Naar inhoud springen

Categoría Primera A

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Categoría Primera A
Opgericht
27 juni 1948
Land
Vlag van Colombia Colombia
Degradatie naar
Categoría Primera B
Aantal clubs
20
Amerikaanse kwalificatie
Copa Libertadores
Copa Sudamericana
Titelhouder (2024-A)
Atlético Bucaramanga
Website
Dimayor
De Dimayor Trophy

De Categoría Primera A (Liga Betplay Dimayor), ook wel Fútbol Profesional Colombiano genoemd, is de hoogste voetbalcompetitie in het Zuid-Amerikaanse land Colombia. De competitie is opgericht in 1948 door de División Mayor del Fútbol Colombiano (DIMAYOR), en telt achttien deelnemende clubteams. De competitie staat ook wel bekend onder alternatieve sponsornamen zoals Copa Mustang (1990-2009), Liga Postobón (2010-2014), Liga Águila (2015-2019) en Liga BetPlay Dimayor (2020-).

In 1948 werd de eerste editie van de profcompetitie van Colombia georganiseerd. Aan de competitie deden tien teams mee en Independiente Santa Fe was de eerste club die zich landskampioen van Colombia mocht noemen. In de daaropvolgende jaren begon een periode die wel El Dorado (de gouden periode) wordt genoemd. De Argentijnse competitie had te maken met een staking en vele grote namen, onder wie Alfredo Di Stéfano en Adolfo Pedernera, kwamen in Colombia voetballen.

In de daaropvolgende jaren werd het aantal deelnemers aan de competitie langzaamaan uitgebreid tot veertien in 1966. Tot 1967 werd de competitie naar Europees model gespeeld met een gewone competitie, waarvan de club die bovenaan eindigde kampioen werd. Vanaf 1968 werd, zoals in wel meer Zuid-Amerikaanse landen gebruikelijk is, de competitie in twee gesplitst (Apertura en Finalización), en daarna een eindronde. Pas in 1988 werd het aantal clubs weer uitgebreid, naar vijftien.

De competitie kende een dieptepunt in 1989. Na een wedstrijd tussen Independiente Medellín en América de Cali werd de dienstdoende scheidsrechter Álvaro Ortega doodgeschoten door het drugskartel van Medellín. De competitie werd daarop stilgelegd en afgebroken, met als gevolg dat er geen kampioensbeker werd uitgereikt.

In 1991 werd besloten tot de invoering van een tweede divisie, de Categoría Primera B, waardoor het mogelijk werd om te promoveren en degraderen. Ook werd het aantal deelnemende teams uitgebreid tot zestien. In 2002 werd het aantal deelnemende teams opnieuw uitgebreid tot het van achttien. Daarnaast werd er besloten om de competitie in tweeën te delen waardoor er sindsdien twee kampioenen per jaar zijn. Ook de competitieopzet werd veranderd. In 2015 is het aantal teams gestegen tot de huidige twintig teams.

Aan de Categoría Primera A doen twintig teams mee. Sinds 2002 worden per jaar twee competities afgewerkt: de Apertura (opening) en de Finalización (sluiting). De Apertura wordt gespeeld van februari tot juni, de Finalisatie van juli tot december. Zowel de Apertura als de Finalización kent drie fases: de competitiefase, de groepsfase of play-offs en een finale tussen de twee beste ploegen van het semester. Sinds 2011 wordt op sommige toernooien - om programmeringsredenen - een knock-outronde gespeeld in plaats van de groepsfase met de acht gekwalificeerde ploegen uit de reguliere fase. De acht teams spelen knock-out rondes en de overgebleven twee spelen de grote finale.

De competitiefase

[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdens de competitiefase worden per team twintig wedstrijden gespeeld; iedereen speelt één keer tegen elkaar. De punten gelden op de normale manier; drie voor een overwinning, een voor gelijkspel, nul voor verlies. De acht hoogst gerangschikte ploegen aan het einde van de competitie gaan door naar de groepsfase of play-offs.

De groepsfase

[bewerken | brontekst bewerken]

De acht beste teams uit de competitie worden verdeeld in twee groepen van vier. Binnen deze groepen wordt twee keer tegen elkaar gespeeld. De clubs die in elke groep als eerste eindigen, gaan door naar de finale van het semester.

