Titanoboa

Bestand:Titanoboa cerrejonensis cientificos.jpg

De wervels van Titanoboa, ten dele nog in hun gipsomhulsel. Onderaan ter vergelijking twee wervels van een gemiddelde moderne anaconda

Titanoboa cerrejonensis is een uitgestorven reusachtige slang behorend tot de boa's (Boidae) die tijdens het Paleoceen voorkwam in het gebied van het huidige Colombia.

De soort is in 2009 beschreven door Jason Head e.a.. De geslachtsnaam is afgeleid van Titaan, een reus uit de Griekse mythologie, een verwijzing naar de reusachtige grootte van het dier en combineert dit met boa, een gebruikelijke aanduiding voor soorten uit de Boidae. De soortaanduiding verwijst naar de Cerrejón-formatie in het noordoosten van Colombia waar de fossielen zijn aangetroffen.

De resten zijn ontdekt in de Cerrejón-kolenmijn, waar de steenkool door dagbouw gewonnen wordt en de fossielen direct aan het oppervlak verzameld konden worden. Ze bevonden zich in een kleilaag tussen twee steenkoollagen. De fossielen bestaan uit zo'n 180 wervels van minstens 28 individuen, acht daarvan zeer groot. Het holotype, UF-IGM 1, is één van de wervels. De aardlaag had een ouderdom van 58 tot 60 miljoen jaar (Selandien). De opgraving werd verricht door een team onder leiding van Jonathan Bloch, een paleontoloog van de Universiteit van Florida en Carlos Jaramillo, een paleobotanist van het Smithsonian Tropical Research Institute in Panama. Begin 2007 zijn de fossielen geprepareerd in Florida, door Jason Bourke, die als eerste begreep dat het om een slang ging.

Titanoboa cerrejonensis

De grootste wervel had een breedte van 124 millimeter. Volgens de beschrijvers had Titanoboa een geschatte lengte van dertien meter en een geschat gewicht van 1.135 kilogram (2500 pound), wat de soort tot de grootste bekende landslang zou maken; tot nu toe was dat Chubutophis geweest die volwassen een lengte van twaalf meter gehad moet hebben. Het dier zou op zijn dikste punt een kleine meter in doorsnee zijn geweest. Volgens de beschrijvers kon een poikilotherm ("koudbloedig" met omgevingsafhankelijke lichaamstemperatuur) dier als een boa slechts door een bijzonder warm klimaat zo groot worden, met een gemiddelde jaarlijkse temperatuur van 30-34 C°, tien graden hoger dan de tropen nu. Hierbij wordt ervan uit gegaan dat zonnestraling de belangrijkste warmtebron van het dier was geweest, niet spieractiviteit of vertering; door zijn relatief kleinere oppervlakte zou de, dus exotherme, reuzenslang daarom moeilijker zijn lichaamstemperatuur hebben kunnen handhaven. Titanoboa zou in een regenwoud geleefd hebben op de wijze van de huidige anaconda, dus als wurgslang, en de meeste tijd in het water hebben doorgebracht. Het team heeft in dezelfde aardlaag nieuwe soorten schildpadden en krokodilachtigen opgegraven en die worden, naast vissen, gezien als de waarschijnlijkste prooidieren; grote zoogdieren hadden zich zo kort in het Paleogeen nog niet ontwikkeld en Titanoboa was zelf het grootste landdier dat bekend is uit die tijd.

Titanoboa werd meer bepaaldelijk ondergebracht in de onderfamilie 'echte boa's' of Boinae.

Literatuur

• Head, Jason J.; Jonathan I. Bloch, Alexander K. Hastings, Jason R. Bourke, Edwin A. Cadena, Fabiany A. Herrera, P. David Polly, and Carlos A. Jaramillo, 2009, "Giant boid snake from the paleocene neotropics reveals hotter past equatorial temperatures". Nature, 457: 715-718.