Wikipedia:Wikiproject/Verzetskranten/Beginnetjes/Geuzenactie (verzetsblad, Haarlem)
Hieronder zie je een beginnetje (opzetje, stub) van een Wikipedia-artikel over een Nederlandse verzetskrant uit de Tweede Wereldoorlog.
Dit beginnetje is aangemaakt in het kader van het Wikiproject Verzetskranten.
De informatie in het beginnetje is rechtstreeks overgenomen uit het boek De ondergrondse pers 1940-1945 van Lydia Winkel, in zijn geheel als PDF te vinden op Wikimedia Commons.
Onderstaand beginnetje is nog niet rijp voor de hoofdnaamruimte van Wikipedia, je kunt helpen om het te controleren of aan te vullen tot een volwaardig artikel.
In de handleiding voor deelnemers aan het Wikiproject Verzetskranten lees je hoe dit werkt.
Andere beginnetjes van verzetskrantenartikelen vind je in Wikipedia:Wikiproject/Verzetskranten/Beginnetjes
| Geuzenactie | ||||
|---|---|---|---|---|
| Plaats(en) van uitgave | Haarlem | |||
| Verschijningsfrequentie | 1 tot 3 maal per week | |||
| Inhoud | Binnenlandse berichten en Mededelingen | |||
| Reproductiemethode | Enkele malen met de hand geschreven, later getypt | |||
| Oplage | Tussen de 5 en 25 | |||
| Datum eerste uitgave | 15 mei 1940 | |||
| Datum laatste uitgave | 1 augustus 1940 | |||
| Taal | Nederlands | |||
| Vervaardigers/redacteuren | J. Kijne B. IJzerdraat W. IJzerdraat B.T.M. IJzerdraat-Braan | |||
| Gerelateerde kranten | De geus van 1940 | |||
| Nr. in DOP van L.E. Winkel | 202 | |||
| ||||
Geuzenactie was een verzetsblad uit de Tweede Wereldoorlog, dat vanaf 15 mei 1940 tot en met 1 augustus 1940 in Haarlem werd uitgegeven. Het blad verscheen 1 tot 3 maal per week in een oplage tussen de 5 en 25 exemplaren. Het werd enkele malen met de hand geschreven, later getypt en de inhoud bestond voornamelijk uit binnenlandse berichten en mededelingen.
Betrokken personen[bewerken | brontekst bewerken]
Gerelateerde kranten[bewerken | brontekst bewerken]
|
Categorie:Illegale pers in de Tweede Wereldoorlog
Ruwe tekst Winkel-lemma[bewerken | brontekst bewerken]
Hieronder staat de tekst over Geuzenactie uit lemma nr. 202 van De Ondergrondse Pers. Met behulp van deze tekst (en andere bronnen) kunnen Wikipedianen het bestaande artikel verbeteren. De Ondergronds Pers is ook als full-text PDF beschikbaar op Wikimedia Commons, daar is onderstaande tekst dus ook terug te vinden.
Het tweede geschreven bericht van de 'Geuzengroep', gedateerd 18 mei 1940, is het vroegste bekende illegale blad. Het eerste nummer werd reeds op 15 mei 1940 uitgegeven. De opsteller van de berichten was B. IJzerdraat, restaurateur van gobelins en leraar aan de Kunstnijverheidsschool te Haarlem. In de eerste nummers spoorde hij reeds aan tot verzet tegen de overweldigers van ons land en voorspelde hij welke rampen Nederland boven het hoofd hingen. IJzerdraat was de overtuiging toegedaan, dat de overal in den lande opgerichte verzetsgroepjes (in Vlaardingen b.v. begon de ondergrondse actie in de gelederen van de Vlaardingse wandelclub 'Flandringa') zouden moeten worden gebundeld. En hoewel het illegale werk in het algemeen nog in de kinderschoenen stond, bevatten de berichten reeds in codevorm gegevens over militaire objecten en de voorbereiding van daadwerkelijk verzet. De bedoeling was dat het geringe aantal getypte berichten volgens het sneeuwbalsysteem vermenigvuldigd zou worden, waarbij de volgorde der personen aan wie de exemplaren werden toegezonden, steeds dezelfde zou blijven; hieruit groeide het geraamte voor de GEUZEN-organisatie, die zich het plegen van sabotage ten doel stelde. De vlugschriften, welke aanvankelijk werden getypt, kregen in juli 1940 de vorm van een gestencild blad; de titel werd gewijzigd in DE GEUS VAN 1940 (zie nr. 201). J. Kijne uit Vlaardingen haalde de kopij bij IJzerdraat en zorgde voor de vervaardiging en de verspreiding. In november 1940 werd de GEUZEN-groep opgerold daar een medewerker gegevens had prijsgegeven over een bij de scheepswerf Wilton te Schiedam gepleegde sabotagedaad. Tengevolge hiervan werden op 13 maart 1941 vijftien geuzen gefusilleerd, onder wie ook IJzerdraat en Kijne. IJzerdraats oudste zoon wist tijdens een verhoor te ontvluchten. Als represaille hiervoor werd mevrouw IJzerdraat gevangen genomen en zes dagen na de terechtstelling van haar echtgenoot vrijgelaten. Volgens de Meldungen aus den Niederlanden van de SD no. 36 d.d. 14 mrt. 1941 (blz. 16) zouden de volgende straffen zijn opgelegd: Insgesamt wurde bei 18 Personen 31 Mal die Todesstrafe verhängt, weiterhin wurden 160 Jahre Zuchthaus, 5 1/2 Jahre Gefängnis bei Jugendlichen, sowie Geldstrafen in Höhe von 600.000 Hfl. ausgesprochen. Zeventien geuzen werden tot tuchthuisstraffen veroordeeld; slechts enkelen van hen zijn na de oorlog teruggekeerd. In april 1941 werd nog een groep van ongeveer tweehonderd geuzen zonder vorm van proces naar het concentratiekamp Buchenwald gezonden. Aan de slachtoffers van dit, het eerste grote Duitse proces tegen Nederlandse illegale werkers, heeft Jan Campert zijn gedicht 'De achttien doden' gewijd.