Edgar Hilsenrath

Edgar Hilsenrath
Algemene informatie
Geboren	2 april 1926
Geboorteplaats	Leipzig
Overleden	30 december 2018
Overlijdensplaats	Wittlich
Beroep	schrijver
Werk
Thema's	Holocaust
	(en) IMDb-profiel
	Website
Portaal	Literatuur

Edgar Hilsenrath (Leipzig, 2 april 1926 – Wittlich, 30 december 2018) was een Duits schrijver van Joodse herkomst, vooral bekend door zijn (Duitstalig) werk met de Holocaust als thema.

Leven[bewerken | brontekst bewerken]

Hilsenrath werd geboren in een niet-gelovige Joodse familie en werd pas met zijn Jood-zijn geconfronteerd toen de Nazi’s in 1933 aan de macht kwamen. Hij ontvluchtte Duitsland in 1938 samen met zijn moeder en broer. Ze verbleven enige tijd bij familie in Siret te Roemenië, maar werden tijdens de oorlog gedeporteerd naar een getto in Mohyliv-Podilskyi, tegenwoordig Oekraïne. Daar overleefde hij ternauwernood een razzia. Na de oorlog vertrok Hilsenrath naar Palestina, om in 1951 via Lyon naar New York te emigreren. In 1975 keerde hij weer terug naar Duitsland, waar hij eind 2018 overleed, 92 jaar oud.

Werk[bewerken | brontekst bewerken]

Hilsenrath schreef vooral romans en verhalen, meestal met de Holocaust als thema, doorgaans met een sterk autobiografische inslag. Taboes en groteske elementen gaat hij daarbij niet uit de weg. Seks en dood zijn terugkerende motieven. Honger, verkrachting en ontbering zijn schering en inslag, waarbij de Joden zeker niet altijd als slachtoffer werden neergezet. "De Joden in de getto", zo was zijn observatie, "waren in elke vezel net zo imperfect als mensen elders in de wereld". De schrijfstijl van Hilsenrath is naturalistisch, maar gepresenteerd op een bijna achteloos laconieke toon, veelvuldig gebruikmakend van zwarte humor. Heinrich Böll omschreef zijn werk als "melancholieke, stille poëzie", maar zei tegelijkertijd regelmatig een "drempel van walging" te hebben moeten overwinnen. "Mijn werk is niet voor gevoelige lezers", zette Hilsenrath daar tegenover.^{[noot 1]}

Tot de bekendste werken van Hilsenrath behoren zijn debuutroman Nacht (1964), het groteske Der Nazi & der Friseur (1971) en Jossel Wassermanns Heimkehr (1994). In 1989 won hij de Alfred-Döblin-Preis. Verschillende werken zijn in het Nederlands vertaald.

Citaat / fragment[bewerken | brontekst bewerken]

De wind zei: 'De deuren van de wagons worden nooit opengemaakt. Een paar boeren kwamen met water en brood, maar de bewakers hebben hen weer weggejaagd.'
'Hoor je de Joden jammeren?'
'Niet meer', zei de wind. 'De eerste dagen was het tamelijk hard, vooral het geroep om water. Daarna werd het gejammer zachter en nu hoor je niets meer.'
'Denk je dat ze allemaal dood zijn?'
'Nee', zei de wind, 'niet allemaal'.

Uit: De thuiskomst van Jossel Wassermann (epiloog), vertaling Elly Schippers.

Bibliografie (selectie)[bewerken | brontekst bewerken]

Nacht, 1964. Nederlandse vertaling: Nacht.
Der Nazi & der Friseur, in 1971 eerst verschenen in een Engelse vertaling vanwege problemen met uitgeven in Duitsland, het Duitstalige origineel verscheen in 1976. Nederlandse vertaling: De nazi en de kapper.
Bronskys Geständnis, 1980. Nederlands: Fuck Amerika; Bronsky’s bekentenis.
Das Märchen bom Letzten Gedanken, 1989. Nederlands: Het sprookje van de laatste gedachte.
Jossel Wassermanns Heimkehr, 1993. Nederlands: De thuiskomst van Jossel Wassermann
Die Abenteuer des Ruben Jablonski, 1997. Nederlands: De belevenissen van Ruben Jablonski

Bronnen, externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Nawoord Helmut Braun bij De thuiskomst van Joseph Wassermann, Nederlandse uitgave 2009, Cossee
In memoriam op Hilsenrath.de
Masterproef over 'Narratologische, stilistische en motivische parallellen bij Louis Ferron en Edgar Hilsenrath' door Lotte Peeters, 2014-2015, Gent

Noot[bewerken | brontekst bewerken]

↑ Citaten ontleend aan artikel op Independent.

Referenties

↑ Gemeinsame Normdatei; geraadpleegd op: 9 april 2014.
↑ ^a ^b Brockhaus-encyclopedie; geraadpleegd op: 9 oktober 2017; genoemd als: Edgar Hilsenrath; Brockhaus-encyclopedie-identificatiecode: hilsenrath-edgar.
↑ Babelio; genoemd als: Edgar Hilsenrath; Babelio-identificatiecode voor auteur: 61218.
↑ ^a ^b Munzinger Personen; geraadpleegd op: 9 oktober 2017; genoemd als: Edgar Hilsenrath; Munzinger IBA-identificatiecode: 00000019278.
↑ Gemeinsame Normdatei; geraadpleegd op: 10 december 2014.
↑ "Zum Leben und Werk von Edgar Hilsenrath. Nachruf anlässlich seines Todes am 30. Dezember 2018"; auteur (als tekenreeks): Ken Kubota; taal van werk of naam: Duits; geraadpleegd op: 31 december 2018.
↑ Gemeinsame Normdatei; geraadpleegd op: 20 december 2023; GND-identificatiecode: 119078805.

[8] Citaten ontleend aan artikel op Independent.

[wikidata-abc9457dcf728dd069b8ed5b2e1a86035cf2b679-v3-1] Gemeinsame Normdatei; geraadpleegd op: 9 april 2014.

[wikidata-fae2cb775f65dd4ded582a415f34b07cd21648b8-v3-2] Brockhaus-encyclopedie; geraadpleegd op: 9 oktober 2017; genoemd als: Edgar Hilsenrath; Brockhaus-encyclopedie-identificatiecode: hilsenrath-edgar.

[wikidata-1cbaea95faf4fad123b376d3a55318dcdf2f0fa9-v3-3] Babelio; genoemd als: Edgar Hilsenrath; Babelio-identificatiecode voor auteur: 61218.

[wikidata-4f31ce02c2ead2e9f21abcd3b79952ba4fbbb7c6-v3-4] Munzinger Personen; geraadpleegd op: 9 oktober 2017; genoemd als: Edgar Hilsenrath; Munzinger IBA-identificatiecode: 00000019278.

[wikidata-205eabda4a2cf7d4f8ede558f514fc289fb74afd-v3-5] Gemeinsame Normdatei; geraadpleegd op: 10 december 2014.

[wikidata-cd928272ebe64aaa14efdc12a5e0d2e6f7813b21-v3-6] "Zum Leben und Werk von Edgar Hilsenrath. Nachruf anlässlich seines Todes am 30. Dezember 2018"; auteur (als tekenreeks): Ken Kubota; taal van werk of naam: Duits; geraadpleegd op: 31 december 2018.

[wikidata-ce04dae5be327284736988451986933755f4e91b-v3-7] Gemeinsame Normdatei; geraadpleegd op: 20 december 2023; GND-identificatiecode: 119078805.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[noot 1]