De grote finale

[bewerken | brontekst bewerken]

Er worden twee wedstrijden gespeeld tussen de twee nummers één uit de groepsfase. De winnaar van deze wedstrijden zal tot kampioen worden gekroond.

De Categoría Primera A is sinds 2002 verdeeld in twee toernooien met groepsfasen in elk toernooi. Vroeger werd het jaarlijks gespeeld, met een reguliere fase - eenmaal uit en eenmaal thuis - en één eindfase waarin de club die aan het eind bovenaan stond de winnaar was. Enkele bekende Colombiaanse trainers hebben reeds kritiek geuit op deze manier van competitie voeren. Het belangrijkste punt is dat zelfs als een team in de competitiefase bovenaan eindigt, het vervolgens in de groepsfase wordt uitgeschakeld.

Seizoen Kampioen Runner-up Topscorer(s) Club(s) Goals
1948
details
Independiente Santa Fe (1) Atlético Junior Vlag van Argentinië Alfredo Castillo Millonarios 31
1949
details
Millonarios (1) Deportivo Cali Vlag van Argentinië Pedro Cabillón Millonarios 42
1950
details
Once Caldas (1) Millonarios Vlag van Paraguay Casimiro Ávalos Deportivo Pereira 27
1951
details
Millonarios (2) Boca Juniors de Cali Vlag van Argentinië Alfredo Di Stéfano Millonarios 31
1952
details
Millonarios (3) Boca Juniors de Cali Vlag van Argentinië Alfredo Di Stéfano Millonarios 19
1953
details
Millonarios (4) Deportes Quindío Vlag van Argentinië Mario Garelli Deportes Quindío 20
1954
details
Atlético Nacional (1) Deportes Quindío Vlag van Argentinië Carlos Alberto Gambina Atlético Nacional 21
1955
details
Independiente Medellín (1) Atlético Nacional Vlag van Argentinië Felipe Marino Independiente Medellín 22
1956
details
Deportes Quindío (1) Millonarios Vlag van Colombia Jaime Gutiérrez Deportes Quindío 21
1957
details
Independiente Medellín (2) Deportes Tolima Vlag van Argentinië José Vicente Grecco Independiente Medellín 30
1958
details
Independiente Santa Fe (2) Millonarios Vlag van Argentinië José Américo Montanini Atlético Bucaramanga 36
1959
details
Millonarios (5) Independiente Medellín Vlag van Argentinië Felipe Marino Cúcuta Deportivo-Ind. Medellín 35
1960
details
Independiente Santa Fe (3) América de Cali Vlag van Argentinië Walter Marcolini Deportivo Cali 30
1961
details
Millonarios (6) Independiente Medellín Vlag van Argentinië Alberto Perazzo Independiente Santa Fe 32
1962
details
Millonarios (7) Deportivo Cali Vlag van Uruguay José Omar Verdún Cúcuta Deportivo 36
1963
details
Millonarios (8) Independiente Santa Fe Vlag van Argentinië Omar Lorenzo Devanni
Vlag van Uruguay José Omar Verdún
Atlético Bucaramanga
Cúcuta Deportivo
36
1964
details
Millonarios (9) Cúcuta Deportivo Vlag van Argentinië Omar Lorenzo Devanni Unión Magdalena-Atlético Bucaramanga 28
1965
details
Deportivo Cali (1) Atlético Nacional Vlag van Argentinië Perfecto Rodríguez Independiente Medellín 38
1966
details
Independiente Santa Fe (4) Independiente Medellín Vlag van Argentinië Omar Lorenzo Devanni Independiente Santa Fe 31
1967
details
Deportivo Cali (2) Millonarios Vlag van Argentinië José María Ferrero Millonarios 38
1968
details
Unión Magdalena (1) Deportivo Cali Vlag van Argentinië José María Ferrero Millonarios 32
1969
details
Deportivo Cali (3) América de Cali Vlag van Argentinië Hugo Horacio Lóndero América de Cali 25
1970
details
Deportivo Cali (4) Atlético Junior Vlag van Argentinië José María Ferrero
Vlag van Uruguay Walter Sossa
Cúcuta Deportivo
Independiente Santa Fe
27
1971
details
Independiente Santa Fe (5) Atlético Nacional Vlag van Argentinië Hugo Horacio Lóndero
Vlag van Paraguay Apolinar Paniagua
Cúcuta Deportivo
Deportivo Pereira
30
1972
details
Millonarios (10) Deportivo Cali Vlag van Argentinië Hugo Horacio Lóndero Cúcuta Deportivo 27
1973
details
Atlético Nacional (2) Millonarios Vlag van Uruguay Nelson Silva Pacheco Cúcuta Deportivo-Junior 36
1974
details
Deportivo Cali (5) Atlético Nacional Vlag van Brazilië Víctor Ephanor Atlético Junior 33
1975
details
Independiente Santa Fe (6) Millonarios Vlag van Argentinië Jorge Ramón Cáceres Deportivo Pereira 35
