Beckmann-omlegging
De Beckmann-omlegging is een reactie in de organische chemie waarmee een oxime omgezet wordt in een amidederivaat, onder invloed van een zuur (PCl5, H2SO4; oleum...). Het is een isomerisatiereactie (meer bepaald een omlegging), want het oxime en amide hebben dezelfde brutoformule. Het algemene reactieschema is als volgt:
De reactie is vernoemd naar de Duitse chemicus Ernst Beckmann, die ze in 1886 beschreef[1].
Het oxime kan een ringvormige structuur hebben; R en R' in bovenstaande reactie zijn dan de uiteinden van de ring. Een industrieel belangrijk voorbeeld hiervan is de productie van caprolactam uit cyclohexanonoxime in aanwezigheid van zwavelzuur:
Caprolactam is een belangrijke grondstof voor kunstvezels (nylon).
Reactiemechanisme
Het algemeen aanvaarde mechanisme van de Beckmann-omlegging is als volgt: in eerste instantie wordt de hydroxylgroep van het oxime geprotoneerd door het zuur. Water wordt afgesplitst en een alkylgroep (R) migreert naar het stikstofatoom. Er ontstaat een transitie-ion dat een nucleofiel (water) vangt en een proton weer afstaat aan het zuur. Uiteindelijk gebeurt er nog een isomerisatie: het stikstofatoom wordt geprotoneerd en zo ontstaat het amide.
- ↑ Beckmann, E. (1886). Zur Kenntniss der Isonitrosoverbindungen. Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft 19: 988-993. DOI: 10.1002/cber.188601901222.