Nemegtomaia

Nemegtomaia Status: Uitgestorven, als fossiel bekend
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Superorde: Dinosauria (Dinosauriërs) Orde: Saurischia Onderorde: Theropoda Familie: Oviraptoridae
Geslacht
Nemegtomaia Lü et al., 2005
Typesoort
Nemegtia barsboldi
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Nemegtomaia op Wikispecies
Portaal    Biologie Herpetologie

Nemegtomaia is een geslacht van theropode dinosauriërs, behorend tot de Maniraptora en meer bijzonder tot de Oviraptorosauria, dat op het eind van het Krijt leefde in het gebied van het huidige Mongolië. De enige benoemde soort is Nemegtomaia barsboldi.

Vondst en naamgeving

In de zomer van 1996 vond een team van het internationale Mongolian Higland Dinosaur Project in het Nemegtbassin in het zuidwesten van Mongolië het skelet van een oviraptoride. In 2002 werd het door Lü Junchang ondergebracht in een Ingenia sp. en in 2004 in een Oviraptor sp., maar nader onderzoek wees kort daarop uit dat om een geheel nieuwe soort ging.

De soort is in 2004 benoemd en beschreven door Lü, Yukimitsu Tomida, Yoichi Azuma, Dong Zhiming en Lee Yuong-Nam onder de naam Nemegtia barsboldi. De geslachtsnaam verwees naar de Nemegt. Het zelfde jaar bleek dat die naam al bezet was door de ostracode Nemegtia Szczechura 1978. In 2005 werd zij daarom vervangen door de naam Nemegtomaia. Maia betekent "moeder" en verwijst naar de vondst van broedende exemplaren. De soortaanduiding eert de Mongoolse paleontoloog Rinchen Barsbold.

Het fossiel, holotype GIN 100/2112, is gevonden in een laag uit de Nemegtformatie die dateert uit het vroege Maastrichtien, ongeveer 69 miljoen jaar oud. Het bestaat uit een vrij volledige schedel, onderkaken, twaalf halswervels, zeven ruggewervels, zeven sacrale wervels, twee staartwervels, een stuk schouderblad, de onderkanten van beide opperarmbeenderen, een spaakbeen, de darmbeenderen, de bovenkanten van de schaambeenderen en de zitbeenderen; en de bovenkant van een dijbeen.

In 2012 werden twee nieuwe specimina gemeld: MPC-D 107/15, een skelet met fragmentarische schedel en onderkaken van een broedend wijfje dat nog op haar nest zat, en MPC-D 107/16, een kleiner fragmentarisch skelet zonder schedel. Het laatste exemplaar komt ook uit de Nemegtformatie, het eerste echter uit de oudere Baruungojotformatie uit het laatste Campanien. Wegens bepaalde overeenkomsten in de schedel werd het toch aan Nemegtomaia toegewezen. Het vult het holotype aan in veel elementen van de achterpoten; het kleinere exemplaar heeft daarbij de hand bewaard.

Beschrijving

Nemegtomaia is een middelgrote oviraptorosauriër. In 2010 schatte Gregory S. Paul de lichaamslengte op twee meter, het gewicht op veertig kilogram.

De beschrijvers stelden in 2004 enkele onderscheidende kenmerken vast. De snuit draagt een kam waarvan de voorkant vrijwel verticaal loopt en waarbij de opgaande tak van de praemaxilla grotendeels beperkt blijft tot de zijkant van de kam. Het voorhoofdsbeen heeft een kwart van de lengte van het wandbeen. Het bezit van een prefrontale. Het quadratum heeft een uitsteeksel waarvan het bolle oppervlak in de komvormige insparing aan de binnenkant van het quadratojugale steekt. De gewrichtsknobbels van het quadratum zijn voor de achterhoofdsknobbel gelegen. Michael Mortimer stelde in 2010 dat van deze eigenschappen alleen het prefrontale en de aard van de verbinding tussen het quadratum en het quadratojugale niet bij verwanten voorkomt.

Fylogenie

Het taxon werd in 2004 in de Oviraptoridae geplaatst. Nemegtomaia zou nauw verwant zijn aan Citipati: in dat geval behoort zij tot de klade Oviraptorinae.

Literatuur

• Lü. J.-C.. Dong. Z.-M.. Azuma.Y.. Barsbold. R. & Tomida. Y., 2002, "Oviraptomsaurs compared to birds". In: Zhou, Z.-H.. and Zhang, F.-C. (eds.). Proceedings of the 5th Symposium of the Society of Avian Paleontology and Evolution. Science Press. Beijing China. pp. 175 - 189
• Lü, J., Tomida, Y., Azuma, Y., Dong, Z., Lee, Y.-N. (2004). New oviraptorid dinosaur (Dinosauria: Oviraptorosauria) from the Nemegt Formation of southwestern Mongolia. Bulletin of the National Science Museum, Tokyo, Series C 30: 95-130
• Lü, J., Tomida, Y., Azuma, Y., Dong, Z., Lee, Y.-N. (2005). Nemegtomaia gen. nov., a replacement name for the oviraptorosaurian dinosaur Nemegtia Lü et al., 2004, a preoccupied name. Bulletin of the National Science Museum, Tokyo, Series C 31: 51
• Fanti, F., Currie, P.J., Badamgarav, D. (2012). New Specimens of Nemegtomaia from the Baruungoyot and Nemegt Formations (Late Cretaceous) of Mongolia. PLoS ONE 7(2): e31330. DOI:10.1371/journal.pone.0031330.