Amor en Psyche (Capitolijnse Musea)

Amor en Psyche
	Inventarisnummer: S 408
Jaar	1e-2e eeuw
Materiaal	Marmer
Locatie	Capitolijnse Musea, Rome
Hoogte	125,4 cm
Portaal	Kunst & Cultuur

Amor en Psyche is een marmeren beeldengroep in de collectie van de Capitolijnse Musea in Rome. Het is een Romeinse kopie uit de eerste of tweede eeuw na Christus van een laat-hellenistisch origineel.^[1]

Herkomst[bewerken | brontekst bewerken]

De beeldengroep van de koningsdochter Psyche en de god Amor werd in februari 1749 gevonden in een wijngaard op de Aventijn.^[2] Korte tijd later schonk paus Benedictus XIV het kunstwerk aan de net opgerichte Capitolijnse musea. In de neoclassicistische tijd genoot het een grote populariteit en verschenen er talloze kopieën in uiteenlopende materialen, van brons tot biscuit.^[3] Amor en Psyche was een van de belangrijkste werken die de Fransen als gevolg van de bepalingen in het verdrag van Tolentino met de Pauselijke Staat als oorlogsbuit mee naar Parijs namen. Pas na de val van Napoleon zou het werk terugkeren in Rome.

Voorstelling[bewerken | brontekst bewerken]

Na de vondst van het kunstwerk was niet onmiddellijk duidelijk dat het hier een beeld van Amor en Psyche betrof. Geen van beiden had immers vleugels, hun bekendste attributen. Omdat in andere groepen die op hetzelfde origineel teruggaan, de hoofdpersonen wel van vleugels zijn voorzien, is de toeschrijving toch onomstreden. De jonge geliefden staan dicht bij elkaar, beiden met hun buik richting de toeschouwer. Alleen hun schouders en hoofden zijn naar elkaar toegewend. Amor is volledig naakt, terwijl een doek Psyche's onderlichaam bedekt. De handgebaren van de jongen - een hand strijkt haar wang, terwijl de andere op haar achterhoofd rust - versterken de tedere uitstraling van het werk.

Navolging[bewerken | brontekst bewerken]

Ondanks de grote bekendheid van Amor en psyche was er al vroeg kritiek op de middelmatige uitvoering. Joseph-Jerome Le Français de Lalande sprak in een verslag van zijn reis naar Italië in 1765-66 de hoop uit dat een eigentijdse beeldhouwer een beter werk over hetzelfde thema zou maken.^[4] Antonio Canova was een van de kunstenaars die deze uitdaging aanging. Hij maakte verschillende versies. Een daarvan, uit 1808, is tegenwoordig in de Hermitage te zien.

Versie uit de Villa Hadriana[bewerken | brontekst bewerken]

Toen graaf Giuseppe Fede de eerste systematische opgravingen van de Villa Hadriana in Tivoli leidde, vond hij daar een andere versie van Amor en Psyche. Nadat dit werk was gerestaureerd, draaide Amor zijn hoofd zedig weg. Hoewel het niet bewaard is gebleven, kunnen we ons er toch een voorstelling van maken dankzij een tekening van Pompeo Batoni, die een "papieren museum" van antieke kunst aanlegde voor de Engelse oudheidkundige Richard Topham^[5]

Afbeeldingen[bewerken | brontekst bewerken]

detail
Antonio Canova - Amor en psyche

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

(en) Informatie over het beeld op de website van de Capitolijnse Musea. Gearchiveerd op 16 januari 2021. Geraadpleegd op 2 november 2023.

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Cupid and Psyche (Capitoline Museums) op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

↑ Wolfgang Helbig et al. Führer durch die öffentichen Sammlungen klassischer Altertümer in Rom, 1963-72, vol. ii p. 238 e.v.
↑ vgl. bijv. Filippo Titi, Descrizione delle pitture, sculture e architetture esposte al pubblico in Roma, Rome, 1763, vol. II p.22
↑ Voor een aantal voorbeelden vgl. Francis Haskell en Nicholas Penny, Taste and the Antique: the lure of classical sculpture 1500-1900, 1981 pp. 189-91.
↑ Lalande, Voyage d'un François en Italie, Paris, 1769; vlg. Haskell en Penny.
↑ De volledige collectie van Batoni is tegenwoordig te vinden in de bibliotheek van Eton College; vgl. Haskell en Penny, 1981 p.93

Zie de categorie Amor and Psyche (Musei Capitolini) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Wolfgang Helbig et al. Führer durch die öffentichen Sammlungen klassischer Altertümer in Rom, 1963-72, vol. ii p. 238 e.v.

[2] vgl. bijv. Filippo Titi, Descrizione delle pitture, sculture e architetture esposte al pubblico in Roma, Rome, 1763, vol. II p.22

[3] Voor een aantal voorbeelden vgl. Francis Haskell en Nicholas Penny, Taste and the Antique: the lure of classical sculpture 1500-1900, 1981 pp. 189-91.

[4] Lalande, Voyage d'un François en Italie, Paris, 1769; vlg. Haskell en Penny.

[5] De volledige collectie van Batoni is tegenwoordig te vinden in de bibliotheek van Eton College; vgl. Haskell en Penny, 1981 p.93

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]