Wikipedia:Schrijfcursus/Inhoud en stijl

We hebben nu doorgenomen hoe een artikel goed gestructureerd kan worden (in stap 3) en hoe een artikel zich tot de encyclopedie als geheel verhoudt (in stap 4). Nu kunnen we ons richten op het eigenlijke schrijfwerk. Hieronder volgen weer een aantal uitgangspunten, maar of je een goed artikel maakt, hangt natuurlijk ook af van je inzet, creativiteit, enthousiasme, en ten dele van persoonlijk schrijftalent. Het goede nieuws daarbij is dat talent niet aangeboren hoeft te zijn. Een schrijver die enthousiast is over zijn onderwerp en dat enthousiasme weet over te brengen op zijn lezers, kan een boeiender artikel produceren dan een ongeïnteresseerde professionele schrijver. Dit is één van de redenen achter het succes van Wikipedia.

Spelling en stijl

De schrijfstijl is ten dele een kwestie van het stijlgevoel van de schrijver. De vraag wat een goede stijl is, komt aan bod in diverse handboeken, stijlbladen en andere publicaties. Deze cursus heeft niet de functie van zo'n stijlblad, maar het feit dat al deze publicaties het niet altijd met elkaar eens zijn, laat zien dat stijl iets is waarover valt te twisten. Er bestaan een aantal uitzonderingen, voorbeelden zijn:

Duidelijke stijlfouten zoals pleonasmes en anakoloeten;
Verkeerd gebruik van synoniemen (te eenduidig, of juist te veel variatie);
Verkeerd gebruik van werkwoordstijden;
Stijlbreuk, een plotselinge verandering in de aangehouden stijl. Dit gaat nog wel eens mis als meerdere auteurs aan hetzelfde artikel werken. Over het algemeen geldt dat een artikel zo geschreven hoort te zijn, dat het op de lezer overkomt alsof telkens dezelfde schrijver aan het woord is.

Op Wikipedia is afgesproken de spelling van de Taalunie te volgen. Op dezelfde manier zijn er conventies voor zaken als transliteratie, het weergeven van wetenschappelijke begrippen, enzovoorts. Soms bieden de conventies geen uitkomst, omdat de gevolgde richtlijn verschillende opties toestaat, of omdat het betreffende probleem niet genoemd wordt. In die gevallen kan de schrijver zelf kiezen, zolang in het hele artikel diezelfde keuze maar consequent gevolgd wordt.

Opnieuw: balans

In de derde stap van deze cursus werd al uitgelegd hoe je door goed brongebruik de juiste balans in een artikel kunt aanleggen. Onderwerpen en aspecten die door de bronnen ruim behandeld worden, zijn het waard een prominente plek in het artikel te hebben. Zaken die nauwelijks of geen enkele aandacht krijgen, horen nauwelijks aandacht te krijgen of moeten weggelaten worden. Dit principe volgend is het mogelijk een goede structuur aan te leggen. Bij inhoudelijke details kan er echter van het principe worden afgeweken:

Het kan nodig zijn informatie op te nemen die niet prominent in de bronnen staat, omdat men een voorbeeld wil geven. Voorbeelden kunnen stukken tekst zijn, maar ook afbeeldingen. Bij voorbeelden geldt dat ze niet letterlijk in een bron hoeven voor te komen. Zorg er echter wel voor dat het soort voorbeeld dat je geeft ook het soort voorbeeld is dat de bronnen gebruiken.
In tegenstelling tot specialistische bronnen, heeft Wikipedia als geheel een algemene optiek: het is een naslagwerk geschreven voor iedereen. Dat betekent niet dat je een specialistisch onderwerp altijd moet proberen in huis-tuin-en-keuken-taal te omschrijven. Individuele artikelen kunnen wel degelijk een specialistische optiek hebben. Zorg er echter wel voor dat de leek makkelijk kan zien waar de nodige achtergrond om het artikel te begrijpen te vinden is. Dat kan door voldoende interne links te gebruiken, maar ook door een goed geschreven inleiding, die zowel inhoudelijk correct is voor de specialist, als de leek snel een indruk geeft van het onderwerp (zie de vorige stap).

Iets over neutraliteit

Het zal je misschien zijn opgevallen dat deze cursus tot nu toe weinig aandacht heeft besteed aan het begrip neutraliteit, behalve dat in de eerste stap nog eens werd herhaald wat een zo neutraal mogelijk standpunt inhoudt:

Schrijf altijd vanuit een neutraal standpunt: schrijf niet vanuit maar over standpunten en meningen;
Vermijd holle frasen.

De reden dat neutraliteit verder niet genoemd werd, is dat het naast de bovenstaande punten geen hulp kan bieden aan de schrijver. Wikipedia is een encyclopedie, een naslagwerk van alle menselijke kennis. Dat betekent dat Wikipedia een overzicht geeft over bestaande feiten en standpunten. Die standpunten worden beschreven door bronnen. Voor een encyclopedist bestaan dus slechts standpunten, waarin hij de juiste balans hoort aan te brengen: hij maakt per definitie een keuze. Complete neutraliteit zou betekenen dat álle standpunten en meningen genoemd worden, wat vrijwel nooit mogelijk is. Zolang je zoveel mogelijk vanuit een neutraal standpunt schrijft en alleen zaken beschrijft die encyclopedisch zijn, hoef je je als schrijver niet druk te maken over andere principes dan verifieerbaarheid en balans.

Over het opmaken van artikelen→