Avaars
| Avaars авар мацӀ | ||||
|---|---|---|---|---|
| Gesproken in |  Rusland Azerbeidzjan Turkije
| |||
| Vitaliteit | potentieel bedreigd | |||
| Sprekers | 766.000 | |||
| Taalfamilie |
| |||
| Alfabet | cyrillisch | |||
| Officiële status | ||||
| Officieel in | ||||
| Taalcodes | ||||
| ISO 639-1 | av | |||
| ISO 639-2 | ava | |||
| ISO 639-3 | ava | |||
| ||||
Verspreiding van het Avaars
■ Avaars
■ Circassian
■ Abazgi
■ Ubykh (uitgestorven)
■ Nakh
■ Avar, Andi en Tsez
■ Dargwa
■ Lak
■ Lezgian en Khinalug
| ||||
| ||||
Het Avaars (авар мацӏ, awar macʼ) is een Nach-Dagestaanse taal, die wordt gesproken door de Kaukasische Avaren. Het is niet verwant aan de taal die gesproken werd door de nomadische Avaren van de Grote Volksverhuizing.
Verspreiding
[bewerken | brontekst bewerken]Het Avaars wordt gesproken in het zuidwesten van de Russische deelrepubliek Dagestan en in het district Zaqatala in het noordwesten van Azerbeidzjan. De taal wordt ook gesproken in andere gebieden van Rusland en in Georgië, Kazachstan, Jordanië en Turkije. Er zijn ongeveer 766.000 moedertaalsprekers van het Avaars.
Spraakkunst
[bewerken | brontekst bewerken]Het Avaars is een agglutinerende taal met een SOV-volgorde.
Klankleer
[bewerken | brontekst bewerken]| labiaal | dentaal | alveolaar | palataal | velaar | uvulaar | faryngaal | glottaal | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| centraal | lateraal | ||||||||||||||
| lenis | fortis | lenis | fortis | lenis | fortis | lenis | fortis | lenis | fortis | ||||||
| nasaal | m | n | |||||||||||||
| plosief | stemh. | b | d | ɡ | |||||||||||
| steml. | p | t | k | kː | ʔ | ||||||||||
| ejectief | tʼ | kʼ | kːʼ | ||||||||||||
| affricaat | steml. | t͡s | t͡sː | t͡ʃ | t͡ʃː | t͡ɬː | q͡χː | ||||||||
| ejectief | t͡sʼ | t͡sːʼ | t͡ʃʼ | t͡ʃːʼ | t͡ɬːʼ | q͡χːʼ | |||||||||
| fricatief | steml. | s | sː | ʃ | ʃː | ɬ | ɬː | x | xː | χ | χː | ʜ | |||
| stemh. | z | ʒ | ʁ | ʕ | ɦ | ||||||||||
| vibrant | r | ||||||||||||||
| approximant | w | l | j | ||||||||||||
| voor | centraal | achter | |
|---|---|---|---|
| gesloten | i | u | |
| midden | e | o | |
| open | a |
Schrift
[bewerken | brontekst bewerken]Sinds 1938 wordt het Avaars geschreven in het cyrillisch, ter vervanging van het Latijnse alfabet dat sinds 1928 in gebruik was. Daarvoor werd het Arabisch schrift gebruikt.
| А а /a/ |
Б б /b/ |
В в /w/ |
Г г /ɡ/ |
Гъ гъ /ʁ/ |
Гь гь /h/ |
ГӀ гӏ /ʕ/ |
Д д /d/ |
| Е е /e/, /je/ |
Ё ё /jo/ |
Ж ж /ʒ/ |
З з /z/ |
И и /i/ |
Й й /j/ |
К к /k/ |
Къ къ /q͡χːʼ/ |
| Кь кь /t͡ɬːʼ/ |
КӀ кӏ /kʼ/ |
КӀкӏ кӏкӏ /kːʼ/ |
Кк кк /kː/ |
Л л /l/ |
ЛӀ лӏ /t͡ɬː/ |
Лъ лъ /ɬ/ |
Лълъ лълъ /ɬː/ |
| М м /m/ |
Н н /n/ |
О о /o/ |
П п /p/ |
Р р /r/ |
С с /s/ |
Сс сс /sː/ |
Т т /t/ |
| ТӀ тӏ /tʼ/ |
У у /u/ |
Ф ф /f/ |
Х х /χ/ |
Хх хх /χː/ |
Хъ хъ /q͡χː/ |
Хь хь /x/ |
Хьхь хьхь /xː/ |
| ХӀ хӏ /ʜ/ |
Ц ц /t͡s/ |
Цц цц /t͡sː/ |
ЦӀ цӏ /t͡sʼ/ |
ЦӀцӏ цӏцӏ /t͡sːʼ/ |
Ч ч /t͡ʃ/ |
Чч чч /t͡ʃː/ |
ЧӀ чӏ /t͡ʃʼ/ |
| ЧӀчӏ чӏчӏ /t͡ʃːʼ/ |
Ш ш /ʃ/ |
Щ щ /ʃː/ |
Ъ ъ /ʔ/ |
Ы ы /ɨ/ |
Ь ь /ʲ/ |
Э э /e/ |
Ю ю /ju/ |
| Я я /ja/ |
Referenties
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Avar language op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
