Angelo Poliziano
| Angelo Poliziano | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Medaillon van Angelo Poliziano door Niccolò Spinelli (1430–1514)
| ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Angelo degli Ambrogini | |||
| Ook bekend als | Angelus Politianus | |||
| Geboren | 14 juli 1454 | |||
| Geboorteplaats | Montepulciano | |||
| Overleden | 29 september 1494 | |||
| Overlijdensplaats | Florence | |||
| Geboorteland | Italië | |||
| Beroep | dichter, hoogleraar | |||
| Werk | ||||
| Genre | poëzie, balladen en liederen | |||
| Stroming | Renaissancehumanisme, Latijnse literatuur | |||
| Invloeden | Homerus, Epictetus, Herodianus | |||
| Bekende werken | Odae, Silvae, Miscellanea, Epistolae, Stanze per la giostra, Favolo d'Orfeo | |||
| Dbnl-profiel | ||||
| ||||
.jpg)
Angelo Poliziano, gelatiniseerd Angelus Politianus, geboren als Angelo Ambrogini (Montepulciano, 14 juli 1454 – Florence, 29 september 1494) was een Italiaans dichter en humanist.
Leven
[bewerken | brontekst bewerken]Als zoon van een jurist uit Montepulciano was Poliziano van vrij bescheiden afkomst, maar hij kwam al op jeugdige leeftijd naar Florence en kreeg er een uitstekende opleiding uit handen van humanisten als Cristoforo Landino, Johannes Argyropoulos en Marsilio Ficino.[1] Dat had hij te danken aan Lorenzo de' Medici, die zijn familie beschermde omdat vader Benedetto was vermoord vanwege zijn steun aan Piero di Cosimo de' Medici.
Na het voltooien van zijn scholing stelde Lorenzo hem aan tot leraar van zijn zoons Piero en Giovanni. In 1480 werd hij benoemd tot hoogleraar Grieks en Latijn. Latijnstalige werken van zijn hand zijn onder andere Odae, Silvae (lyrisch-didactische en erotische gedichten), Miscellanea (gewijd aan kwesties van de interpretatie van antieke teksten) en Epistolae (Brieven). Ook heeft hij talloze Latijnse vertalingen uit het Grieks op zijn naam staan, onder andere de eerste vier boeken van Homerus' Ilias (1470-75), het Handboek van Epictetus (1479) en de Historiae van Herodianus (1487).
Als zijn belangrijkste werk worden zijn Italiaanse gedichten beschouwd, met name Stanze per la giostra (voor het steekspel van 1475), geschreven ter ere van Giuliano de' Medici, maar onvoltooid vanwege de dood van de hoofdpersoon. Ook het toneelstuk dat beschouwd wordt als het eerste wereldlijke drama in Italië staat op zijn naam, de Favolo d'Orfeo (1480), geschreven ter gelegenheid van een vorstelijk huwelijk. Hij schreef deze werken in de volkstaal, waarmee hij een grote bijdrage leverde aan de ontwikkeling van de Italiaanse taal.
Poliziano schreef ook balladen en liederen.
Hij stierf in 1494, enkele weken vóór zijn geliefde Giovanni Pico della Mirandola. Ze werden begraven in de San Marcokerk van Florence. Forensisch onderzoek bracht in 2007 aan het licht dat ze naar alle waarschijnlijkheid om het leven waren gekomen door arsenicumvergiftiging.[2][3] Vermoed wordt dat Poliziano's vroegere leerling Piero de' Medici hen liet ombrengen.[4] Hij zou Pico's banden met Girolamo Savonarola als gevaarlijk hebben beschouwd, en Poliziano zou eerder nevenschade zijn geweest. Omdat hij een stuk kleiner van gestalte was dan Pico, was hij gevoeliger voor het gif en overleed hij enkele weken vroeger.
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- J. Blänsdorf ‘Landino – Campano – Poliziano – Pascoli. Neue Dichtung in antikem Gewande.’ in: Gymnasium 91 (1984) 61-84.
- P. Godman From Poliziano to Machiavelli: Florentine Humanism in the High Renaissance (Princeton, 1998)
- T. Leuker Angelo Poliziano, Dichter, Redner, Stratege: eine Analyse der “Fabula di Orpheo” und ausgewählter lateinischer Werke des Florentiner Humanisten (Stuttgart, 1997).
- I. Maïer Ange Politien. La formation d’un poète humaniste (1469-1480) (Genève, 1966).
- ---. Les Manuscrits d’Ange Politien. Catalogue descriptif (Genève, 1965).
- C. Nativel Centuriae latinae: cent une figures humanistes de la Renaissance aux Lumières offertes à Jacques Chomarat (Geneve, 1997).
- P. Orvieto Poliziano e l’ambiente mediceo (Roma, 2009).
- A. Poliziano Silvae ed. trans. C. Fantazzi (Cambridge, 2004).
- ---. Letters ed. trans. S. Butler (Cambridge, 2006).
- E. Séris 'Les images de Laurent de Médicis dans la lyrique latine d’Ange Politien: une poétique de la memoire' in: Latomus vol. 60 (2001) 709-725.
Voetnoten
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ Ada Palmer, Inventing the Renaissance. Myths of a Golden Age, 2025, p. 271
- ↑ Gianni Gallello e.a., "Poisoning histories in the Italian renaissance: The case of Pico Della Mirandola and Angelo Poliziano" in: Journal of Forensic and Legal Medicine, 2018, p. 83-89. DOI:10.1016/j.jflm.2018.03.016
- ↑ Luciano Garofano, Giorgio Gruppioni en Silvano Vinceti, Delitti e misteri del passato, 2011. ISBN 9788858619148
- ↑ Ada Palmer, Inventing the Renaissance. Myths of a Golden Age, 2025, p. 281