Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen
Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) is een Nederlandse overheidsinstelling die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van de werknemersverzekeringen WW, WAO, WIA, de Ziektewet en verder de Wajong, de Toeslagenwet en de WAZ.
UWV is verder houder van de polisadministratie, een van de basisregistraties van de Nederlandse overheid. UWV beoordeelt of een werknemer/verzekerde recht heeft op een uitkering volgens de genoemde regelingen en wetten en bepaalt de hoogte en de duur van deze uitkering. Tevens is UWV verantwoordelijk voor gegevensbeheer. Daarnaast verstrekt UWV de uitkeringen.
Ook voert UWV enkele regelingen uit de Wet arbeid en zorg (Wazo) uit, zoals de zwangerschaps- en bevallingsverlofuitkering. Ten slotte biedt UWV mogelijkheden voor re-integratie van werklozen en is zij verantwoordelijk voor de re-integratie van arbeidsongeschikten die geen werkgever meer hebben. Daartoe schakelt UWV private re-integratiebedrijven in.
Verder is er UWV WERKbedrijf dat de taken van het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) heeft overgenomen.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
UWV kwam op 1 januari 2002 tot stand door de samenvoeging van de vroegere uitvoeringsinstanties Cadans (een samenvoeging van de bedrijfsvereniging voor de gezondheidszorg, afgekort BVG, en de bedrijfsvereniging detailhandel en ambachten oftewel DETAM), Gemeenschappelijk Administratiekantoor (GAK), Gemeenschappelijk Uitvoeringsorgaan (GUO), Uitvoeringsorganisatie Sociale Zekerheid Overheidspersoneel (USZO) en Sociaal Fonds Bouwnijverheid (SFB). Ook het Landelijk instituut sociale verzekeringen (Lisv) is per 1 januari 2002 opgegaan in het UWV.
Tot en met 2005 inde UWV ook premies, maar vanaf 1 januari 2006 worden alle premies voor de sociale verzekeringswetten geïnd door de Belastingdienst.
Op basis van een wijziging van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen (SUWI) per 1 januari 2009 is het Centrum voor Werk en Inkomen (de voormalige arbeidsbureaus) opgegaan in UWV WERKbedrijf. UWV vervult dus ook de taken van het voormalige CWI zoals de inschrijving als werkzoekende, dit is inclusief taken met betrekking tot de zogenoemde nuggers (niet-uitkeringsgerechtigden): mensen die willen werken maar geen uitkering ontvangen.
Voor de fusie hadden de verschillende losse uitvoeringsinstanties van de bedrijfsverenigingen en de arbeidsbureaus en andere organisaties. Deze zijn later allemaal opgegaan in het huidige UWV, begin jaren 90 ruim 50.000 medewerkers.[bron?] Door de fusies, reorganisaties, automatisering en bezuinigingen is het aantal werknemers in vijfentwintig jaar tot ruim 20.000 afgenomen. Het aantal uitkeringsgerechtigden is in die tijd globaal gelijk gebleven met rond de 800.000 arbeidsongeschikten en afhankelijk van de economische situatie tussen de 300.000 en 500.000 werklozen. Het aantal personen in de Ziektewet is wel drastisch ingekrompen omdat deze grotendeels is afgeschaft, ze is nu alleen nog toegankelijk voor mensen zonder vast dienstverband.
Organisatie[bewerken | brontekst bewerken]
UWV is een zelfstandig bestuursorgaan dat valt onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De medewerkers van UWV vallen onder het private arbeidsrecht. Zij hebben een arbeidsovereenkomst maar krijgen vanaf 2020 de 'status' van ambtenaar. Zij hebben een eigen CAO.[1]
UWV heeft de belangrijkste activiteiten bij een aantal verschillende divisies ondergebracht, namelijk Werkbedrijf, Uitkeren, Sociaal Medische Zaken, Gegevensdiensten en de divisie Klant en Service. De landelijke bedrijfsonderdelen Bezwaar en Beroep en Handhaving ondersteunen daarbij. Daarnaast bestaat UWV uit 7 stafdirecties: Accountantsdienst, Bestuurszaken, Concern ICT, Facilitair Bedrijf, Financieel Economische Zaken, Human Resources Management en Strategie, Beleid en Kenniscentrum.[2]
Het landelijk netwerk bestaat uit 30 regionale vestigingen. Daarnaast zijn er 27 kantoren voor andere zaken. Het hoofdkantoor is gevestigd in Amsterdam. In een aantal plaatsen wordt samengewerkt met gemeentes in zogenaamde Werkpleinen.
