Spurt

Spurt Vechtdallijnen
Type	2/6: Stadler E-GTW 2/6 ; 2/8: Stadler E-GTW 2/8
Aantal	Totaal: 15 2/6: 3 0(voorheen 6)1 ; 2/8: 12 (voorheen 9)1
Serie	2/6: 411-413 ; 2/8: 514-525
Fabrikant	Stadler Rail
Vervoerder	Arriva
Inzetgebied	Zwolle – Emmen
Indienststelling	2012
Samenstelling	van de bakken 2/6: Bfk-m-ABk ; 2/8: Bfk-B-m-ABk
Aantal delen	2/6: 3 ; 2/8: 4
Asindeling	2/6: 2'+Bo'+2' ; 2/8: 2'+2'+Bo'+2'
Assen	2/6: 6 ; 2/8: 8
Spoorwijdte	1435 mm
Massa	2/6: 68 ton ; 2/8: 86 ton
Lengte over buffers	2/6: 40,89 meter ; 2/8: 55,937 meter
Breedte	2,95 meter
Hoogte	4,035 meter
Maximumsnelheid	140 km/h
Vloerhoogte	laag: 780 mm ; hoog: 996 mm
Deuren	Elektrische zwenk-schuifdeuren 2/6: 2 per zijde ; 2/8: 3 per zijde
Deurbreedte	1.300 mm
Aantal zitplaatsen	(totaal) 2/6: 0105 ; 2/8: 0155 ; 2/8v: 160
Zitplaatsen 1e klas	2/6: 016 ; 2/8: 016
Zitplaatsen 2e klas	2/6: 073 ; 2/8: 0121 ; 2/8v: 125
Aantal klapzittingen	2/6: 016 ; 2/8: 018 (+1 achter de balie) ; 2/8v: 19
Techniek
Stroomsysteem	1500V
Aandrijving	Elektrisch
Vermogen	1.088 kW
Trekkracht	80 kN
Treinbeïnvloeding	ATB-EG
Koppeling	Scharfenberg
Bijzonderheden	1 In 2016 zijn 2/6-stellen 414, 415 en 416 verlengd naar 2/8 en omgenummerd naar resp. 514, 515 en 516
Portaal	Openbaar vervoer ; Verkeer & Vervoer

Spurt MerwedeLingelijn
Type	2/6: Stadler E-GTW 2/6 ; 2/8: Stadler E-GTW 2/8
Aantal	2/6: 2 ; 2/8: 8
Serie	Arriva ; 2/6: 407-408 ; 2/8: 501-506, 509-510 Qbuzz ; 2/6: 6350-6351 ; 2/8: 6352-6359
Fabrikant	Stadler Rail
Vervoerder	2008-2018: Arriva ; 2018-heden: Qbuzz
Inzetgebied	MerwedeLingelijn
Indienststelling	2008 / 2011
Samenstelling	van de bakken 2/6: Bfk-m-Bk ; 2/8: Bfk-B-m-Bk
Aantal delen	2/6: 3 ; 2/8: 4
Asindeling	2/6: 2'+Bo'+2' ; 2/8: 2'+2'+Bo'+2
Assen	2/6: 6 ; 2/8: 8
Spoorwijdte	1435 mm
Massa	2/6: 64,5 ton ; 2/8: 83 ton
Lengte over buffers	2/6: 40,89 meter ; 2/8: 55,937 meter
Breedte	2,95 meter
Hoogte	4,035 meter
Maximumsnelheid	140 km/h
Vloerhoogte	laag: 780 mm ; hoog: 996 mm
Deuren	Elektrische zwenk-schuifdeuren 2/6: 2 per zijde ; 2/8: 3 per zijde
Deurbreedte	1.300 mm
Aantal zitplaatsen	(totaal) ; 2/6: 113 ; 2/8: 172
Zitplaatsen 1e klas	Geen
Zitplaatsen 2e klas	2/6: 92 ; 2/8: 148
Aantal klapzittingen	2/6: 21 ; 2/8: 24
Techniek
Stroomsysteem	1500V
Aandrijving	Elektrisch
Vermogen	1.100 kW
Trekkracht	80 kN
Treinbeïnvloeding	ATB-EG
Koppeling	Scharfenberg
Portaal	Openbaar vervoer ; Verkeer & Vervoer

