Gebruiker:Caribiana/Kladblok/Henny Eman (oprichter AVP)
| "Shon Henny" Eman | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Standbeeld van Henny Eman aan het Henny Eman Plaza in Oranjestad nabij het parlementsgebouw
| ||||
| Volledige naam | Jan Hendrik Albert Eman | |||
| Geboren | 7 augustus 1887 | |||
| Geboorteplaats | Aruba | |||
| Overleden | 17 oktober 1957 | |||
| Land |  Aruba
| |||
| Partij | AVP | |||
| Functies | ||||
| lid van de Staten van de Nederlandse Antillen | 1941?-1959 | |||
| ||||
Jan Hendrik Albert ("Shon Henny") Eman (Aruba, 7 augustus 1887 - aldaar, 17 oktober 1957)[1] was een Arubaans politicus, oprichter van de Arubaanse Volkspartij in 1942[2] en leider van de beweging voor Arubaanse autonomie.[3] Leider van de separacion-beweging, de afscheiding van Aruba van het gebiedsdeel Curacao.
Biografie[bewerken | brontekst bewerken]
Henny Eman werd op 7 augustus 1887 op Aruba geboren, zoon van Cornes Eman die streed voor een eigen haven voor Aruba (Cornelis Eman kade) en meer recht op eigen woning.[1]
Na de lagere school ging hij op Curacao naar de Hendrik School. In 1921 werd hij lid van het Hof van Beleid van Aruba.[1] In 1922 werd hij gekozen in de Landsraad,[5] een bestuursorgaan dat ondergeschikt was aan de Koloniale Raad van Curaçao.[6] Het aantal kiesgerechtigden voor de Landsraad was sterk beperkt: in 1931 werd Eman herkozen met 144 stemmen.[5]
In 1931 was Eman een van de indieners van verzoekschriften bij de Staten-Generaal van Nederland met het verzoek om meer autonomie voor Aruba.[7] In 1937 werd de Koloniale Raad van Curaçao opgeheven en vervangen door de Landvoogdij van Curaçao, echter Curaçao en Nederland hadden het nog steeds stevig voor het zeggen. Van de 15 leden werden er 5 benoemd door de Gouverneur, 6 kwamen uit Curaçao, 2 uit Aruba, 1 uit Bonaire en 1 uit de SSS-eilanden.[7]
In 1941 werd Eman gekozen tot lid van de Staten. Hij kwam op voor de belangen van Aruba, en pleitte voor Separación,[5] afscheiding van Curaçao en Afhankelijkheden, maar met behoud van banden met Nederland.[7] In 1942 richtte Eman de Arubaanse Volkspartij (AVP) op. [2] Op 6 december 1942 hield koningin Wilhelmina van Nederland een toespraak over de noodzaak van reorganisatie en democratisering van de koloniën.[6] De toespraak was bedoeld om Indonesië binnen het rijk te houden, maar werd in Suriname[8] en op Aruba als revolutionair beschouwd.[6]
Eman pleitte voor een gelijk aantal zetels voor Aruba, en nam deel aan de rondetafelconferenties over de toekomst van het Koninkrijk.[7] In 1947 organiseerde Eman een petitie om zich af te scheiden van Curaçao en Onderhorigen en een autonoom deel van Nederland te worden.[5] In 1949 kregen de eilanden Aruba en Curaçao elk 8 zetels in de Staten van de Nederlandse Antillen.[7]
In 1951 werd het Arubaanse Hof van Beleid opgeheven en vervangen door een Eilandsraad[5] die belast was met het lokale bestuur van het eiland.[7] In 1952 werd het aantal statenzetels voor Curaçao verhoogd tot 12 terwijl Aruba op 8 bleef staan. In dat jaar nam hij deel aan de Ronde Tafel Conferentie in Den Haag als lid van de Antilliaanse delegatie. In 1954 werd het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden van kracht waardoor de Nederlandse Antillen een constituerend land binnen het Koninkrijk der Nederlanden werden.[5] In 1955 verloor de AVP de meerderheid aan de Arubaanse Patriottische Partij (PPA) die een gematigder koers voorstond.[7]
Eman overleed op 17 oktober 1957 op 70-jarige leeftijd. In 1972 werd een standbeeld opgericht op Henny Eman Plaza, gelegen tussen het Parlementsgebouw van Aruba en het Kabinet van de Gouverneur van Aruba.[1] Tijdens zijn ambtstermijn realiseerde Eman de haven van Oranjestad, de internationale luchthaven Koningin Beatrix en diverse wegen en scholen.[1]
Prive[bewerken | brontekst bewerken]
Hij was gehuwd met Syla Octavia Lampe. Na zijn dood of 1948? neemt zijn zoon Shon A het leiderschap van de AVP op zich. Zijn kleinzoon, ook Jan Hendrik Albert Eman geheten en bekend als Henny Eman, was de eerste minister-president van Aruba.[4] Een andere kleinzoon en broer van Henny Eman, Mike Eman, werd in 2009 de derde premier van Aruba.
