De verwoeste stad

De verwoeste stad
	De verwoeste stad
Kunstenaar	Ossip Zadkine
Jaar	1953
Materiaal	Brons
Locatie	Plein 1940, Rotterdam
Coördinaten	51° 55′ NB, 4° 29′ OL
Hoogte	600 cm
Monumentstatus	Rijksmonument
Monumentnummer	530902
Detailkaart
	;
Portaal	Kunst & Cultuur

De verwoeste stad is een beeld dat Ossip Zadkine maakte naar aanleiding van het bombardement op Rotterdam. Het is op 15 mei 1953 onthuld en staat op het Plein 1940, aan de Leuvehaven, naast het Maritiem Museum in Rotterdam. Het beeld is een Rijksmonument.

Naar verluidt kreeg Zadkine de inspiratie voor het beeld De verwoeste stad toen hij vanuit Parijs onderweg was naar zijn vriend, de arts Hendrik Wiegersma in het Nederlandse Deurne. Toen de trein over het luchtspoor door Rotterdam reed zag hij het weggevaagde centrum van de stad.

Het beeld is van brons en stelt een menselijke figuur voor zonder hart, symbool voor het hart van Rotterdam dat verloren ging bij het bombardement. Rotterdam kreeg het beeld cadeau van de directie van warenhuis De Bijenkorf. Een van de voorwaarden van de schenking was, dat het beeld op die en enkel die plaats zou blijven staan. Dit leidde later nog tot veel discussies.

Het beeld wil de vernietiging van de stad door de Duitsers in herinnering brengen. Zelf zei de kunstenaar over de sculptuur:

"Het [beeld] wil het menselijk lijden belichamen dat een stad moest ondergaan die slechts, met Gods genade, wilde leven en bloeien als een woud. Een kreet van afschuw om de onmenselijke wreedheid van dit beulswerk."

Voor de aanleg van een nieuwe metroboog werd de sculptuur in 1975 blijvend 60 meter verplaatst. In 2005 moest het beeld vanwege bouwwerkzaamheden tijdelijk aan de kant. Er werd van de gelegenheid gebruikgemaakt groot onderhoud uit te voeren. Ter plaatse was daarvoor een restauratieatelier opgericht. Op 14 mei 2007 gaf burgemeester Opstelten De verwoeste stad zijn prominente plaats op het Plein 1940 terug. De Duitse president Horst Köhler legde er bij zijn staatsbezoek aan Nederland in oktober 2007 zoals velen voor hem een krans.^[1]

In de loop der jaren heeft het beeld van de Rotterdammers een rits van bijnamen gekregen. Naast "De verwoeste stad" kent men het beeld als "Stad zonder Hart", "Zadkini", "Jan Gat", Jan met de Handjes" en "Jan met de Jatjes".