Rotje
Een rotje (ook wel bombel, cracker, firecracker, kanonslag of knaller(tje) genoemd) is een klein, cilindervormig stuk vuurwerk dat buskruit bevat en is ontworpen om een knal te produceren bij ontbranding. Rotjes worden ontstoken door het uiteinde van de lont in open vuur te houden. De lont gaat hierdoor branden, tot het vuur het buskruit bereikt dat in het rotje zit. De snelle ontbranding van het kruit ontstaan een aantal gassen die zorgen voor een grote hoeveelheid druk, waardoor er een explosie ontstaat. De explosie zorgt voor een abrupte luchtverplaatsing met een schokgolf, te horen als een knal.
Rotjes vallen onder de noemer knalvuurwerk en horen volgens de Europese Pyrorichtlijn binnen categorie F2.[1] Vanaf 2020 is knalvuurwerk verboden in Nederland.[2]
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Vuurwerk werd uitgevonden door de Chinezen in de zevende eeuw en is rond de zestiende eeuw in Europa gekomen. Onder de vele soorten was ook knalvuurwerk, zoals "Klappers". In 1871 werd door Jan ter Gouw een wreed en gevaarlijk Amsterdams kwajongensspel beschreven waarin een "rot" (Amsterdams voor "rat") ingepakt werd in brandbaar materiaal, aangestoken en losgelaten werd, totdat hij door angstige en boze vrouwen in de gracht gejaagd werd. Dit gebruik was vermoedelijk de aanleiding om een klein soort knalvuurwerk "rotje" te noemen; dat gebeurde zeker al in 1895.[3]
Soorten
[bewerken | brontekst bewerken]
Er zijn verschillende soorten rotjes:
- Kanonslagen
- Rotjes
- Matten of klappers
- Crackers
Kanonslagen zijn de meest gebruikte rotjes in Nederland. Ze zijn ongeveer 6,4 centimeter lang en 1,3 centimeter breed. Bekende soorten "kanonslag" zijn de 'astronaut', de 'shising', TNT en Wolff cracker. Een Crackling Ball of cracker (ook wel: knetterbal) is een rond, plastic balletje met daarin kruit en cracklings. Als het wordt aangestoken ontbrandt deze met cracklingeffect. Deze knallen produceren een geluid van tegen de 100 dB. Een crackling ball behoort - net als andere rotjes - tot Categorie 1 vuurwerk en mag sinds eind oktober 2014 het hele jaar door worden afgestoken en verkocht in Nederland.
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Vuurwerk - Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). www.ilent.nl (18 mei 2017). Geraadpleegd op 2 januari 2022.
- ↑ S. van Veldhoven -Van der Meer (minister voor Milieu en Wonen); Ferd Grapperhaus (Ministerie van Justitie en Veiligheid), Kamerbrief over maatregelen veilige jaarwisseling. Pagina 1van 6Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (31 januari 2020). Gearchiveerd op 31 december 2020. Geraadpleegd op 31 januari 2020.
- ↑ pure.knaw.nl Beelen, Hans en N. van der Sijs, Woordsprong. Vuurwerk, in Onze Taal 12 2013, blz. 351. Geraadpleegd op 4 juli 2020.
