Vliegplan

Het vliegplan (FPL) is een document dat een vlieger of luchtvaartmaatschappij vooraf indient bij de luchtverkeersleiding en waarin wordt aangegeven welke vlucht men van plan is te gaan maken. Naast de luchthaven van vertrek en van aankomst geeft men hierin aan welke route men wil volgen, op welke hoogte men deze route wil vliegen, met welk vliegtuig (type, registratienummer), met hoeveel passagiers aan boord etc.

Het standaard FPL formaat

Het FPL formaat is van bij het begin vastgelegd door ICAO, al heeft het in de loop van de jaren wel wat aanpassingen doorgemaakt om met de evolutie van bijvoorbeeld de navigatiemiddelen gelijke tred te houden. Enkel het gedeelte tussen de haakjes na de berichtidentificatie 'FPL' wordt doorgezonden. Het formaat bestaat uit een vast aantal genummerde velden. Zo komt in veld 15 bijvoorbeeld altijd de vliegroute.

Op basis van alle vliegplannen die de luchtverkeersleiding ontvangt kan deze een planning voor de dag maken. Dit bepaalt onder andere de personele bezetting van het luchtverkeersleidingscentrum, en, indien het aanbod van verkeer te groot is, de slottijden waarop een toestel kan vertrekken of het luchtruim binnen mag vliegen. In Europa verzamelt de Central Flow Management Unit van Eurocontrol alle internationale vliegplannen om een planning voor heel Europa te maken. Zo kan ervoor worden gezorgd dat vliegtuigen niet te vroeg van een buitenstation vertrekken om vervolgens onderweg of bij het veld van aankomst voor teveel verkeer en daarmee voor vertraging te zorgen. Als het op Schiphol heel erg mistig is, zorgt de CFMU er op aangeven van Luchtverkeersleiding Nederland voor dat toestellen met bestemming Schiphol nog in Spanje aan de grond worden gehouden.

De vliegplangegevens worden in Europa op twee plaatsen in electronische vorm verzameld in een zogenaamd IFPS (Initial FPL Processing System) van Eurocontrol. Van daaruit worden zij enkele uren op voorhand verspreid naar de nationale luchtverkeersgebieden die zullen overvlogen worden. Ieder luchtverkeersleidingscentrum heeft een eigen vluchtgegevens verwerkingssysteem. Dat berekent de verwachte en actuele tijden van overvlucht over de navigatiepunten van de routes, de hoogten, snelheden, en alle bijkomende gegevens die nodig zijn om op de radarschermen van de actuele luchtverkeersleiders te tonen enzovoort.

Het vliegplan heeft nog een belangrijke functie, namelijk die in geval van search and rescue. In het vliegplan staan tijden vermeld waarop de vlieger denkt aan te komen boven of op een bepaald punt. Wanneer een vliegtuig niet binnen een bepaalde tijd na de aangekondigde tijd zich heeft gemeld, zal de luchtverkeersleiding een zoekactie initiëren. Een vlieger (van een sportvliegtuig) die onderweg naar het ene veld besluit heel ergens anders naar toe te vliegen kan dus maar beter zijn vliegplan wijzigen, om niet geconfronteerd te worden met hoge onnodige kosten.