- Aruba bracht hulde aan een groot man door de oprichting van een standbeeld op het Emanplein te Oranjestad.
- op 17 oktober 1973 bij de herdenking van zijn sterfdag geven de Posterijen van de Nederlandse Antillen een bijzondere postzegel uit in de waarde van 30 cent.
- 2007 herdenking van 50 en 40 jaar overlijden van Henny Eman en Shon A Eman met een protocollaire ceremonie op het Plaza Henny Eman en Plaza 18 di maart.Amigoe, 15 oktober 2007, Herdenking Henny Sr. en Shon A Eman,
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
[[Categorie:Arubaans politicus]]
In oktober 1957 werd Aruba opgeschrikt door het plotseling overlijden van Henny Eman. Zijn zoon, Shon A Eman nam de leiding van de AVP over.
Jan Hendrik Albert Eman Jan Hendrik Albert (Shon Henny) Eman (Aruba, 7 augustus 1887-aldaar, 17 oktober, 1957) was politicus en oprichter van de politieke partij AVP. Sedert 1941 tot zijn overlijden in 1959 is hij onafgebroken lid van de Antilliaanse Staten en leider (en lijsttrekker?) van de AVP geweest.
- 1949: Oprichter van de AVP, de oudste nog actieve politieke partij van Aruba
- Landsraad in de voormalige raad van politie
- 1941-1959 onafgebroken lid van de staten van de NA en v.a. 1949 AVP-fractieleider
- 1952: Antilliaans delegatielid nar de RTC NL, Sur en NA
- Oprichter van de Oranje Comite
- 1945 Voorzitter van de Arubaanse Arbeidersbond
- In Oranjestad is een standbeeld voor hem opgericht (foto’s beschikbaar)
NOTES Alex Reinders, De politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba: 1948-1993. In 1921 werd hij als Landsraad in de toenmalige raad van politie gekozen. Sedert 1941 tot zijn overlijden in 1959 is hij onafgebroken lid van de Staten en leider van de AVP geweest. Shon Henny maakte deel uit van de Antilliaanse delegatie naar de RTC in 1952. Hij was de grote voorvechter van “separacion” (afscheiding) voor Aruba. Hij is de grondlegger van de Eman politieke dynastie. Twee van zijn zoons waren ook actief in de politiek: • Frederik Johan, bankier, was lid van de regeringsraad van 1952 tot 1954 • Cornelis Albert (Shon A), was na het overlijden van zijn vader, voorzitter van de AVP en van 1958 tot zijn overlijden in 1967 lid van de Staten en van de Arubaanse eilandsraad. Kleinzonen van Shon Henny is Henny Eman jr., minister-president van Aruba van januari 1986 tot februari 1989 en van 1993 tot 199? en Mike Eman, minister-president van Aruba van november 2009 tot november 2017. https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010401006:mpeg21:pdf Amigoe, nieuwe en herkozen statenleden, 18 november 1941 Voor het eerst zal in de Staten van Curacao zitting nemen Jan Hendrik Albert Eman. Hij werd geboren 7 Augustus 1887 te Aruba uit katholieke ouders en gedoopt. De heer Eman beschouwt zichzelf als vrijdenker en politiek als liberaal. In het openbare leven van Aruba heeft de heer Eman steeds een groot aandeel gehad. Hij is een zeer strijdbare natuur, die op felle wijze opkomt voor de verlangens van Aruba. Hij was landraad. De heer Eman richtte het Oranje Comité op en is voorzitter van de Arubaanse Arbeidersbond, waarvoor hij zeer hard gearbeid heeft. De heer Eman is gehuwd en heeft 4 kinderen.