Spurt Noordelijke Nevenlijnen
Product	Dieselelektrisch treinstel
Type	2/6: Stadler D-GTW 2/6 ; 2/8: Stadler D-GTW 2/8
Aantal	Totaal: 51 2/6: 14 (voorheen 24)1 ; 2/8: 37 (voorheen 27)1
Serie	2/6: 0 228-233, 237-244 ; 2/8: 0 301-327 ; 2/8v:1 334-336, 345-351
Fabrikant	Stadler Rail
Vervoerder	Arriva
Inzetgebied	Noordelijke Nevenlijnen
Indienststelling	2006 / 2012
Samenstelling	van de bakken 2/6: Bfk-m-Bk ; 2/8: Bfk-B-m-Bk
Aantal delen	2/6: 3 ; 2/8: 4
Asindeling	2/6: 2'+Bo'+2' ; 2/8: 2'+2'+Bo'+2
Assen	2/6: 6 ; 2/8: 8
Spoorwijdte	1435 mm
Massa	2/6: 68 ton ; 2/8: 87 ton
Lengte over buffers	2/6: 40,89 meter ; 2/8: 55,937 meter
Breedte	2,95 meter
Hoogte	4,035 meter
Maximumsnelheid	140 km/h
Vloerhoogte	laag: 780 mm; hoog: 996 mm
Deuren	Elektrische zwenk-schuifdeuren 2/6: 2 per zijde ; 2/8: 3 per zijde
Deurbreedte	1.300 mm
Aantal zitplaatsen	(totaal)0zomer / normaal ; 2/6:0118/119 ; 2/8:0 85/186
Zitplaatsen 1e klas	2/6:00 8 - 02 ; 2/8:0 16 - 02 ; 2/8v:0 8 - 02
Zitplaatsen 2e klas	2/6:0092 /100 - 100/1082 ; 2/8:0 148/156 - 156/1642 ; 2/8v: 156/164 - 164/1722
Aantal klapzittingen	2/6:0 18/11 ; 2/8:0 21/14
Techniek
Aandrijving	Dieselelektrisch
Vermogen	600 kW
Treinbeïnvloeding	ATB-NG
Treinradio	GSM-R
Koppeling	Scharfenberg
Bijzonderheden	1 Tien stellen zijn verlengd van 2/6 naar 2/8 2 Na modernisering
Portaal	Openbaar vervoer ; Verkeer & Vervoer

Zie Sprint voor de sportterm

Spurt is de Nederlandse naam van het spoorwegmaterieel van Arriva, de treinstellen type GTW van de Zwitserse fabrikant Stadler Rail. Er bestaan dieselelektrische en elektrische varianten. Spurts rijden voor Arriva in de Achterhoek, de regio Rivierenland, op de Vechtdallijnen (Zwolle-Emmen) en de Noordelijke Nevenlijnen. Voor Qbuzz rijden ze op de MerwedeLingelijn.

De treinstellen hebben een instap op perronhoogte. Door een uitschuiftrede sluit deze goed aan op het perron waardoor rolstoelgebruikers zelfstandig kunnen reizen. Boven de draaistellen is de vloer hoger; er is een opstapje. Sommige treinen hebben een toilet met gesloten systeem dat toegankelijk is voor rolstoelgebruikers; andere hebben geen toilet. De sociale veiligheid wordt vergroot met camera's en noodknoppen. De oorspronkelijke toegelaten maximale snelheid van 120 km/h is op 140 km/h gebracht.^{[(sinds) wanneer?]}

In november 2012 werd begonnen met de inbouw van gratis wifi-internet in alle treinstellen.^[1] Sinds eind januari 2013 is het mogelijk draadloos internet te gebruiken.^[2]^[3] Er zijn stopcontacten 230 volt ~ in de eerste klas en op enkele plaatsen in de tweede klas.

