011 23:28 (CEST)

Ik houd mij al ruim 40 jaar bezig met de amateur astronomie. Voor zover ik weet is en wordt er in het nederlands altijd gesproken over volgster. Onlangs onstond er wat hilariteit op www.astroforum.nl waarin werd verwezen naar deze wikipagina. De term gidsster komt enigzins hilarisch over omdat het een nieuwe, niet eerder gebruikte term is. In literatuur, tijdschriften, websites, etc, wordt altijd gesproken over volgster. Zo kun je bij www.robtics.nl een volgkijker (Eng: guidescope) en volgkijkerbeugels (guidescoperings) kopen.

De engelstaligen laten zich inderdaad leiden terwijl wij in de lage landen volgen.

Een volgster wordt gebruikt tijdens het fotograferen van sterren. In zijn simpelste vorm zet je een camera op je telescoop en plaatst je in je telescoop een oculair met kruisdraad. Zoals het artikel al aangeeft zoek je een volgster dicht bij het te fotograferen object en plaatst je de ster in het midden van het kruisdraad. Desnoods stel je iets onscherp in om het kruis goed te kunnen zien. Met motoren en/of fijnregeling is het vervolgens de bedoeling de ster in het midden van het kruis te houden. Met andere woorden, je dient de ster te volgen. Je gebruikt je kijker dan als ‘volgkijker’. Je doet dit omdat bij een stilstaande camera de sterren streepjes zouden worden door de draaing van de aarde. Als je de sterren als puntjes wilt fotograferen zul je de beweging van de sterren moeten volgen (om de aardrotatie te compenseren).

Google eens op astrofotografie&volgster. Geeft meer hits dan astrofotografie&gidsster

Bij adaptieve optiek waarbij een ster wordt geprojecteert met behulp van een laser, wordt de term referentiester gebruikt i.p.v. volgster.

213.84.10.81 1 apr 2011 23:29 (CEST)

Bedankt voor uw serieuze toelichting. Bedankt ook dat u eerst fatsoenlijk overleg pleegt en niet meteen erin gaat zitten editen! Het zou fijn zijn als iedereen dat zo deed!

Aangezien u zelf hier fatsoenlijk Nederlands schrijft (mijn complimenten!), zult u er hopelijk begrip voor hebben dat ik wat huiverig ben om de in de hobbywereld gehanteerde terminologie blindelings over te nemen. Weliswaar ben ik in de hobbyastronomie niet zo thuis, maar in de hobbyfotografie en allerlei andere technische hobby's wekt men vaak de indruk zich pas happy te voelen als er óf talloze angicismes of compleet Engelse termen in zitten, óf vreselijk kromme termen die alleen maar getuigen van een verwarring van fundamentele begrippen.

Voor wat betreft de term gidsster zal ik komende week eens navraag doen bij een van de sterrenkundige faculteiten. Dan weet ik zeker dat ik een officiële term heb.

Ook de term referentiester verbaast me. Die suggereert nog steeds dat het een ster is. Maar het is een door een laser gesimuleerde ster. De term "laservolgster" zou dan beter zijn: die geeft aan dat hij door een laser is gegenereerd.

Overigens wat uw opmerking over Engels- en Nederlandstligen betreft: die is niet helemaal juist. "Zich laten leiden" komt op hetzelfde neer als "volgen". De Engelstaligen doen dat allebei. Wat "wij" volgens die term "volgster" letterlijk doen, is niet volgen, maar "gids spelen", dus we laten die ster ons volgen (atlhans dat maken we onszelf wijs)!

In het Duits heet het Leitstern, dus zoiets als "geleidester". Dat klinkt me in het Nederlands helaas een beetje te zweverig, new-ageachtig. (Overigens verwees u naar de website astroforum.nl. Het viel me meteen op dat ik daar wel erg veel reclame voor alstrologie tegenkwam. Als ik daar moderator was of zo, zou ik die troep weren. Dat haalt de hele site omlaag.)

» HHahn (overleg) 2 apr 2011 12:05 (CEST)

Ik ken geen voorbeelden van astronomische termen die in de amateur wereld anders zijn dan in de professionele astronomie. Ik geloof zelfs dat die er niet zijn. We proberen het tenslotte zo goed mogelijk te imiteren.

Ik vind het begrijpelijk, zelfs lovend, dat u eerst nog wat informatie gaat inwinnen bij de betreffende autoriteiten voordat u tot wijzigen besluit. Ik wil u er op wijzen dat u op astroforum.nl ook een account kunt aanmaken en een topic hierover kunt starten. Op het forum zijn ook vakmensen en studenten sterrenkunde aanwezig. Twee topics zijn onlangs hierover gestart;

http://www.astroforum.nl/threads/131199-Waarom-noemen-we-Seeing-geen-Zicht

http://www.astroforum.nl/threads/131233-Vernieuwde-forumregel

Het laatste topic heeft mij (Observer) doen besluiten om een overleg hierover te starten. Ik zal straks in dit laatste topic ook gaan melden dat ik dat heb gedaan.