1976
details
Atlético Nacional (3) Deportivo Cali Vlag van Argentinië Miguel Angel Converti Millonarios 33
1977
details
Atlético Junior (1) Deportivo Cali Vlag van Argentinië Oswaldo Palavecino Atlético Nacional 33
1978
details
Millonarios (11) Deportivo Cali Vlag van Argentinië Oswaldo Palavecino Atlético Nacional 36
1979
details
América de Cali (1) Independiente Santa Fe Vlag van Argentinië Juan José Irigoyén Millonarios 36
1980
details
Atlético Junior (2) Deportivo Cali Vlag van Argentinië Sergio Cierra Deportivo Pereira 26
1981
details
Atlético Nacional (4) Deportes Tolima Vlag van Argentinië Víctor Hugo del Río Deportes Tolima 29
1982
details
América de Cali (2) Deportes Tolima Vlag van Argentinië Miguel Oswaldo González Atlético Bucaramanga 27
1983
details
América de Cali (3) Atlético Junior Vlag van Argentinië Hugo Gottardi Independiente Santa Fe 29
1984
details
América de Cali (4) Millonarios Vlag van Argentinië Hugo Gottardi Independiente Santa Fe 23
1985
details
América de Cali (5) Deportivo Cali Vlag van Argentinië Miguel Oswaldo González Atlético Bucaramanga 34
1986
details
América de Cali (6) Deportivo Cali Vlag van Argentinië Héctor Ramón Sossa Independiente Medellín 23
1987
details
Millonarios (12) América de Cali Vlag van Chili Jorge Aravena Deportivo Cali 23
1988
details
Millonarios (13) Atlético Nacional Vlag van Colombia Sergio Angulo Independiente Santa Fe 29
1989
details
style="text-align: center;" | Kampioenschap afgelast na 318 wedstrijden wegens de moord op scheidsrechter Álvaro Ortega op 1 oktober 1989 in Medellín
1990
details
América de Cali (7) Atlético Nacional Vlag van Colombia Antony de Ávila América de Cali 25
1991
details
Atlético Nacional (5) América de Cali Vlag van Colombia Iván Valenciano Atlético Junior 30
1992
details
América de Cali (8) Deportivo Cali Vlag van Colombia John Jairo Tréllez Atlético Nacional 25
1993
details
Atlético Junior (3) Independiente Medellín Vlag van Colombia Miguel Guerrero Atlético Junior 34
1994
details
Atlético Nacional (6) Independiente Medellín Vlag van Colombia Rubén Darío Hernández Ind. Medellín-Dep. Pereira-América de Cali 32
1995
details
Atlético Junior (4) América de Cali Vlag van Colombia Iván Valenciano Atlético Junior 24
199596
details
Deportivo Cali (6) Millonarios Vlag van Colombia Iván Valenciano Atlético Junior 36
199697
details
América de Cali (9) Atlético Bucaramanga Vlag van Colombia Hamilton Ricard Deportivo Cali 36
1998
details
Deportivo Cali (7) Once Caldas Vlag van Colombia Víctor Bonilla Deportivo Cali 37
1999
details
Atlético Nacional (7) América de Cali Vlag van Argentinië Sergio Galván Rey Once Caldas 26
2000
details
América de Cali (10) Atlético Junior Vlag van Colombia Carlos Alberto Castro Millonarios 24
2001
details
América de Cali (11) Independiente Medellín Vlag van Colombia Carlos Alberto Castro
Vlag van Colombia Jorge Horacio Serna
Millonarios
Independiente Medellín
29
2002
details
A América de Cali (12) Atlético Nacional Vlag van Colombia Luis Fernando Zuleta Unión Magdalena 13
F Independiente Medellín (3) Deportivo Pasto Vlag van Colombia Orlando Ballesteros
Vlag van Colombia Milton Rodríguez
Atlético Bucaramanga
Deportivo Pereira
13
2003
details
A Once Caldas (2) Atlético Junior Vlag van Colombia Arnulfo Valentierra Once Caldas 13
F Deportes Tolima (1) Deportivo Cali Vlag van Colombia Léider Preciado Deportivo Cali 17
2004
details
A Independiente Medellín (4) Atlético Nacional Vlag van Colombia Sergio Herrera América de Cali 13
F Atlético Junior (5) Atlético Nacional Vlag van Colombia Leonardo Fabio Moreno
Vlag van Colombia Léider Preciado
América de Cali
Independiente Santa Fe
15
2005
details
A Atlético Nacional (8) Independiente Santa Fe Vlag van Colombia Víctor Aristizábal Atlético Nacional 16
F Deportivo Cali (8) Real Cartagena Vlag van Colombia Jámerson Rentería
Vlag van Colombia Hugo Rodallega
Real Cartagena
Deportivo Cali
12
2006
details
A Deportivo Pasto (1) Deportivo Cali Vlag van Colombia Jorge Moreno Cúcuta Deportivo 15
