Tympanaal orgaan
Een tympanaal orgaan is een gehoororgaan bij insecten. Het bestaat uit een vlies (tympaan) dat over een kader gespannen staat, met daarachter een luchtzak en sensorische zenuwen. Geluiden doen het vlies trillen en de trillingen worden waargenomen door een chordotonaal orgaan.[1] De gevoeligheid voor geluid ontstaat doordat het tympaan veel dunner is (1 micrometer in cicaden, 40-100 micrometer in sommige krekels) dan het cuticulum eromheen.[2]
Tympanale organen kunnen in bijna elk deel van het insect voorkomen: het borststuk, de vleugelbasis, het achterlijf, de poten, enz., afhankelijk van de groep insecten. Men neemt aan dat deze organen verscheidene keren onafhankelijk van elkaar geëvolueerd zijn; daardoor kan men hun ligging en structuur gebruiken om de taxonomie van een soort te helpen bepalen. Zo hebben alle leden van de familie der spanners opvallende gepaarde abdominale tympanale organen (abdomen = achterlijf) met de opening naar de voorkant van het eerste abdominale segment. Binnenin het orgaan variëren de vormen van de verschillende onderdelen, wat toelaat de gemeenschappelijke voorouders van onderfamilies te bepalen. Andere vlinderfamilies kunnen de opening in een andere richting hebben, en structuren met een andere vorm.[1]
Tympanale organen komen voor bij minstens 7 verschillende ordes van insecten: rechtvleugeligen, vlinders, halfvleugeligen, kevers, Dictyoptera[3], netvleugeligen en tweevleugeligen.[2]
Bronnen, noten en/of referenties
|