Tata Steel-schaaktoernooi

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Tata Steel-toernooi)
Tata Steel Chess Tournament
Tata Steel-toernooi 2017
Gehouden in Wijk aan Zee
Data jaarlijks in januari
Organisator Tata Steel
Eerste editie 1938
Officiële website
Portaal  Portaalicoon   Schaken

Het Tata Steel-schaaktoernooi (officieel Tata Steel Chess Tournament) is een schaaktoernooi dat jaarlijks in januari wordt gehouden in het Nederlandse dorp Wijk aan Zee. Het toernooi is vernoemd naar de hoofdsponsor Tata Steel. Het is een van de grootste en sterkst bezette toernooien ter wereld. Tot en met 1999 stond het toernooi bekend als het Hoogoven(s) Schaaktoernooi en vervolgens tot en met 2010 als het Corus-toernooi.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Tigran Petrosjan, Hoogovens 1960

Het eerste Hoogovenstoernooi werd in 1938 gehouden op het terrein van de Hoogovens in Wijk aan Zee. Van een regionaal toernooi ontwikkelde het zich al snel tot een toernooi van nationale allure. Zo deed in 1940 Max Euwe voor het eerst mee. In 1942 verhuisde het toernooi naar Beverwijk.

In 1946 was het Hoogovenstoernooi voor de eerste keer internationaal en werd de hoofdgroep een tienkamp, wat tot en met 1962 zo zou blijven. In 1960 deed voor het eerst een speler uit de Sovjet-Unie (Tigran Petrosjan) mee. In 1963 werd het 25-jarig jubileum gevierd met een 18-kamp bestaande uit oud-winnaars aangevuld met andere sterke spelers. Winnaar werd J.H. Donner. Daarna werd het toernooi een 16-kamp, waaraan bijna altijd een aantal wereldtoppers deelnamen. Het werd in 1967 uitgebreid met een tweede spelersgroep en een aantal open groepen.

In 1968 verhuisde het toernooi van Beverwijk naar Wijk aan Zee. In 1976 maakte hoofdsponsor Hoogovens een crisis door die ook op het toernooi doorwerkte, zo werd de hoofdgroep teruggebracht naar 12 man. In 1980 was het ergste voorbij en werd de hoofdgroep een 14-kamp, wat het sindsdien gebleven is. Uitzonderingen waren de jaren 1993 en 1995, toen er werd geëxperimenteerd met een knock-outtoernooi.

Kasparov in 1999 aan de traditioneel afsluitende toernooimaaltijd: erwtensoep

Van 1999 tot 2001 kreeg het toernooi een publicitaire impuls door de deelname van Garri Kasparov. Sindsdien is het niet ongewoon dat een groot deel van de top 10 van de FIDE-ratinglijst meedoet. Nadat de hoofdsponsor fuseerde met een Engels bedrijf, veranderde ook de naam van het toernooi in Corus-toernooi. In zijn huidige vorm is het een massatoernooi met honderden deelnemers, verdeeld over tienkampen, vierkampen, een rapidtoernooi, een superchess-toernooi en drie hoofdgroepen. De A-groep bepaalt het internationale prestige van het toernooi als een van de sterkst bezette toernooien op de schaakkalender. Doordat de naam Hoogovenstoernooi voor buitenlanders niet uit te spreken was, is het in de wandelgangen bekend geworden als Wijk (wiejk), naar de speelplaats.

Na de afronding van de overname van het Brits-Nederlandse Corus door het Indiase Tata Steel, kreeg het toernooi zijn huidige naam. In 2018 introduceerde Tata Steel het Tata Steel India-schaaktoernooi. Dit toernooi betrof rapid- en blitzschaak en werd gehouden in Calcutta. [1]Dit toernooi moest in 2020 echter worden afgelast vanwege de coronapandemie die dat jaar uitbrak.

Tussen 2008 en 2022 won Magnus Carlsen het toernooi maar liefst acht maal. Zijn zegereeks werd doorbroken door Hikaru Nakamura (2011), Levon Aronian (2012 en 2014), Wesley So (2017), Fabiano Caruana (2020) en Jorden van Foreest (2021).

In 2021 en 2022 moest het toernooi worden aangepast in verband met de coronapandemie die in 2020 uitbrak. In 2021 werd het toernooi uitsluitend georganiseerd voor de grootmeestergroep.[2] Het toernooi werd gewonnen door Jorden van Foreest die de eerste Nederlandse winnaar sinds 1985 werd. In 2022 werd het toernooi alleen voor de grootmeestergroep en de challengers georganiseerd. Beide jaren moesten de amateurwedstrijden worden afgelast en moest het toernooi zonder publiek worden gespeeld. Ook werden beide jaren alle wedstrijden in de Moriaan gespeeld.