F Cúcuta Deportivo (1) Deportes Tolima Vlag van Colombia Diego Álvarez
Vlag van Colombia Jhon Charría
Independiente Medellín
Deportes Tolima
11
2007
details
A Atlético Nacional (9) Atlético Huila Vlag van Colombia Fredy Montero
Vlag van Colombia Sergio Galván Rey
Atlético Huila
Atlético Nacional
13
F Atlético Nacional (10) La Equidad Vlag van Colombia Dayro Moreno Once Caldas 16
2008
details
A Boyacá Chicó (1) América de Cali Vlag van Argentinië Miguel Caneo
Vlag van Colombia Iván Velásquez
Boyacá Chicó
Deportes Quindío
13
F América de Cali (13) Independiente Medellín Vlag van Colombia Fredy Montero Deportivo Cali 16
2009
details
A Once Caldas (3) Atlético Junior Vlag van Colombia Teófilo Gutiérrez Atlético Junior 16
F Independiente Medellín (5) Atlético Huila Vlag van Colombia Jackson Martínez Independiente Medellín 18
2010
details
A Atlético Junior (6) La Equidad Vlag van Colombia Carlos Bacca
Vlag van Colombia Carlos Rentería
Atlético Junior
La Equidad
12
F Once Caldas (4) Deportes Tolima Vlag van Colombia Wilder Medina Deportes Tolima 17
2011
details
A Atlético Nacional (11) La Equidad Vlag van Colombia Carlos Rentería Atlético Nacional 12
F Atlético Junior (7) Once Caldas Vlag van Colombia Carlos Bacca Atlético Junior 12
2012
details
A Independiente Santa Fe (7) Deportivo Pasto Vlag van Paraguay Robin Ramírez Deportes Tolima 13
F Millonarios (14) Independiente Medellín Vlag van Colombia Henry Hernández
Vlag van Colombia Carmelo Valencia
Cúcuta Deportivo
La Equidad
9
2013
details
A Atlético Nacional (12) Independiente Santa Fe Vlag van Colombia Wilder Medina Independiente Santa Fe 12
F Atlético Nacional (13) Deportivo Cali Vlag van Colombia Dayro Moreno
Vlag van Colombia Luis Carlos Ruiz
Millonarios
Atlético Junior
16
2014
details
A Atlético Nacional (14) Atlético Junior Vlag van Colombia Dayro Moreno Millonarios 12
F Independiente Santa Fe (8) Independiente Medellín Vlag van Colombia Germán Cano Independiente Medellín 16
2015
details
A Deportivo Cali (9) Independiente Medellín Vlag van Colombia Fernando Uribe Millonarios 15
F Atlético Nacional (15) Atlético Junior Vlag van Colombia Jefferson Duque Atlético Nacional 15
2016
details
A Independiente Medellín (6) Atlético Junior Vlag van Colombia Miguel Borja Cortuluá 19
F Independiente Santa Fe (9) Deportes Tolima Vlag van Colombia Ayron del Valle Millonarios 12
2017
details
A Atlético Nacional (16) Deportivo Cali Vlag van Colombia Dayro Moreno Atlético Nacional 14
F Millonarios (15) Independiente Santa Fe Vlag van Colombia Yimmi Chará[1] Atlético Junior 11
2018
details
A Deportes Tolima (2) Atlético Nacional Vlag van Argentinië Germán Cano Independiente Medellín 12
F Atlético Junior (8) Independiente Medellín Vlag van Argentinië Germán Cano Independiente Medellín 20
2019
details
A Atlético Junior (9) Deportivo Pasto Vlag van Argentinië Germán Cano Independiente Medellín 21
F América de Cali (14) Atlético Junior Vlag van Argentinië Germán Cano
Vlag van Colombia Michael Rangel
Independiente Medellín
América de Cali
13
2020
details
América de Cali (15) Independiente Santa Fe Vlag van Colombia Miguel Borja Atlético Junior 14
2021
details
A Deportes Tolima (3) Millonarios Vlag van Colombia Jefferson Duque
Vlag van Colombia Fernando Uribe
Vlag van Colombia Diego Herazo
Atlético Nacional
Millonarios
La Equidad
11
F Deportivo Cali (10) Deportes Tolima Vlag van Colombia Harold Precaido Deportivo Cali 13
2022
details
A Atlético Nacional (17) Deportes Tolima Vlag van Colombia Dayro Moreno Atlético Bucaramanga 13
F Deportivo Pereira (1) Independiente Medellín Vlag van Colombia Leonardo Castro Deportivo Pereira 15
2023
details
A Millonarios (16) Atlético Nacional Vlag van Colombia Marco Pérez Águilas Doradas 13
F Atlético Junior (10) Independiente Medellín Vlag van Colombia Carlos Bacca Atlético Junior 18
2024
details
A Atlético Bucaramanga (1) Independiente Santa Fe Vlag van Colombia Carlos Bacca
Vlag van Colombia Hugo Rodallega
Atlético Junior
Independiente Santa Fe
12

