Gebruiker:Erik Zachte/Alebrijes2

Copal wood

An alebrije being carved from Copal wood in Arrazola.

Vrijwel alle handwerkslieden die alebrijes maken in Oaxaca doen dat van het hout van bomen van het geslacht ursera (familie burseraceae), met een voorkeur voor de soort B. glabrifolia, die lokaal copal of copallilo genoemd wordt. Deze boom vindt men vooral in droge tropische bossen in Oaxaca and buurstaten. Uitzonderingen zijn Isidro Cruz van Tilcajete, die “tzompāmitl” gebruikt (Erythrina coralloides) en de familie van Manuel Jimenez, die tropisch ceder gebruikt (Cedrella odorata), afkomstig uit Guatemala.

In het begin haalden de houtbewerkers het hout zelf uit het plaatselijke bos. Kopal bomen zijn kort en gedrongen en leveren niet veel hout op, elk stuk werd dan ook gebruikt. Toch leidde het succes van de houtbewerkers tot een forsse teruggang in aantal kopalbomen in de regio, en nu zijn beide alle bomen in bij Tilcajete en Arrazola verdwenen. Dit leidde weer tot het ontstaan van een kopalmarkt, ook al behoren veel van de kopalbomen in andere regio's tot een andere ondersoort, met meer knoesten. Het inslaan van het hout is nu een complex proces, dat onderhandelingen vergt met andere gemeentes, zowel op sociaal, wettelijk als economisch vlak, en in een aantal gebieden bemoeit zelfs federale overheden zich met de handel, om verdwijnen van de kopalbomen tegen te gaan. Sommige gemeenschappen weigeren hun hout te verkopen. Dit had weer tot gevolg dat er een zwarte markt ontstond. De verkopers op die markt noemt men "copaleros". Het oogsten van de copalillo is op zich niet ingewikkeld; de bomen zijn relatief klein en het hout is zacht. Nu is de markt grotendeels in handen van een handvol copaleros, waardoor regelmatige aanvoer niet altijd gegarandeerd is.

Een ander probleem is de kwaliteit van het hout. Handwerkslieden willen alleen maar extra betalen voor beter hout, als ze zeker weten dat ze dat aan hun klanten kunnen doorberekenen. A number of attempts to grow the trees for woodcarving purpose have been undertaken. Copal is a native tree species to the area, so it grows readily without much care. It takes anywhere from five to ten years for a tree to grow big enough to be harvested (branches or entire tree). Some of the efforts include reforestation efforts sponsored by groups such as the Rodolfo Morales Foundation in Ocotlan, and a number of families spend time planting trees during the rainy season. Some have begun copal plantations. However, current needs for the wood far outweigh what these efforts have been able to produce.

Another effort involves a program designed to manage wild copal supplies in a municipality called San Juan Bautista Jayacatlán. This arrangement has economic advantages for both the alebrije-makers and the owners of the forests where the wood is produced. It has not been developed sufficiently yet to make an impact on the illegal harvest of wood, but its organizers hope that in time, it will become the more economical and preferred method. The difference between this program and others is that this works within the broader ethnobotanical context by promoting the management of the species within its native habitat. Jayacatlán is located next to the recently established biosphere reserve of Tehhuacán-Cuicatlán. The benefit to Jayacatlán is to give the municipality a way to exploit its copal supplies and preserve its biodiversity at the same time. The benefit to carvers is to promote a reliable source of wood, as well as a trademark called “ecoalebrijes” to help them sell more alebrijes at a higher price. However, the wood from Jayacatlan is only sold to Arrazola and not to the other major center of Tilcajete. The enthusiasm of Arrazola’s woodcarvers stems more from having a supply of good wood than from notions of ecology.