Het Bureau Keteninformatisering Werk & Inkomen (BKWI) is een zelfstandig organisatieonderdeel binnen UWV. Het valt rechtstreeks onder de UWV-directie en werkt in opdracht van het ministerie van SZW. Het vormt de schakel tussen ketenpartners op het gebied van werk en inkomen, zoals UWV, de gemeenten en de SVB. Het BKWI adviseert en beheert met name ketenproducten zoals SUWInet. Het heeft een eigen kantoor in Utrecht.
In 2014 bedroegen de uitvoeringskosten van UWV 1,92 miljard euro wat ongeveer 7,1% is van de totale kosten voor uitkeringen en uitvoering.[3] De grootste kostenposten zijn personeel (1,41 miljard) en automatisering (256 miljoen).
Bij UWV werkten in juli 2019 17.750 mensen (15.523 fte's).[4]
Uitkeringen[bewerken | brontekst bewerken]
Het UWV keerde in 2014 in totaal 21,4 miljard euro uit aan uitkeringen aan 1,4 miljoen mensen.[5] Het grootste deel van deze uitkeringen wordt gefinancierd uit de sociale fondsen die worden gevuld via sociale verzekeringspremies op lonen. De Wajong en Toeslagenwet-regelingen die niet specifiek voor werknemers zijn worden gefinancierd uit de staatskas. Een deel van de uitkeringslasten wordt door UWV weer verhaald op werkgevers die eigenrisicodrager zijn voor bepaalde uitkeringen. Minder dan 2% van de uitkeringen wordt verstrekt aan gerechtigden in het buitenland, het gaat dan met name om Duitsland, België, Turkije en Marokko.
Kritiek[bewerken | brontekst bewerken]
Bezwaren op beslissingen[bewerken | brontekst bewerken]
Het takenpakket van UWV omvat het nemen van veel beslissingen over het inkomen en de arbeidsgeschikheidsstatus van personen. Per jaar verstuurt UWV meer dan 3 miljoen beschikkingen/beslissingen aan aanvragers en ontvangers van uitkeringen. In 2014 werd in ruim 100.000 gevallen (3,0%)[6] van de gevallen bezwaar gemaakt tegen beslissingen van UWV. Als een bezwaar gegrond wordt verklaard, kan dat leiden tot een nabetaling inclusief vergoeding van de wettelijke rente. In 1997-2012 werd jaarlijks tussen de 18% en 30% van de beslissingen waartegen bezwaar was gemaakt door UWV herroepen.[7]
Zelfstandigen[bewerken | brontekst bewerken]
In 2008 werden ongeveer 3000 'zelfstandigen zonder personeel' (zzp'ers) onterecht van uitkeringsfraude beschuldigd. Deze freelance werkenden maakten meer uren dan was toegestaan met behoud van hun uitkering. Dat was echter voor een belangrijk deel veroorzaakt door verkeerde voorlichting vanuit UWV die hen had aangegeven dat alleen declarabele uren aan UWV doorgegeven hoefden te worden terwijl zij aan de belastingdienst al hun gewerkte uren doorgaven voor het verkrijgen van een zelfstandigenaftrek. De meeste van deze zzp'er zijn jaren later door de rechter, de Ombudsman en door de Commissie Assher-Vonk in het gelijk gesteld en hebben alsnog hun uitkeringsrecht teruggekregen.[8] De wettelijke regeling is niet aangepast en dus moeten zelfstandigen met een uitkering zorgvuldig hun bestede uren aan UWV doorgeven.
Automatisering[bewerken | brontekst bewerken]
UWV liet van 2002 tot en met 2006 in verband met een nieuwe wettelijk taak de Polisadministratie bouwen door Capgemini. De bouw van deze applicatie vond voornamelijk plaats bij Capgemini in India. Het hoofddoel van deze applicatie was het verwerken van de toen nieuwe maandelijkse loonaangiftes vanuit de belastingdienst. Deze applicatie bleek niet te voldoen en is nooit in productie genomen. De totale schade wordt geschat op 270 miljoen.[9]
UWV liet in 2004 tot en met 2006 in verband met de invoering van de WIA een nieuw WIA-systeem bouwen door CGI Group (toen Logica) met het doel dat deze als een multiwetsysteem zou kunnen worden ingezet. Deze applicatie heeft nooit gewerkt en werd ook niet in productie genomen. UWV rapporteerde dat het verlies 86 miljoen euro bedroeg.[10]
In verband met verregaande bezuinigingsdoelstellingen vanuit de overheid koos het UWV er in 2012 voor meer taken uit te voeren via de website werk.nl. De website wordt beheerd door IBM en is grotendeels ontwikkeld door CGI Group. Werk.nl kwam in 2013 en 2014 veelvuldig negatief in het nieuws wegens onbeschikbaarheid van de website en slecht functionerende functionaliteiten.
