Apofocus en perifocus
Apofocus en perifocus (voor andere benamingen zie de tabel) zijn twee punten in de elliptische baan van een hemellichaam om een ander (meestal groter) hemellichaam. Dat andere hemellichaam staat dan in een van de brandpunten van de ellips. De rechte lijn door perifocus en apofocus heet de lijn der apsides. Dit is tevens de lange as van de ellips.
- Is de afstand tussen de hemellichamen zo groot mogelijk, dan staat het kleinere hemellichaam in het apofocus of apoapsis.
- Is de afstand tussen de hemellichamen zo klein mogelijk, dan staat het kleinere hemellichaam in het perifocus of periapsis.
De algemene benamingen -focus of -apsis zijn niet zeer gebruikelijk. Traditioneel gebruikt men namelijk een woord dat afhankelijk is van de Griekse (perihelion/aphelion) of Latijnse (perihelium/aphelium) benaming voor het centrale hemellichaam, zoals in onderstaande tabel:
| Hemellichamen | grootste afstand | kleinste afstand |
|---|---|---|
| algemene benaming | apofocus, apoapsis | perifocus, periapsis |
| lichaam om de Zon | aphelium | perihelium |
| maan of satelliet om de Aarde | apogeum | perigeum |
| satelliet om de Maan | aposelenium, apocynthium | periselenium, pericynthium |
| maan om Jupiter | apojovum | perijovum |
| lichaam om ster, dubbelster | apoastron | periastron |
Het perigeum van de Maan is het punt waar de Maan het dichtst bij de Aarde is. Het periselenium van de Aarde is het punt waar de Aarde het dichtst bij de Maan is. Als de Maan in het perigeum staat, dan staat de Aarde in het periselenium. Volgens de perkenwet van Johannes Kepler is de baansnelheid daar het grootst.
Het perihelium of perifocus van de aarde valt meestal tussen 2 en 5 januari. Hierdoor zijn de winters op het noordelijk halfrond relatief iets warmer en de zomers iets koeler dan op het zuidelijk halfrond, wanneer men overige factoren buiten beschouwing laat. Bovendien duurt de astronomische winter op het noordelijk halfrond (ongeveer van 23 december tot 21 maart) korter dan de astronomische zomer (van 21 juni tot 21 september).
Hyperbolische banen[bewerken]
Sommige objecten, met name kometen, beschrijven hyperbolische banen en hebben dus geen apofocus of aphelium. In dit geval hebben ze ook geen periodieke baan en hebben een eenmalige passage.
Meer definities[bewerken]
De apsidenlijn of lange as van de baan is de lijn die het periapsis en het apoapsis verbindt. De lange as gaat altijd door de brandpunten van de baan.
Het argument van het periapsis en de lengte van het periapsis zijn veelgebruikte baanelementen.