Winnaars[bewerken | brontekst bewerken]

Tata Steel-toernooi[bewerken | brontekst bewerken]

Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

Magnus Carlsen (2019)
Wesley So (2017)
Magnus Carlsen vs Hikaru Nakamura, 2013
Toernooi 2024 Wei Yi
Toernooi 2023 Anish Giri
Toernooi 2022 Magnus Carlsen
Toernooi 2021 Jorden van Foreest
Toernooi 2020 Fabiano Caruana
Toernooi 2019 Magnus Carlsen
Toernooi 2018 Magnus Carlsen
Toernooi 2017 Wesley So
Toernooi 2016 Magnus Carlsen
Toernooi 2015 Magnus Carlsen
Toernooi 2014 Levon Aronian
Toernooi 2013 Magnus Carlsen
Toernooi 2012 Levon Aronian
Toernooi 2011 Hikaru Nakamura

India[bewerken | brontekst bewerken]

Rapid Blitz
Toernooi 2018[3][4] Hikaru Nakamura Viswanathan Anand
Toernooi 2019[5] Magnus Carlsen Magnus Carlsen

Corus-toernooi[bewerken | brontekst bewerken]

Toernooi 2010 Magnus Carlsen
Toernooi 2009 Sergej Karjakin
Toernooi 2008 Levon Aronian en Magnus Carlsen
Toernooi 2007 Veselin Topalov, Levon Aronian en Teimour Radjabov
Toernooi 2006 Veselin Topalov en Viswanathan Anand
Toernooi 2005 Péter Lékó
Toernooi 2004 Viswanathan Anand
Toernooi 2003 Viswanathan Anand
Toernooi 2002 Jevgeni Barejev
Toernooi 2001 Garri Kasparov
Toernooi 2000 Garri Kasparov

Hoogovenstoernooi Wijk aan Zee[bewerken | brontekst bewerken]

Nigel Short, Hoogovens 1986
Michail Tal, Hoogovens 1973
Mark Taimanov, Hoogovens 1970
1999 Garri Kasparov
1998 Vladimir Kramnik en Viswanathan Anand
1997 Valeri Salov
1996 Vasyl Ivantsjoek
1995 Aleksej Drejev
1994 Predrag Nikolić
1993 Anatoli Karpov
1992 Valeri Salov en Boris Gelfand
1991 John Nunn
1990 John Nunn
1989 Viswanathan Anand, Predrag Nikolić, Zoltán Ribli en Gyula Sax
1988 Anatoli Karpov
1987 Nigel Short en Viktor Kortsjnoj
1986 Nigel Short
1985 Jan Timman
1984 Oleksandr Beljavsky en Viktor Kortsjnoj
1983 Ulf Andersson
1982 John Nunn en Joeri Balasjov
1981 Genna Sosonko en Jan Timman
1980 Yasser Seirawan en Walter Browne
1979 Lev Poloegajevski
1978 Lajos Portisch
1977 Genna Sosonko en Jefim Geller
1976 Ljubomir Ljubojević en Fridrik Olafsson
1975 Lajos Portisch
1974 Walter Browne
1973 Michail Tal
1972 Lajos Portisch
1971 Viktor Kortsjnoj
1970 Mark Taimanov
1969 Michail Botvinnik en Jefim Geller
1968 Viktor Kortsjnoj

Hoogovenstoernooi Beverwijk[bewerken | brontekst bewerken]

J.H. Donner vs Bruno Parma, Hoogovens 1963
Vrouwentienkamp 1963, Gaprindashvili tegen Vreeken
Petar Trifunović, Hoogovens 1962
1967 Boris Spasski
1966 Lev Poloegajevski
1965 Lajos Portisch en Jefim Geller
1964 Paul Keres en Iivo Nei
1963 J.H. Donner
1962 Petar Trifunović
1961 Bent Larsen en Borislav Ivkov
1960 Bent Larsen en Tigran Petrosjan
1959 Fridrik Olafsson
1958 Max Euwe en J.H. Donner
1957 Aleksandar Matanović
1956 Gideon Stahlberg
1955 Borislav Milic
1954 Hans Bouwmeester en Vasja Pirc
1953 Nicolas Rossolimo
1952 Max Euwe
1951 Herman Pilnik
1950 J.H. Donner
1949 Sawielly Tartakower
1948 Lodewijk Prins
1947 Theo van Scheltinga
1946 Alberic O'Kelly de Galway
1945 Geen toernooi
1944 Theo van Scheltinga
1943 Arnold van den Hoek
1942 Max Euwe
1941 Arthur Wijnans
1940 Max Euwe
1939 Nicolaas Cortlever
1938 Philip Bakker

Publicaties[bewerken | brontekst bewerken]

  • Kings, queens & rookies. The Tata Steel Chess Tournament. A celebration of 85 years.. Ed.: Peter Boel & Dirk Jan ten Geuzendam. Alkmaar, New in Ches, 2023. ISBN 9789493257771
  • Alexander Münninghoff en Lex Jongsma: 60 jaar Hoogovens Schaaktoernooi 1938-1998. Alkmaar, New In Chess, 1998. ISBN 90-5691-039-6

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Tata Steel chess tournament van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.