Wikipedia:De kroeg/Archief 20100722
Windhoos[bewerken | brontekst bewerken]
Naar aanleiding van het weer van gisterenavond heb ik een kroegvraagje. Wat is nou eigenlijk het verschil tussen een tornado, wervelwind en een windhoos? Ze hebben alledrie ene eigen artikel, maar het onderscheid vind ik moeilijk om te vinden. Banquo 15 jul 2010 12:25 (CEST)
- Meer nog, soms worden ze vrolijk door elkaar gebruikt. Zo lees ik op tornado: 27 maart 1966 in Winterswijk, het Winterswijkse Feestgebouw aan de Haitsma Mulierweg werd verwoest. Ook in de omgeving van het Feestgebouw richtte de windhoos veel schade aan. --Narayan 15 jul 2010 12:38 (CEST)
- Windhozen en tornado's zijn allebei soorten wervelwinden. Het verschil zit vooral in de sterkte: een windhoos is minder sterk dan een tornado (wat overigens absoluut niet wil zeggen dat een windhoos geen schade aan kan richten). Het omslagpunt van windhoos naar tornado is volgens mij een beetje een kwestie van "persoonlijke smaak" (lees: willekeurig) en ook afhankelijk van de geografische locatie: een wervelstorm die in Nederland nog windhoos genoemd zou worden wordt in het Amerikaanse Mid-Westen al tornado genoemd. Richard 15 jul 2010 12:44 (CEST)
- Wat ik begrepen heb, is dat de ontstaansvorm vooral belangrijk is bij of iets een tornado is, of een windhoos. Omdat bij een tornado de rotatie vanuit de bovenlucht plaatsvindt (tot zelfs een hele wolk die ronddraait) is deze krachtiger dan een windhoos. Ik heb er vanmorgen ergens iets op het wijde web gelezen, maar kan het helaas niet terugvinden. Een wervelwind lijkt mij de overkoepelende benaming voor dergelijke fenomenen. M.vr.gr. brimz 15 jul 2010 13:50 (CEST)
- Windhozen en tornado's zijn allebei soorten wervelwinden. Het verschil zit vooral in de sterkte: een windhoos is minder sterk dan een tornado (wat overigens absoluut niet wil zeggen dat een windhoos geen schade aan kan richten). Het omslagpunt van windhoos naar tornado is volgens mij een beetje een kwestie van "persoonlijke smaak" (lees: willekeurig) en ook afhankelijk van de geografische locatie: een wervelstorm die in Nederland nog windhoos genoemd zou worden wordt in het Amerikaanse Mid-Westen al tornado genoemd. Richard 15 jul 2010 12:44 (CEST)
- een windhoos is gewoon een tornado. De foto's van de windhoos van Chaam en Tricht wijzen duidelijk op een F2/F3 tornado (en de schade die werd aangericht, duidt daar ook op). Dat de term tornado niet in Nederland wordt gebruikt, ligt volgens mij aan het feit dat het een Engelse term is en we al een Nederlandse term ervoor hadden. Een verschil in kracht tussen een windhoos en tornado is er volgens mij helemaal niet. De schade van een windhoos is prima toe te passen op de Fuijita-schaal van tornado's.
- Om even compleet te zijn: stofhoos is in het Engels dustdevil en een waterhoos een waterspout.
- Sophies choice 15 jul 2010 14:06 (CEST)
- Volgens mij ga je daar iets te kort door de bocht: een tornado is een windhoos, maar een windhoos hoeft m.i. niet per sé een tornado te zijn. Richard 15 jul 2010 14:12 (CEST)
- PS: Zou het een idee zijn om deze vraag bij het KNMI of bij Meteo Consult te droppen? Richard 15 jul 2010 14:17 (CEST)
- Het KNMI stelt dat "In ons land komen voornamelijk, maar slechts zelden lichte tornado's voor, windhozen genaamd. Een enkele keer bereikt ook in ons land een windhoos de kracht van een sterke (Amerikaanse) tornado, zoals op 1 juni 1927 bij Neede (F4) en op 25 juni 1967 bij Chaam en Tricht (F3)." (zie https://www.knmi.nl/cms/content/27749/tornado). Maar dat is niet logisch, alsof in Amerika er pas vanaf F3 er tornado's zijn. In Amerika komen heel veel F1 en F2 tornado's voor, en zulke zullen we in Nederland dan voornamelijk hebben. Het kan wel zo zijn dat het KNMI pas vanaf F3 van een tornado spreekt, en bij lichter van een windhoos. Wellicht is dat de verklaring? En dan zou de uitleg van het KNMI wel hout snijden. Sophies choice 15 jul 2010 14:25 (CEST)
- Dat klopt ook met wat ik al eerder zei: een windhoos is minder sterk dan een tornado. Het Nederlandse begrip tornado is dus niet helemaal hetzelfde als het Amerikaanse begrip. Dat komt natuurlijk vaker voor (zo is een Amerikaans "billion" ook niet hetzelfde als een "biljoen"). Het omslagpunt tussen "windhoos" en (Nederlandse) "tornado" zal inderdaad tussen F2 en F3 liggen. Dat is iets minder willekeurig dan ik oorspronkelijk dacht. Richard 15 jul 2010 14:40 (CEST)
