Cyproteronacetaat
| Cyproteronacetaat | ||||
|---|---|---|---|---|
| Chemische structuur | ||||
| ||||
| Farmaceutische gegevens | ||||
| Beschikbaarheid (F) | 100% | |||
| Metabolisatie | hepatisch | |||
| Uitscheiding | 60% gal, 33% renaal | |||
| Gebruik | ||||
| Toediening | oraal, intramusculair | |||
| Risico met betrekking tot | ||||
| Zwangerschapscat. | X | |||
| Databanken | ||||
| CAS-nummer | 2098-66-0 | |||
| ATC-code | G03HA01 | |||
| PubChem | 16417 | |||
| Chemische gegevens | ||||
| Molmassa | 416,9 g/mol | |||
| ||||
Cyproteronacetaat is een chemische verbinding die in de geneeskunde wordt gebruikt als antiandrogeen. Het is een receptorantagonist die de testosteronreceptor blokkeert waardoor dit mannelijke hormoon zijn werking niet meer kan uitoefenen. Ook heeft het een antigonadotroop effect, waardoor de afgifte van LH en FSH door de hypofyse wordt verminderd. Het vindt dan ook toepassing op vele gebieden:
- tegen overmatige lichaamsbeharing (ook bij vrouwen)
- tegen prostaatcarcinoom, waarvan het de groei vaak onderdrukt
- bij benigne prostaathyperplasie
- tegen overmatige geslachtsdrift ('chemische castratie')
- tegen mannelijke kaalheid
- als voorbehandeling bij genderdysforie
Diane
Cyproteronacetaat is o.a. een ingrediënt van Diane en Diane 35, geregistreerde geneesmiddelen tegen acne en overbeharing. Het gebruik als anticonceptiemiddel is niet geregistreerd.[1][2][3][4][5]
In Nederland adviseert het CBG het middel niet langer aan nieuwe patiënten voor te schrijven. Ook het niet geregistreerd gebruik als anticonceptiepil wordt afgeraden.[6] Frankrijk kondigde in februari 2013 reeds aan Diane uit de handel te zullen halen vanwege het overlijden van enkele gebruiksters van het medicijn.[7] Op 17 mei adviseert het CBG het middel alleen nog in bijzondere gevallen voor de geregistreerde indicatie acne voor te schrijven, maar beslist niet meer als anticonceptivum.[8] Ook combinatie met hormonale anticonceptiva wordt sterk ontraden. Europees werd dit standpunt met 26 tegen 1 overgenomen door de Coordination Group for Mutual Recognition and Decentralised Procedures – human (CMDh) op 31 mei 2013.[9] Op 24 juni 2013 werd in Nederland een brief met deze informatie rondgestuurd aan de belangrijkste zorgverleners door alle fabrikanten.[10]
Hormonale transitie (Man naar Vrouw)
In veel landen wordt Cyproterone ook toegepast als onderdeel van de hormonale transitie voor transgenders (man naar vrouw), deze medicatie heet Androcur. Dit medicijn heeft een sterkere werking dan Spironolactone (onder andere door de hoge halfwaardetijd), maar toch wordt het medicijn niet in alle landen toegestaan (bijvoorbeeld in de V.S.). Er is immers een grote kans op lever-beschadiging. Deze medicatie wordt in het algemeen toegediend/ingenomen totdat er een orchidectomie (wegnemen van testikelweefsel) wordt uitgevoerd, nadien is deze niet meer benodigd.
- ↑ Registratiekst Nederland Diane 35, samenvatting van de productkenmerken CBG, 3 april 2012
- ↑ Diane. Consumentenbond Medicijnwijzer. Gearchiveerd op 22 april 2013.
- ↑ Diane 35. Consumentenbond Medicijnwijzer. Gearchiveerd op 22 april 2013.
- ↑ Diane 35-pil niet uit de handel NOS, 1 maart 2013
- ↑ 'Mogelijk 10 doden door Diane-35' NOS, 2 maart 2013
- ↑ Advies CBG: Diane-35 blijft beschikbaar, maar wordt afgeraden voor nieuwe patiënten. College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (8 maart 2013). Gearchiveerd op 25 juni 2013.
- ↑ Update over Diane-35. College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (4 februari 2013). Gearchiveerd op 25 juni 2013.
- ↑ PRAC-aanbeveling: Diane-35 en generieken beschikbaar houden voor specifieke patiëntengroepen. College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (17 mei 2013). Gearchiveerd op 25 juni 2013.
- ↑ PRAC-aanbeveling Diane-35 en generieke varianten wordt onderschreven door CMDh. College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (31 mei 2013). Gearchiveerd op 25 juni 2013.
- ↑ Nieuwe contra-indicatie, aangepaste indicatie en aanscherping waarschuwingen Diane-35 en generieke varianten. College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (24 juni 2013). Gearchiveerd op 25 juni 2013.