Titels per club

[bewerken | brontekst bewerken]
Club Stad Titels Seizoenen
Atlético Nacional Medellín Medellín 17 1954, 1973, 1976, 1981, 1991, 1994, 1999, 2005-I, 2007-I, 2007-II, 2011-I, 2013-I, 2013-II, 2014-I, 2015-II, 2017-I, 2022-I
Millonarios Bogota Bogota 16 1949, 1951, 1952, 1953, 1959, 1961, 1962, 1963, 1964, 1972, 1978, 1987, 1988, 2012-II, 2017-II, 2023-I
América de Cali Cali Cali 15 1979, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1990, 1992, 1996–97, 2000, 2001, 2002-I, 2008-II, 2019-II, 2020
Deportivo Cali Cali Cali 10 1965, 1967, 1969, 1970, 1974, 1995–96, 1998, 2005-II, 2015-I, 2021-II
Atlético Junior Barranquilla Barranquilla 10 1977, 1980, 1993, 1995, 2004-II, 2010-I, 2011-II, 2018-II, 2019-I, 2023-II
Santa Fe Bogota Bogota 9 1948, 1958, 1960, 1966, 1971, 1975, 2012-I, 2014-II, 2016-II
Independiente Medellín Medellín Medellín 6 1955, 1957, 2002-II, 2004-I, 2009-II, 2016-I
Once Caldas Manizales Manizales 4 1950, 2003-I, 2009-I, 2010-II
Deportes Tolima Ibagué Ibagué 3 2003-II, 2018-I, 2021-I
Deportes Quindío Armenia Armenia 1 1956
Cúcuta Deportivo Cúcuta Cúcuta 1 2006-II
Atlético Bucaramanga Bucaramanga Bucaramanga 1 2024-I
Deportivo Pasto Pasto Pasto 1 2006-I
Unión Magdalena Santa Marta Santa Marta 1 1968
Boyacá Chicó Tunja Tunja 1 2008-I
Deportivo Pereira Pereira Pereira 1 2022-II

Eeuwige ranglijst

[bewerken | brontekst bewerken]

Vetgedrukt de clubs die in 2024 in de hoogste klasse spelen.

