Cappella Pratensis
Cappella Pratensis is een Nederlands vocaal ensemble dat zijn naam ontleent aan de polyfonist en componist Josquin des Prez (Pratensis = des Prés) (1450-1521). Het ensemble specialiseert zich in de muziek van Josquin en andere polyfonisten uit de 15e en 16e eeuw.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Cappella Pratensis is gespecialiseerd in de muziek van Josquin des Préz en veel andere polyfonisten uit de 15e en 16e eeuw. In haar concerten neemt de Cappella de historische uitvoeringspraktijk als uitgangspunt en stelt haar eigen programma's samen met originele interpretaties. Ze doet ze op basis van wetenschappelijk bronnenonderzoek en eigen artistieke uitgangspunten.
Opgericht in 1987 door onder meer Ludy Vrijdag en Rebecca Stewart, ontwikkelde het ensemble zijn eigen aanpak. Meest opvallend bij uitvoeringen was het lage tempo en een golvende dynamiek. De achtergrond voor deze uitvoeringspraktijk werd gevormd door de aandacht voor de taal, de akoestiek en de spanning tussen tonen (bijvoorbeeld die tussen de grondtoon en de kwint of de kleine terts). Bovendien had Stewart uitgesproken opvattingen over het stemgebruik in de Renaissance. Na haar vertrek in 2002 werd haar aanpak stilaan verlaten.
Sinds 2008 staat Cappella Pratensis onder de artistieke leiding van zanger en dirigent Stratton Bull. Net zoals als in de tijd van Josquin gebruikelijk was, staan de zangers in veel concerten dicht bij elkaar rond een centrale muziekstandaard. Dit heeft een direct effect heeft op de ensembleklank. Gezongen wordt uit facsimile-uitgaven van originele koorboeken. De muziek is opgetekend in de oorspronkelijke handschriftnotatie. Deze aanpak, samen met de aandacht voor de linguïstische oorsprong van de composities, en voor het modale systeem waarop ze gebaseerd zijn, biedt een uniek perspectief op het grote repertoire van de Frans-Vlaamse polyfonisten. Naast reguliere concerten in Nederland en België is de Cappella ook te horen op toonaangevende internationale festivals en podia in Frankrijk, Portugal, Duitsland, Zwitserland, Italië, Finland, Groot-Brittannië,Hongarije, Estland, de VS, Canada, Japan en Colombia. Het ensemble realiseerde en realiseert ook cd-opnamen, bekroond met lovende kritieken en diverse onderscheidingen, waaronder meerdere keren een Diapason d'Or, de Prix Choc, en -in 2022- een REMA-Award voor de cd Apostola Apostolorum, als bekroning voor het Heritage Project of the Year.
Van 2005 tot en met 2007 was de Cappella ensemble-in-residence bij de Fondation Royaumont (Frankrijk) waar het masterclasses en concerten gaf. In 2009 kwam het met de dvd/cd productie rond de Missa De Sancto Donatiano van Jacob Obrecht, een reconstructie van de eerste uitvoering van de mis, gefilmd op locatie in Brugge. Deze uitvoering werd bekroond met een Diapason découverte. De cd Vivat Leo! Music for a Medici Pope verscheen in 2010 en werd bekroond met de Diapason d'Or. Gastdirigent was musicoloog Joshua Rifkin. Een serie concerten met het Requiem van Pierre de la Rue stond onder leiding van gastdirigent Bo Holten. Van één van deze concerten verscheen in 2010 een dvd onder de titel Bosch Requiem in het kader van de meerjarige manifestatie Jheronimus Bosch 500. In 2012 volgde een nieuwe cd met de vroegst overgeleverde dodenmissen uit de muziekgeschiedenis, de requiems van Johannes Ockeghem en Pierre de la Rue. Twee jaar later, in 2014, kwam de Cappella met de cd Missa Ave maris Stella, muziek geschreven door Josquin voor het feest van Maria Boodschap en afkomstig uit Vaticaanse koorboeken. In 2015 werd de Missa Cum jocunditate van Pierre de la Rue op cd gezet. Een jaar daarna, in 2016, bracht Cappella Pratensis samen met het Nederlands Kamerkoor in acht concerten de wereldpremière van de Missa Unitatis in dubbelkorige uitvoering. Antony Pitts (*1969) schreef deze missa in 2008 in opdracht van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap in 's-Hertogenbosch. ook. In 2016 trad het ensemble ook op tijdens het Festival Oude Muziek in Utrecht en bracht het de serie 'Kerst met Josquin'.