- Dat is niet logisch, dat een windhoos minder sterk is als een tornado. Een F1 tornado is een tornado. Dat zou betekenen dat een windhoos helemaal niet met de Fuijita-schaal beoordeeld mag worden (uitsluitend voor tornado's!), terwijl dat wel gebeurd! Ook zou het betekenen dat een windhoos nog zwakker zou moeten zijn volgens jouw redenering, dan een F1-tornado (en die is al heel zwak). Het lijkt er dus op dat met F1 en F2 tornado's in Nederland van een windhoos gesproken wordt, en bij hoger van een tornado. Sophies choice 15 jul 2010 14:50 (CEST)
- Dat zeg ik toch: een NEDERLANDSE tornado? Een (Amerikaanse) F1-tornado zal in Nederland geen tornado maar windhoos genoemd worden. En een wervelwind met windsnelheden onder 64 km/h (minder dan F0) zou hier ook gewoon windhoos genoemd kunnen worden. Niet dat die dingen vaak voorkomen of een lang leven beschoren zijn overigens... Richard 15 jul 2010 15:13 (CEST)
- Bedankt voor jullie antwoorden. Blijkbaar is het onderscheid, voor zover dat er al is, vrij onduidelijk. Misschien moeten windhoos en tornado worden samengevoegd in 1 lemma? Banquo 15 jul 2010 18:05 (CEST)
- Als je dat zou doen, zou ik je in ieder geval niet tegenhouden (mits er bij het samenvoegen geen dubbele informatie ontstaat en er geen informatie, waaronder de Nederlandse benaming windhoos voor kleinere wervelwinden, verdwijnt). Richard 15 jul 2010 20:01 (CEST)
- Toevallig had ik het lemma net genomineerd voor samenvoeging en kom nu pas de discussie hierover tegen. Ik kwam dit trouwens nog tegen op een weerforum: Taalkundig geen verschil, weertechnisch wordt vaak het onderscheid niet gemaakt inzake kracht (i.t.t. wat Wikipedia beweert) maar ontstaanswijze. Een tornado is een zeer snel roterende kolom lucht die ontstaat onder een veel grotere, roterende luchtkolom, te weten de stijgstroom van een onweersbui. Een windhoos kan je beter vergelijken met waterhoos: het soort hoos dat ontstaat vaak aan het einde van de zomer en begin van het najaar met koude bovenlucht en warme ondergrond of wateroppervlak, waarbij relatief weinig wind staat onderin. In synoptisch opzicht is het belangrijkste verschil de hoeveelheid windschering (tornado: veel, windhoos: weinig) en de hoeveelheid onstabiliteit (tornado: matig tot hoog, windhoos: klein tot matig).(bron: [1]). ReWinD 16 jul 2010 00:36 (CEST)
- Dat pleit dus tegen samenvoegen. BoH 16 jul 2010 06:42 (CEST)
- Voilá, dat is het stukje wat ik hierboven ook al aanhaalde, maar even niet terug kon vinden. Niet samenvoegen dus, maar wel duidelijk het verschil aangeven. M.vr.gr. brimz 16 jul 2010 11:51 (CEST)
- Als je dat zou doen, zou ik je in ieder geval niet tegenhouden (mits er bij het samenvoegen geen dubbele informatie ontstaat en er geen informatie, waaronder de Nederlandse benaming windhoos voor kleinere wervelwinden, verdwijnt). Richard 15 jul 2010 20:01 (CEST)
- Dat is niet logisch, dat een windhoos minder sterk is als een tornado. Een F1 tornado is een tornado. Dat zou betekenen dat een windhoos helemaal niet met de Fuijita-schaal beoordeeld mag worden (uitsluitend voor tornado's!), terwijl dat wel gebeurd! Ook zou het betekenen dat een windhoos nog zwakker zou moeten zijn volgens jouw redenering, dan een F1-tornado (en die is al heel zwak). Het lijkt er dus op dat met F1 en F2 tornado's in Nederland van een windhoos gesproken wordt, en bij hoger van een tornado. Sophies choice 15 jul 2010 14:50 (CEST)
- Dat klopt ook met wat ik al eerder zei: een windhoos is minder sterk dan een tornado. Het Nederlandse begrip tornado is dus niet helemaal hetzelfde als het Amerikaanse begrip. Dat komt natuurlijk vaker voor (zo is een Amerikaans "billion" ook niet hetzelfde als een "biljoen"). Het omslagpunt tussen "windhoos" en (Nederlandse) "tornado" zal inderdaad tussen F2 en F3 liggen. Dat is iets minder willekeurig dan ik oorspronkelijk dacht. Richard 15 jul 2010 14:40 (CEST)
- Het KNMI stelt dat "In ons land komen voornamelijk, maar slechts zelden lichte tornado's voor, windhozen genaamd. Een enkele keer bereikt ook in ons land een windhoos de kracht van een sterke (Amerikaanse) tornado, zoals op 1 juni 1927 bij Neede (F4) en op 25 juni 1967 bij Chaam en Tricht (F3)." (zie https://www.knmi.nl/cms/content/27749/tornado). Maar dat is niet logisch, alsof in Amerika er pas vanaf F3 er tornado's zijn. In Amerika komen heel veel F1 en F2 tornado's voor, en zulke zullen we in Nederland dan voornamelijk hebben. Het kan wel zo zijn dat het KNMI pas vanaf F3 van een tornado spreekt, en bij lichter van een windhoos. Wellicht is dat de verklaring? En dan zou de uitleg van het KNMI wel hout snijden. Sophies choice 15 jul 2010 14:25 (CEST)
In het lemma orkaan staat een stukje over de diverse namen. De taifoen had ik hier nog niet voorbij zien komen :-) Wammes Waggel 17 jul 2010 10:53 (CEST)