Club Stad /77 Periode (1948-2024)
Atlético Nacional Medellín Medellín 77 1948-
Santa Fe Bogota Bogota 77 1948-
Millonarios Bogota Bogota 77 1948-
Deportivo Cali Cali Cali 74 1948-1955, 1959-
Independiente Medellín Medellín Medellín 73 1948-1951, 1954-1957, 1959-1970, 1972-
América de Cali Cali Cali 71 1948-1952, 1954-2011, 2017-
Deportes Tolima Ibagué Ibagué 69 1955-1993, 1995-
Atlético Bucaramanga Bucaramanga Bucaramanga 65 1949-1953, 1956-1970, 1972-1994, 1995/96-2008, 2016-
Deportes Quindío Armenia Armenia 63 1951-2000, 2002-2013, 2021-II
Once Caldas Manizales Manizales 64 1961-
Atlético Junior Barranquilla Barranquilla 64 1948, 1950-1953, 1966-
Deportivo Pereira Pereira Pereira 63 1949-1953, 1956-1997, 2001-2011, 2020-
Cúcuta Deportivo Cúcuta Cúcuta 57 1950-1953, 1955-1995, 1996/1997, 2006-2013, 2015, 2019-2020
Unión Magdalena Santa Marta Santa Marta 50 1953-1954, 1956-1957, 1959-1960, 1963-1999, 2002-2005, 2019, 2022-2023
Envigado Envigado Envigado 32 1992-2006, 2008-
Atlético Huila Neiva Neiva 29 1993-1996, 1998-2019, 2021-II, 2023
Deportivo Pasto Pasto Pasto 24 1999-2009, 2012-
Cortuluá Tuluá Tuluá 16 1994-2004, 2010, 2015-2017, 2022
Boyacá Chicó[2] Tunja Tunja 18 2004-2016, 2018, 2020-2021-I, 2023-
La Equidad Bogota Bogota 18 2007-
Águilas Doradas[3] Rionegro Rionegro 14 2011-
Real Cartagena Cartagena Cartagena 12 1971, 1992, 2000-2002, 2005-2007, 2009-2012
Patriotas Tunja Tunja 12 2012-2022, 2024-
Alianza Petrolera Barrancabermeja Barrancabermeja 12 2013-
Boca Juniors de Cali Cali Cali 9 1949-1957
Sporting Barranquilla Barranquilla 8 1950-1953, 1988-1991
Jaguares de Córdoba Montería Montería 10 2015-
Once Deportivo Manizales Manizales 5 1948-1952
Universidad Nacional[4] Bogota Bogota 5 1948-1952
Deportes Caldas Manizales Manizales 4 1948-1951
Huracán de Medellín Medellín Medellín 3 1949-1951
Fortaleza[5] Bogota Bogota 3 2014, 2016, 2024-
Samarios Santa Marta Santa Marta 2 1951-1952
Atlético Manizales Manizales Manizales 2 1954, 1958
Uniautónoma Barranquilla Barranquilla 2 2014-2015
Centauros Villavicencio Villavicencio Villavicencio 1 2003
Tigres Soacha Soacha 1 2017
Oro Negro Barrancabermeja Barrancabermeja 1 1971
Itagüí Leones Itagüí Itagüí 1 2018
Deportivo Barranquilla Barranquilla Barranquilla 1 1949
Libertad Barranquilla Barranquilla 1 1956
Deportivo Unicosta Barranquilla Barranquilla 1 1998
  1. Ook Ayron del Valle (Millonarios), Dayro Moreno (Atlético Nacional) en Carmelo Valencia (La Equidad) scoorden elf keer.
  2. Boyacá Chicó speelde in 2004 als Bogotá Chicó in de stad Bogota
  3. Rionegro Águilas speelde van 2011 tot 2014 als Itagüí Ditaires en in 2015 als Águilas Doradas
  4. Universidad Nacional speelde tot 1949 in de stad Pereira als Universidad de Pereira
  5. Fortaleza CEIF speelde in 2014 als Fortaleza FC

Scheidsrechters

[bewerken | brontekst bewerken]

Bijgaand een overzicht van Colombiaanse scheidsrechters die niet alleen actief zijn of waren in de Copa Mustang, maar daarnaast ook internationale wedstrijden leiden of hebben geleid.