Voor wat betreft de astrologie advertenties op de site, oordeelt u niet te snel over de moderators. Met een account wordt het minder en er is al eens een topic geweest omdat het inderdaad op zijn minst irritant is. Het zijn echter google-adds, en we discussieren over opposities, conjuncties, mars in kreeft, samenstanden van maan en venus. Dus ongewild vragen we er zelf om. ;-)

De term laservolgster is niet fout en wordt zelfs ook wel gebruikt. De term referentiester wordt, volgens mij, geprefereerd omdat deze kunstmatige ster geen baan aan de hemel beschrijft en dus niet wordt gevolgd zoals met een ‘echte’ volgster wel het geval is. De laservolgster wordt gebruikt als referentie om het echte sterbeeld te corrigeren. Je zou kunnen stellen dat je de atmosferische verstoring volgt dus enigzins discutabel is het wel. Lasergidsster is, in ieder geval voor een insider, een glimlach waard.

213.84.10.81 2 apr 2011 17:51 (CEST)

Ik bedoelde niet dat de terminologie onder amateurs anders is dan onder vaklui. Maar amateurs hebben vaak wel eerder de neiging er slordig mee om te springen. Zeker in de fotografie is dat het geval. Ik denk ook dat het in het algemeen onder "technici" erger is dan onder "onderzoekers"; dus als het over telecopen gaat, verwacht ik die slorigheid eerder dan wanneer het over waarnemingsresultaten gaat. Maar nogmaals: ik ben niet thuis in de amateuratonomie, dus ik kan me best vergissen.

Wat die navraag betreft: Ik was van plan maandag te bellen, maar ik vond een e-mailadres van de sterrenwacht van de universiteit Leiden en heb de vraag daar gedropt. Ben benieuwd.

» HHahn (overleg) 2 apr 2011 18:11 (CEST)

P.S.: De twee links die u geeft, zijn voor mij niet toegankelijk omdat ik geen inlogaccount heb. » HHahn (overleg) 2 apr 2011 18:12 (CEST)

Dat klopt wat u zegt. Jammer dat u de links niet kunt zien. Een account aanmaken is gratis. Op het forum wordt ook engelse en nederladse terminologie soms te pas en te onpas door elkaar gebruikt. Bijvoorbeeld; het guiden ging goed. In plaats van volgen. Of ik kon geen geschikte guidestar vinden i.p.v. volgster.

213.84.10.81 2 apr 2011 21:09 (CEST)

Inmiddels heb ik antwoord van de Sterrenwacht van de Universiteit Leiden.

Mijn vraag:

Geachte dames en heren,

In de Nederlandstalige Wikipedia heb ik een tijdje geleden het onderwerp geometrische optica flink opgeschoond en uitgebreid. Het zat vol met fouten en slordigheden, niet in de laatste plaats doordat veel ervan klaarblijkelijk geschreven was door fotohobbyisten. Om te voorkomen dat "optica" nodeloos beperkt wordt tot "fotografie", heb ik ook flink wat artikelen geschreven over andere toepassingen van geometrische optica, en wel vooral telescopen.

Zelf ben ik géén astronoom, maar fysicus (natuurkundig ingenieur, TU Eindhoven 1975). Al inlezend op internet, onder andere in de -- veel uitgebreidere -- Engelse en Duitse Wikipedia, kwam ik achter het bestaan van onder meer adaptieve optiek. Daarbij stuiitte ik op de mij tot dan toe onbekende term "guide star"(Duits: "Leitstern"). Ik heb dit, eerlijk gezegd een beetje op de gok, vertaald als "gidsster", en "laser guide star" als "lasergidsster".

Nu kreeg ik dezer dagen commentaar van een amateur-astrofotograaf, die me vertelde dat de in het Nederlands gangbare term "volgster" (resp. "laservolgster") is. Ik zou dit graag even bij u als deskundigen willen verifiëren, vooral omdat deze term me formeel niet helemaal juist lijkt. Immers de ster "volgt" niet, hij "wordt gevolgd".

Vandaar mijn vraag: kunt u mij opgeven wat de juiste (of de meest gangbare) Nederlandse term voor "guide star" en "laser guide star" zijn?

Bij voorbaat vriendelijk dank voor de moeite.
Met vriendelijke groeten,
Ir. H. Hahn

Antwoord van de Sterrenwacht:

Beste Ir. H. Hahn,

Ik heb even navraag gedaan bij een expert op dit gebied, Dr. Remko Stuik van ons instituut. Voor zover hij weet is er geen standaard Nederlandse naam voor, maar zijn voorkeur gaat uit naar "volgster".

Met vriendelijke groeten,

(was getekend)
Sterrewacht Leiden

Conclusie: Ik ga het aanpassen.

Opmerking: Hij schreef "volg ster", maar ik ben zo vrij geweest dat te veranderen in volgster.

» HHahn (overleg) 6 apr 2011 17:35 (CEST)

Nog even een opmerking:

Het begrip "volgen" moet vooral in het geval van adaptieve optiek hier wel heel ruim worden genomen. Behalve dat niet de ster de telescoop volgt, maar de telescoop de ster, is hier geen sprake van "ruimtelijk volgen" (dus de sterpositie volgen), maar van het volgen van de golffrontverstoringen van het sterbeeld.

» HHahn (overleg) 6 apr 2011 17:48 (CEST)

Onder de foto staat nog een typo, verder is alles correct. Dank voor uw behulpzaamheid.

213.84.10.81 6 apr 2011 19:44 (CEST)

Bedankt. Is verbeterd. » HHahn (overleg) 7 apr 2011 10:57 (CEST)