Cappella Pratensis deelt haar visie op de vocale polyfonie met professionals, amateurs en scholieren, in masterclasses, met multimediale presentaties. Zij brengt jaarlijks een week omvattende Summerschools tijdens het festival Laus Polyphoniae in Antwerpen. De laatste jaren genieten vele duizenden scholieren van voorstellingen die samen met harpist Rémy van Klaveren en Dansgroep De Stilte worden uitgevoerd.
Jaren van voorbereiding zijn voorafgegaan aan het grote project rond de 13 unieke Bossche Koorboeken, de Den Bosch Choirbooks. Deze meer dan 500 jaar oude muzikale schat bevindt zich in Museum het Zwanenbroedershuis in 's-Hertogenbosch. De Illustre Lieve Vrouwe Broederschap van 1318 is de trotse eigenaar van deze collectie puntgave koorboeken uit de periode 1450-1600. De boeken belichamen de ongekende bloeiperiode van het Hertogdom Brabant, ook wel de Brabantse Gouden Eeuw genoemd. De boeken -sommige zijn vervaardigd door Petrus Alamire in opdracht van de Broederschap- bevatten werken van gerenommeerde componisten uit die tijd, zoals Jean Mouton en Pierre de la Rue. De boeken zijn eeuwenlang door de Broederschap volop gebruikt voor de liturgie, maar de muziek is inmiddels grotendeels verstomd. Sinds 2019 pakt Cappella Pratensis in een zeer nauwe en goede samenwerking met de Broederschap de boeken opnieuw uit. Vijf jaar lang worden elk jaar een of twee boeken ontsloten in beeld en klank. Inmiddels zijn in het kader van het project De Bossche koorboeken drie cd's uitgebracht.
Zangers[bewerken | brontekst bewerken]
Cappella Pratensis kent een vaste kern met de volgende zangers:
- Stratton Bull (artistiek leider, dirigent en superius)
- Tim Braithwaite (assistent artistiek leider en superius)
- Andrew Hallock (superius)
- Peter de Laurentiis (tenor)
- Lior Leibovici (contratenor)
- Korneel van Neste (contratenor)
- Pieter de Moor (tenor)
- Julian Podger (tenor)
- Marc Busnel (bassus)
- Grantley McDonald (bassus)
- Maté Bruckner (bassus)
- Donald Bentvelsen (bassus)
- Bram Trouwborst (bassus)
En werkt af en toe ook met:
- Pieter Stas (bassus)
- Peter van Heyghen (contratenor)
- Olivier Berten (tenor)
- Lieven Deroo (bassus)
- Arnout Lems (tenor)
- Iason Marmaras (tenor)
In het verleden maakten onder meer de volgende zangers deel uit van het ensemble:
- Lionel Meunier (bassus)
- Robert Buckland (tenor)
- Christopher Kale (contratenor)
- Jeroen Spitteler (tenor)
- Rob Borst (bassus)
- André Cats (contratenor)
- Annelies Coene (superius)
- Bart Demuyt (bassus)
- Olard Derks (bassus)
- Peter Halpern (contratenor)
- Renée Kartodirdjo (superius)
- Sjef van Leunen (tenor)
- Dirk Snellings (bassus; de latere oprichter van het ensemble Capilla Flamenca)
- Ludy Vrijdag (tenor)
- Herman de Winné (bassus)
Cappella Pratensis treedt op bij festivals en geeft concerten in Nederland, België, de Verenigde Staten, Canada, Frankrijk, Portugal, Duitsland, Zwitserland, Italië, Groot-Brittannië, Colombia, Hongarije, Finland, Estland en Japan. Het ensemble is regelmatig te horen op radio en te zien op tv.