De Spurt heeft een ongebruikelijke indeling. Hij bestaat uit een tweeassige motorwagen, ook wel "Powerpack" genoemd^[4], met rijtuigen aan weerszijden. De rijtuigen hebben een draaistel aan één uiteinde, de andere kant rust op de motorwagen (of een tussenrijtuig). Er is een looppad in het midden van de motorwagen.

Noordelijke Nevenlijnen[bewerken | brontekst bewerken]

Algemeen[bewerken | brontekst bewerken]

Op 22 juni 2012 werd bekend dat de exacte posities van alle Arriva-treinstellen op de Noordelijke Nevenlijnen via de website treinviewer.nl op onder meer smartphones te zien zijn. De treinstellen van Arriva zijn hiervoor uitgerust met GPS-apparatuur.^[5]

Op de spoorlijnen Leeuwarden - Stavoren en Leeuwarden - Harlingen Haven was vanaf de introductie de eerste klas gedeclasseerd naar tweede klas. Sinds 13 december 2020 zijn alle treinen op de Noordelijke Nevenlijnen de eerste klas gedeclasseerd in tweede klas. De armleuningen tussen de twee zitplaatsen in de eerste klas is na de ombouw wel gebleven.

Constructie en techniek[bewerken | brontekst bewerken]

Het treinstel is opgebouwd uit een aluminium frame met een frontdeel van GVK. Het treinstel heeft een lagevloerdeel. In het 'powerpack' van het treinstel bevinden zich twee 6-cilinder dieselmotoren van MAN die voldoen aan de Euro 3b-norm. De dieselmotoren drijven een dynamo aan (type TSA TGE 59-25-4^[6]) die gelijkstroom opwekt. Deze gelijkstroom wordt met een wisselrichter (type ABB BORDLINE CC750 DE^[7]) omgevormd tot wisselstroom waarmee de tractiemotoren (type TSA TMF 50-29-4^[8]) worden aangedreven.

De treinstellen zijn voorzien van ATB-NG. Dit beveiligingssysteem kan ook overweg met ATB-EG. Op 20 mei 2021 werd bekend gemaakt dat de Noordelijke Nevenlijnen voorzien zullen worden van ERTMS. Aangezien de treinstellen nog niet voorzien zijn van ERTMS, zal er in de komende jaren een ombouw plaatsvinden waarin ERTMS wordt ingebouwd.

Bestellingen[bewerken | brontekst bewerken]

Arriva bestelde in 2005 43 treinstellen van de dieselelektrische variant, om hiermee al het bestaande materieel van de Noordelijke Nevenlijnen in één keer te vervangen^[9]. Deze nieuwe treinstellen zijn rood/wit van kleur, in tegenstelling tot het groen/wit van de bussen van Arriva. Op 8 juni 2006 vond bij Stadler Rail in Bussnang de roll-out plaats.^[10] De 27 treinstellen GTW2/8 bestaan uit drie reizigerscompartimenten en bieden plaats aan 178 personen. De 16 treinstellen GTW2/6 bestaan uit twee reizigerscompartimenten en bieden plaats aan 115 personen. Acht van de 43 treinstellen zijn geschikt gemaakt voor grensoverschrijdend vervoer op het traject Groningen – Leer. Deze zijn in het najaar van 2006 geleverd. De overige GTW's zijn in de loop van 2007 geleverd. De order had een waarde van 220 miljoen Zwitserse frank (ongeveer 140-145 miljoen euro).

In 2008 heeft Arriva voor de Noordelijke Nevenlijnen acht extra treinstellen besteld:

drie om in de spitsuren meer capaciteit te bieden
nog eens vier voor de heringebruikname van de spoorlijn Zuidbroek – Veendam
en een stel voor de extra dienst naar Sneek.

Deze stellen werden door Stadler Rail in Siedlce (Polen) gebouwd en in 2009 en 2010 geleverd, waarmee het totaal aantal Spurts in Noord-Nederland op 51 komt. Van deze bestelling kwamen de eerste twee stellen op 12 september 2009 naar Nederland.

