Lutke Saaxum
Gehucht in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie | Groningen | ||
| Gemeente | Winsum | ||
| Coördinaten | 53° 22′ NB, 6° 29′ OL | ||
| |||
Lutje Saaksum is een gehucht in de gemeente Winsum in de provincie Groningen. Het gehucht ligt ten westen van Baflo.
Tegenwoordig is Lutje Saaksum niet meer dan een bewoonde huiswierde. Op de wierde staat een boerderij: Lutke Saaksum. In het verre verleden is het een kerspel geweest. De kerk is echter al in 1468 afgebroken.
Lutje of lutke is het Groningse woord voor klein. Saaksum duidt waarschijnlijk niet op Saaksum, maar op Saaxumhuizen.
Saaksumborg
Even ten oosten van Lutje Saaksum stond vroeger de Saaksumborg. Deze borg werd voor het eerst vermeld in 1672, maar ontstond waarschijnlijk al eerder uit een grote boerderij. De borg was gedurende heel haar bestaan in rooms-katholieke handen, en speelde samen met de Lulemaborg onder Warfhuizen een belangrijke rol bij het ontstaan van de eerste parochie in de streek na de reformatie, de Sint-Bonifatiusparochie in Wehe-den Hoorn. Een van de bewoners was Maria Elisabeth Ripperda van Winsum, een zus van de bekende Spaanse Ripperda. De borg werd in 1785 op afbraak verkocht. Het schathuis bleef op het borgterrein staan tot 1972, waarna het in zijn geheel naar Verhildersum werd verplaatst.