Discografie[bewerken | brontekst bewerken]
- 1991 - Missa Gaudeamus. Josquin des Prez. Jubal CD ZV 9011.
- 1991 - Missus est Gabriel angelus. Jean Mouton, Josquin Desprez, Jacob Obrecht. Jubal CD ZV 911332.
- 1993 - Sicut lilium inter spinas : In annunciatione Beate Marie virginis. Clemens non Papa, Lupus Hellinck, Antoine Brumel. Emergo EC 3975-2.
- 1996 - Missa lesse faire a mi. Josquin des Prez. Ricercar RIC 159166.
- 1998 - Missa Mi-mi. Johannes Ockeghem. Ricercar RIC 206402. Bekroond met een Diapason d'Or.
- 1998 - Cappella Pratensis 10 jaar.
- 1999 - Missa Paschale. Heinrich Isaac. Ricercar RIC 206692.
- 2000 - O admirabile commercium. Ricercar RIC 208.
- 2001 - Missa Sancti Iacobi. Guillaume Dufay. Ricercar RIC 212.
- 2009 - Missa de Sancto Donatiano. Jacob Obrecht. Fineline Classical FL 72414. Bekroond met een Diapason d'Or découverte.
- 2010 - Vivat Leo! Music for a Medici pope. Challenge Classics CC72366. Bekroond met een Diapason d'Or
- 2010 - Bosch Requiem 2010. Pierre de la Rue en Josquin des Prez. (dvd) Stichting Jheronimus Bosch 500 AMR 102.
- 2011 - La Polyphonie Flamande. 8 cd-box. Met o.a. Vox Luminis, Capilla Flamenca en Diabolus in Musica. Bekroond met een Diapason d'Or. Ricercar 102
- 2012 - Requiem. Johannes Ockeghem / Pierre de la Rue. Challenge Classics CC72541. Bekroond met vijf Diapasons.
- 2013 - Stabat Mater 2013. Stabat Maters van Josquin des Prez, Giovanni Pergolesi en Hawar Tawfiq. Oirschot 2013. www.stabatmater.nl
- 2014 - Missa Ave maris stella. Celebrating the annunciation in renaissance Rome. Josquin des Prez. Challenge Classics CC72632.
- 2016 - Missa Cum jocunditate. Pierre de la Rue. Challenge Classics CC72710.
- 2017 - Missa Unitatis. Antony Pitts. Met het Nederlands Kamerkoor. Challenge Classics CC72711.
- 2020 - Gaude Virgo! Missa Cum jucundatate, Pierre de la Rue. The Den Bosch Choirbooks Vol 1. Challenge Classics CC72877.
- 2021 - Ezekiel's Eagle. Missa Tua est potentia, Jean Mouton. The Den Bosch Choirbooks Vol 2. Challenge Classics CC72878.
- 2022 - Apostola Apostolorum, Nicolas Champion. The Den Bosch Choirbooks Vol 3. Challenge Classics CC72879. bekroond met een REMA-Award, Heritage Project of the Year.
- 2023 - Missa Maria zart, Jacob Obrecht. Challenge Records CC72933. Bekroond met de Abbiati Award.
- 2024 - The Feast of the Swan, a Renaissance brotherhood at table. The Den Bosch Choirbooks Vol 4. With Sollazzo Ensemble | Anna Danilevskaia. Challenge Classics CC72880
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
- Officiële website Cappella Pratensis
- Officiële website Alamire Foundation Leuven
- Officiële website Illustre Lieve Vrouwe Broederschap van 1318
Bronnen, noten en/of referenties
|