De treinen van vervoerbedrijf Arriva moeten energiezuiniger rijden. In de bestuurderscabine van de machinisten zijn apparaatjes geïnstalleerd waaraan de bestuurder af kan lezen hoeveel dieselolie hij verbruikt per gereden kilometer. Hierdoor kan de machinist zijn rijstijl aanpassen.^[11]

In de zomer kan de ruimte voor het vervoer van o.a fietsen in het ABfk-rijtuig verhoogd worden door een aantal vaste zitplaatsen 2e klas te vervangen door klapzittingen. Buiten het hoogseizoen worden de vaste zitplaatsen 2e klas teruggeplaatst.

In 2020 is de 351 uitgerust met ATO^[12].

Allereerste inzet[bewerken | brontekst bewerken]

Het eerste treinstel, de 305, werd op 1 november 2006 door minister Peijs in Groningen officieel in gebruik gesteld. Hierbij werd ook de nieuwe naam voor dit treinsteltype gepresenteerd: Spurt. Vanaf 5 november 2006 werden deze treinstellen voor het eerst ingezet op de lijn Groningen – Bad Nieuweschans – Leer, waarmee er weer een rechtstreekse verbinding is tussen Groningen en Duitsland (voorheen moest worden overgestapt in Bad Nieuweschans). Naarmate er meer stellen geleverd werden, is de Spurt op meer lijnen ingezet.

De inzet van de Spurt op het traject Groningen – Bad Nieuweschans verliep aanvankelijk niet geheel probleemloos, waardoor er vaak grote vertragingen optraden. Een van de problemen vormde de uitschuiftrede die automatisch het perron op schuift, nadat de trein is gestopt. Doordat niet alle perrons een gelijke hoogte bleken te hebben, raakte de trede vaak beschadigd. In 2008 zijn alle perrons, voor 8 miljoen euro, op de juiste hoogte voor de Spurt gebracht.

Onderhoud[bewerken | brontekst bewerken]

De treinstellen van de Noordelijke Nevenlijnen worden bij Stadler technisch onderhouden, in 2005 is hiervoor in Leeuwarden een werkplaats gebouwd. Aanvankelijk werd het onderhoud uitgevoerd bij Voith, maar in februari 2014 zijn de Nederlandse onderhoudsvestigingen van Voith overgenomen door Stadler Rail.^[13] In mei 2014 werden 37 treinstellen bij Talbot te Aken opnieuw gespoten.

Aflevering[bewerken | brontekst bewerken]

Op donderdag 8 juni 2006 vond de roll-out van het eerste treinstel nummer (10)228 bij Stadler Rail AG in Bussnang plaats. Op 8 augustus 2006 kwam het eerste treinstel via Bad Nieuweschans in Nederland aan. Van de treinserie GTW 2/6 werden alle treinstellen nummers 228 - 243 afgeleverd aan Arriva. Op 18 september 2007 zijn de laatste stellen uit de treinserie GTW 2/8, nummers 301 - 327 afgeleverd. Daarmee zijn alle 43 bestelde dieselstellen geleverd.

Van deze treinstellen werden 8 treinstellen (301 - 305 en 228 - 230) geschikt gemaakt voor het verkeer met Leer in Duitsland. De aanpassingen bestaan onder andere uit een extra treeplank voor lage perrons en PZB (het in Duitsland gebruikte beveiligingssysteem). Vanaf september 2009 werd het traject met nog eens 3 treinstellen (244 en 345 - 346) uitgebreid.

Verlenging[bewerken | brontekst bewerken]

Omdat het aantal reizigers de afgelopen jaren fors is toegenomen was uitbreiding van het materieelpark nodig. Arriva heeft hiervoor in de zomer van 2014 zes tweewagentreinstellen verlengd tot driewagentreinstellen.^[14] Dit gaat om 235 en 247-251.^[15] Op 1 juli 2014 zijn de stellen 247-249 op transport gegaan voor verlenging naar Polen en eind augustus 2014 zijn ze als 347-349 weer teruggekeerd. In oktober 2014 kwam de 350 terug uit Polen. In oktober dat jaar zijn de 351 en 335 voor verlenging naar Polen, op zondag 7 december kwamen de stellen als 335 en 351 terug uit Polen.

