Kegelen (spel)

Kegelen bij de herberg, Jan Steen, 1660-1663

Bioscoopjournaal uit 1955 over het nieuwe kegelhuis te Amsterdam, destijds het grootste en modernste in Nederland.

Een kegelwedstrijd.

Schilderij van Jan Steen, ca. 1665

Kegelen "Het met een bal proberen om te gooien van 9 kegels aan het eind van een ca. 20 meter lange houten/kunststof baan met een breedte van 30 cm."

Geschiedenis

Waar de oorsprong van kegelen ligt is niet te achterhalen (tot op het moment van dit schrijven) maar dat er afbeeldingen en schilderijen zijn uit de 17de eeuw geeft wel aan dat er toen in ieder geval al gespeeld werd, zij het op een iets andere manier dan de huidige kegelaar kent. In vroeger tijden vond men het een leuk tijdverdrijf om stenen te gooien tijdens sportspektakels waardoor het kegelen zicht zou kunnen hebben ontwikkelen. De Germanen (ca. 2000 jaar geleden) waren een volk dat een zogenaamde "keil van steen" in het wapen had, die volkomen op onze huidige kegel lijkt. Ook de 9 hout zoals we dat nu kennen kan afstammen van het voor de Germanen heilige getal 9.

Ook buiten onze landgrenzen werd kegelen beoefend. In Silizie (een oude regio van Midden Europa) gebruikte men omstreeks de 17de eeuw 13 tot 15 kegels, in Nederland oorspronkelijk 3 en in de Franse tijd werden dat er 7. Sinds de 18de eeuw is het huidige aantal 9.

Omstreeks 1840 werd het kegelen meer populair en kwam er behoefte aan meer dan alleen in clubverband op de clubavond of dag een balletje gooien en zo ontstond op 30 maart 1890 op initiatief van dhr. Wijnands de Algemene Nederlandse Kegelbond. Binnen deze bond waren een aantal clubs vertegenwoordigd en op 11 mei 1890 werd het eerste bestuur gekozen waarna op 7 september van 1890 de eerste bondswedstrijd werd gehouden in sociëteit "De Phoenix" te Haarlem. liefst 26 5-tallen uit 17 clubs deden mee aan deze wedstrijd. (per baan kwam dat neer op 74 gooiers.) In de beginjaren van de 20ste eeuw werd de roep om een meer landelijke aanpak groter, en die roep werd beantwoord met het tot stand komen van de NKB op zondag 20 juni 1909 in "Het Gouden Hoofd" te 's Gravenhage. (De statuten werden pas op 22 augustus 1909 vastgesteld, het dagelijks bestuur werd op 30 oktober 1909 gekozen.)

Ledenverloop NKB

In 1924 had de NKB 28 bonden, 521 clubs en 248 persoonlijke leden.

In 1934 had de NKB 27 bonden, 475 clubs en 168 persoonlijke leden.

In 1946 had de NKB 25 bonden, 492 clubs en totaal 6348 leden.

Op het moment van dit schrijven telt de inmiddels Koninklijk geworden bond 18 bonden, het aantal clubs en leden is op dit moment onbekend.

De kegelbaan

De kegelbaan is van origine een houten plank met een breedte van ca. 30 cm met een lengte (van hartstreep (rode lijn op 3 meter van start baan) tot hart koningskegel (later meer daarover)) 16,45 meter lang. Vaak staat er ca. 50 cm voor de rode lijn nog een groene lijn ter aanduiding of referentie, maar binnen de spelregels is het gesteld dat de bal voor de rode lijn op de baan moet zijn gezet en dus moet rollen.

De aanloop van de baan is 3 meter lang, waardoor de totale

De Koningskegel staat opgesteld in het midden van het kegelplateau, zoals hieronder is afgebeeld.

De Stand van de Kegels

De stand van de kegels is hieronder weergegeven, waarbij de nummer 1 kegel de voorste kegel is.

		9
	7		8
4		5		6
	2		3
		1

De daarbij behorende officiële benamingen zijn als volgt:

1. Voorste kegel

2 en 3. Linker en rechter voorkegel

4 en 6. Linker en rechter hoekkegel

7 en 8. Linker en rechter achterkegel

5. Middenkegel

9. Achterkegel

De on-officiële benaming is als volgt:

1. Zweet (Is de zwaarste post)

2, 3, 7 en 8. Duifjes

5. Koning of de Lange

4, 6 en 9. Boeren

Afmetingen kegel

De afmetingen van de kegel is 470 mm hoog, met een diameter van 75 mm, de koningskegel is 80 mm hoger.

De onderzijde van de kegel is voorzien van een veerconstructie met een stalen "knikker" die als de kegel op het plateau staat in een verdieping wordt gedrukt waardoor de kegel stevig maar los op het plateau kan blijven staan op de plek die daar voor is aangewezen.

Externe link

• Website van de Koninklijke Nederlandsche Kegelbond (KNKB)
• facebookpagina grootste Nederlandse jeugdkegelvereniging
• Website van de Delftsche Kegelbond (DKB)

Mediabestanden

Zie de categorie Bowling van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.