Gebruiker:Chescargot/Sissa (schaakvereniging)
| Sissa | ||||
|---|---|---|---|---|
| Algemene gegevens | ||||
| Opgericht | 1844 - 1865 | |||
| Plaats |  Wijk bij Duurstede
| |||
| Sportruimte | Societeitslokaal J.D. van Dijk op De Markt | |||
| Sport(en) | Schaken | |||
| Aantal leden | circa 20 | |||
| Bijzonderheden | Herenvereniging | |||
| ||||
Het schaakgenootschap Sissa was een Nederlandse schaakvereniging in Wijk bij Duurstede, dat bestaan heeft van 1844 tot 1865. Gedurende de hoogtijdagen schommelde het ledental van Sissa rond de twintig, en bezorgde de vereniging Wijk bij Duurstede de reputatie van "bakermat van het schaken in de regio".
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
In het societeitslokaal van J.D. van Dijk aan De Markt van Wijk bij Duurstede ontmoetten en socialiseerden "vrijzinnige en vooral beschaafde heren".[1] Zaken, politiek en maatschappelijke onderwerpen werden er bediscussieerd. Vermoedelijk door W.J.L. Verbeek's charismatische enthousiasme voor het schaakspel, werd het schaken steeds meer het middel om die ontmoetingen met regelmaat te houden. In 1844 richtte Verbeek tesamen met J.L. Banens en C.P. Pels de schaakgenootschap Sissa op. Het schaakgenootschap werd vernoemd naar Sissa, de mythische bramaan waarvan de oprichters dachten dat hij het schaakspel had uitgevonden.
Het vanaf 1849 uitgegeven schaaktijdschrift Sissa, op zijn beurt vernoemd naar de vereniging, was aanvankelijk als clubblaadje ontwikkeld, maar in de aanloop naar de eerste uitgave werd duidelijk dat dit financieel niet haalbaar zou zijn en is het direct als landelijk schaaktijdschrift uitgegeven. Dit zou overigens ook passen in de visie van W.J.L. Verbeek, die een bloeiende nationale schaakgemeenschap voor ogen had.
Onder aanvoering van W.J.L. Verbeek was het schaakgenootschap Sissa zeer succesvol in correspondentiepartijen met schaakverenigingen elders in het land en bezorgde het Wijk bij Duurstede de reputatie van "bakermat van het schaken in de regio".[2]
De vereniging is waarschijnlijk in 1865 ter ziele gegaan. De societeitslokaal waar de leden van Sissa ontmoetten heeft daarna nog jaren dienst gedaan onder de naam "Sociëteit Burgervriendenkring".
Leden[bewerken | brontekst bewerken]
De Nederlandse gemeenschap was zwaar verzuild en lokale sociale interactie verliep in het algemeen overeenkomstig de sociaal-economische karakteristieken ter plaatse. In Wijk bij Duurstede ontmoetten en socialiseerden gelijkgezinde "vrijzinnige en vooral beschaafde heren" in het societeitslokaal van J.D. van Dijk aan De Markt.[1] Deze heren waren vooral van de gegoede burgerij en de vooraanstaande plaatselijke regentenelite. Geloof speelde hier geen noemenswaardige rol, maar familieverbindingen waren er zeker.
Hoewel Sissa schaakgenootschap gekarakteriseerd wordt als een herenvereniging, was er nadrukkelijk geen melding dat het exclusief voor heren zou zijn, noch dat nieuwkomers zich op een of andere manier moesten bewijzen. Sterker nog, leden mochten onbeperkt vreemdelingen meebrengen. Hoewel er geen vrouwelijke leden in de registers te zien zijn, speelde Verbeek, de voorman van het schaken binnen de vereniging, zo nu en dan een partij schaak met dames.
Onderstaande ledenlijst is een werk in uitvoering, met het doel een indruk te geven van het type leden die er in de vereniging zaten:
| Lid (geboren-overleden) | Geloof | Beroep | Lidmaatschap | Functies binnen Sissa | Relaties |
|---|---|---|---|---|---|
| W.J.L. Verbeek (1820-1888) | RK | Huisarts | 1842*-1865 | ||
| J.L. Banens (1782-1852) | RK | Rijksontvanger | 1842*-1852[3] | ||
| C.P. Pels (1810-1891) | RK | Wijnhandelaar | 1842*-1865? | ||
| J.J.A. Verbeek (1815- | RK | Apotheker | 1845-1865? | Broer van W.J.L Verbeek; gehuwd met B.C.M. Banens | |
| W.F. Stramroom (1817- | NH | Boekhandelaar/uitgever | 1845- | Uitgever van W.J.L. Verbeeks publicaties | |
| J.Heijmeriks (1814- | RK | Loodgieter | 1845- | Broer van de vrouw van W.J.L. Verbeek | |
| J.A. Muller (1795- | NH | Arts | 1846/8?- | gehuwd met een
schoonzuster van notaris en burgemeester H.J. van Marienhom | |
| N.W. van Doesburgh (1817-1854) | Notarisklerk. raadslid en wethouder | 1846?-1854 | Neef en beoogd opvolger van H.J. van Marienhoff. | ||
| M.F.A. Banens | 1849-1851[3] | Familie (broer?) van J.L. Banens. Eindigde lidmaatschap door verhuizing naar elders. | |||
| J.G. Hijmans | Joods | Voorzitter (1852)[3] | |||
| G. Philipsen | 1845?- | Voorzitter (1851)[3] | |||
| B.G. van Heijst | Raadslid? | 1852[4][3] | |||
| B.G.J. Blancke | Manufacturier[5] | 1858/61? [6] | |||
| Jh. J.C. Strick van Linschoten, | 1848?- | Secretaris (1852) | |||
| G.H. Derksen | 1846- | Buitengewoon lid | Uit Cothen | ||
| L. Roelofsz, L. | 1849- | Buitengewoon lid | Uit Ravenswaaij | ||
| B.W. Duetz | Raadslid?, Belastings-ambtenaar, ondernemer? | ? | Speelde meerdere partijen met W.J.L. Verbeek | ||
| A.E. Croockewit | Schrijver? | ? | Speelde meerdere partijen met W.J.L. Verbeek | ||
| P.A. d’Artillact Brill | Belastingsambtenaar[5] | ||||
| J.H. Grivel | Kruidenier[5] | ||||
| S.W. van Rouendal | |||||
| J.G. Andriessen | Uitgever van W.J.L. Verbeeks publicaties | ||||
| C.N. Oli(j)phant (1781-1867) | WH | Apotheker | 1860?-1865 | Honorair lid | Woonde in Leiden |
*= De vereniging bestond officieel vanaf 1884, maar de drie grondleggers kwamen al sinds 1842 periodiek bij elkander. RK = Roomskatholiek; NH = Nederlands Hervormd; WH=Waals-Hervormd
Belangrijkste bronnen[bewerken | brontekst bewerken]
Tenzij nadrukkelijk anders vermeld, is dit artikel primair gebaseerd op de volgende bronnen:
- Sissa schaaktijdschrift. Alle jaargangen zijn hier in te zien.
- Scholten, H.J.G.M. (1999), Het loopt ongenadiglijk mat, proefschrift aan de Universiteit van Tilburg.
Bronnen, noten en/of referenties
|