In 2016 zijn nog vier extra stellen verlengd. In de tweede week van juli 2016 gingen de stellen 234 en 236 naar Polen voor verlenging. Als 334 en 336 kwamen ze op 23 augustus 2016 terug naar Nederland.^[16] Later volgden de 245 en 246, die terug kwamen als 345 en 346.

De verlengde stellen onderscheiden zich van de anderen treinstellen door een witte deur, die vanwege toelatingseisen van de IL&T tot in zekere mate verplicht wordt gesteld voor nieuwe of gemoderniseerde treinen. Hiermee hebben de verlengde treinen bijna dezelfde kleurstelling als de Spurts in Gelderland (die ook voorzien zijn van witte deuren), op de witte balk langs het dak na.

Fietsen[bewerken | brontekst bewerken]

De indeling van het ABfk-rijtuig kan voor het verhogen van het aantal fietsen worden aangepast door een aantal tweedeklaszitplaatsen te vervangen door klapzittingen. In de zomermaanden kan op het traject tussen Leeuwarden en Harlingen Haven voor het verhogen van het aantal fietsen in het Bf-rijtuig een aantal tweedeklaszitplaatsen verwijderd worden.

Refit[bewerken | brontekst bewerken]

In 2020 worden alle GTW's uit deze vloot grondig gereviseerd^[17]; ze worden voorzien van een nieuw uiterlijk en interieur en ook technisch worden er vernieuwingen doorgevoerd. Het powerpack wordt uitgerust met een batterijenpakket van ongeveer 600 kg, een capaciteit van 60 kWh en een maximale ontlading van 200 kW^[18].

Voor de toelating van de Refit-GTW's met ingebouwde PZB/Indusi in Duitsland (voor de Wiederline) wordt de 303 op 31 juli 2021 overgebracht naar het Zughotel van RailAdventure in Braunschweig, waar deze lange tijd geparkeerd blijft. Hierdoor is dit het laatste exemplaar uit deze vloot met de rode Spurt-kleurstelling.

Inzet[bewerken | brontekst bewerken]

Door de indienstelling van de WINK is de inzet veranderd en wordt GTW nauwelijks meer ingezet op de Friese regionale spoorlijnen. Per 14 juni 2021 wordt er wel weer door GTW gereden tussen Leeuwarden - Harlingen Haven, omdat GTW meer fietsen kan vervoeren dan de WINK. Dit vanwege de vele vakantiegangers naar de Waddeneilanden.

Enkele stellen uit deze vloot kunnen sinds de komst van de WINK ook elders ingezet worden. De 307 en 308 zijn in juli 2023 naar Limburg gebracht om daar de LINT 41/H's te vervangen. De 229 en 348 zijn in juli 2023 naar Arnhem gebracht om spitstrein 36914 te gaan rijden, van Arnhem Centraal naar Didam zonder stops in Velperpoort en Zevenaar.

De GTW-treinstellen worden in dienstregeling 2023 ingezet op de volgende treinseries:

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
20100 RS 6 RB 57	Stoptrein (Arriva)	Groningen – Zuidbroek – Bad Nieuweschans – Weener – ‒ Leer	Ook wel Wiederline genoemd. Vanwege brugschade geen treinverkeer mogelijk tussen Weener en Leer. Op dit traject rijdt lijnbus 620 van Weser-Ems Bus. Er rijden ook Arriva bussen tussen Groningen en Leer v.v.
37300 RE 1	Sneltrein (Arriva)	Leeuwarden – Groningen	Stopt 2x/uur in Feanwâlden en alternerend in Buitenpost en Zuidhorn. Wordt in combinatie gereden met WINK.
37400 RS 1	Stoptrein (Arriva)	Leeuwarden – Groningen	's Avonds rijden van maandag t/m zaterdag enkele extra treinen tussen Zuidhorn en Groningen. Wordt in combinatie gereden met WINK.
37500 RS 6	Stoptrein (Arriva)	Groningen – Zuidbroek – Winschoten – Bad Nieuweschans	In de ochtendspits begint één rit in Bad Nieuweschans.
37600 RS 4	Stoptrein (Arriva)	Groningen – Roodeschool – Eemshaven	Vier à vijf treinen per dag van/naar Eemshaven
37700 RS 5	Stoptrein (Arriva)	Groningen – Delfzijl
37800 RS 7	Stoptrein (Arriva)	Groningen – Zuidbroek – Veendam
37900 RE 6	Sneltrein (Arriva)	Groningen – Winschoten – Bad Nieuweschans	Rijdt enkel in de spitsuren en rijdt 1x/dag door naar Bad Nieuweschans

