De verzoeking van de heilige Antonius (Antwerpen)

De verzoeking van de heilige Antonius
Kunstenaar	Naar Jheronimus Bosch
Jaar	1500-1550
Techniek	Olieverf op eikenhouten paneel
Afmetingen	88 × 71 cm
Verblijfplaats	Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen
Locatie	Antwerpen
RKD-gegevens
Portaal    Kunst & Cultuur

De verzoeking van de heilige Antonius is een schilderij naar de Zuid-Nederlandse schilder Jheronimus Bosch in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen.

Voorstelling

Zie Antonius-drieluik voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het schilderij een vrijwel exacte kopie van het middenpaneel van het Antonius-drieluik in Lissabon, dat in de literatuur unaniem aan Bosch toegeschreven wordt. Het grootste verschil is het monster op de brug, dat op het origineel ontbreekt, het monster rechts in de boot met het zwaard door zijn dij en de opbouw van de ruïne.

Toeschrijving

Signatuur.

Het werk is rechtsonder gesigneerd ‘Jheronimus bosch’. Het wordt echter door de meeste auteurs als een kopie gezien. Als mogelijke kopiist wordt Peter Huys genoemd en soms ook Jan Mandijn. Beide schilders speelden in op de grote populariteit van Bosch in het midden van de 16de eeuw, door schilderijen in de stijl van Bosch te maken. Of beide schilders ook kopieën onder de naam Bosch maakten is echter onbekend.

Herkomst

Het werk werd voor het eerst door historicus Johan Hendrik van Heurn omstreeks 1770 gesignaleerd in de verzameling van Maarten Bowier in 's-Hertogenbosch. In 1828 wordt het vermeld in de handgeschreven catalogus van de Antwerpse verzamelaar Florent van Ertborn. Volgens deze catalogus is het schilderij ‘trouvé à Bois-le-Duc’ (gevonden in 's-Hertogenbosch), wat doet vermoeden dat Van Ertborn het direct van Bowier verwierf. Na zijn dood in 1840 liet hij zijn verzameling na aan de stad Antwerpen.

Externe links

• BALaT
• RKDimages

Literatuur

• Gerlach, P. (1968) ‘De temptatie van St. Antonius in het Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen’, Brabants Heem, 20e jaargang, pp. 2-13.
• Heurn, Johan Hendrik van (ca. 1770) hs. Beschrijving der stad 's-Hertogenbosch, Tilburg, Tilburg University, Universiteitsbibliotheek (KHS C 159). Zie BoschDoc.

Tentoonstellingen

• Le démoniaque dans l'art, Centro Internazionale di studi umanistici, Rome, 1952.
• Bosch, Goya et le fantastique, Musée des Beaux-Arts, Bordeaux, 20 mei-31 juli 1957, cat.nr. 109.
• Le fantastique dans l'art flamand au XVIe siècle, Académie de beaux-arts, Antwerpen, 11 juli-12 augustus 1962, cat.nr. 7.
• Trois millénaires d'art et de marine, Petit Palais, Parijs, 4 maart-2 mei 1965, cat.nr. 81, met afbeelding op p. 216.
• Pintura flamenca de tiempos de Carlos V, Palacio de Fuensalida, Toledo, mei-juni 1969, cat.nr. 19, met afbeelding op p. 59.
• Lof der zotheid. Hekeling van de menselijke dwaasheid, Tentoonstellingszaal Zwijgershoek, Sint-Niklaas, 10 september-30 november 2006, met afbeelding op p. 4.
• Schrecken und Lust. Die Versuchung des heiligen Antonius von Hieronymus Bosch bis Max Ernst, Bucerius-Kunst-Forum, Hamburg, 9 februari-18 mei 2008, ISBN 3-7774-3945-2, cat.nr. 13.

Noten