Interieurfoto's[bewerken | brontekst bewerken]

Interieur 1e klasse
Interieur 1e klasse
Interieur 2e klasse
Balkon en centrale afvalbakken
Plank voor rolstoelen te gebruiken bij grote spleet tussen trein en perron
Toilet

Namenlijst[bewerken | brontekst bewerken]

Onderstaande treinen rijden op de Noordelijke Nevenlijnen.

Stelnummer	Naam	Treintype	Inzetgebied	Opmerking
10 228	Jan Uitham	Stadler GTW-DMU 2/6	Noordelijke Nevenlijnen	Treinstel rijdt ook naar Duitsland
10 229	Sjoukje Dijkstra			Treinstel rijdt ook naar Duitsland
10 230	Ede Staal			Treinstel rijdt ook naar Duitsland
10 231	Hotze Schuil
10 232	Foppe de Haan
10 233	Liesbeth List
10 237	Marianne Timmer
10 238	Foppe Inne Brouwer
10 239	Piet Oberman			Betrokken bij treinongeval Leeuwarden (januari 2019) onherstelbaar beschadigd
10 240	Eise Eisinga
10 241	Ger Vaders
10 242	Samuel van Houten
10 243	Egbert Wagenborg
10 244	Anthony Winkler Prins			Treinstel rijdt ook naar Duitsland.
10 301	Riemer en Annie	Stadler GTW-DMU 2/8		Treinstel rijdt ook naar Duitsland (tot 2022 in Wiederline bestickering)
10 302	Bastiaan Jan Ader			Treinstel rijdt ook naar Duitsland (tot 2021 in Wiederline bestickering)
10 303	Tiny Mulder			Treinstel rijdt ook naar Duitsland (tot 2021 in Wiederline bestickering)
10 304	Hans Alders			Treinstel rijdt ook naar Duitsland
10 305	Ubbo Emmius			Treinstel rijdt ook naar Duitsland
10 306	Gerrit Krol
10 307	Frits Zernike
10 308	Heike Kamerlingh Onnes
10 309	Hendrik Nicolaas Werkman
10 310	Abe Lenstra
10 311	Hans Wiegel
10 312	M. Vasalis
10 313	Aletta H. Jacobs
10 314	Jopie Huisman
10 315	Abel Tasman
10 316	Wim Duisenberg			Betrokken bij treinongeval Harlingen
10 317	Willem Barentsz
10 318	Nienke van Hichtum
10 319	Marte Röling
10 320	Cees Bijlstra
10 321	Piet Paaltjens
10 322	Titus Brandsma
10 323	Willem Albert Scholten
10 324	Sicco Mansholt
10 325	J.J. Nooitgedagt
10 326	M.C. Escher
10 327	Jelle Zijlstra			Betrokken bij treinongeval Winsum (2016)
~~10 234~~ 10 334	Fedde Schurer	Stadler GTW-DMU 2/8 (verlengd vanaf 2/6)
~~10 235~~ 10 335	Jan de Roos
~~10 236~~ 10 336	Tonny van Leeuwen
~~10 245~~ 10 345	Ruurt Hazewinkel			Treinstel rijdt ook naar Duitsland
~~10 246~~ 10 346	Pieter Jelles Troelstra			Treinstel rijdt ook naar Duitsland
~~10 247~~ 10 347	Mata Hari
~~10 249~~ 10 348	Evert van Benthem
~~10 249~~ 10 349	Jan Pelleboer
~~10 250~~ 10 350	Johan van Veen
~~10 251~~ 10 351	Belcampo