Gebruiker:Chescargot/Verzanding

Verzanding, ook wel slib genoemd, is het proces waarin een door de mens beïnvloede of gebouwde omgeving door onvoldoende onderhoud of onder natuurlijke invloeden door zand wordt gevuld. Verzanding kan zowel op het land als in het water plaatsvinden.

Ongewenste verzanding kan verregaande gevolgen hebben:

• Economische: wanneer waterwegen en havens ontoegankelijk worden voor de (grote) vaart komt er een kettingreactie aan economische activiteiten die in de knel raken.
• Ecologisch: Ongecontroleerde boskap verstoord het natuurlijke evenwicht en kan tot verwoestijning leiden. Verleggen van natuurlijke waterlopen kan leiden tot onevenwichtige waterhuishouding

Er zijn echter ook gevallen van doelbewuste verzanding:

• Met name in Nederland worden pogingen ondernomen om bijzondere biotopen te creëren in natuurgebieden middels verzanding. (Er wordt dan meer van “verstuiving” gesproken.)
• Bouw van kunstmatige eilanden

Historisch proces van het verzanden

Archeologische werkzaamheden vinden vaak plaats op locaties die door de eeuwen heen verzand zijn. Troje is hiervan een mooi voorbeeld. Deze stad lag ooit aan de zee, maar ligt vandaag de dag enkele kilometers landinwaarts door een dichtgeslibde riviermonding. Bovendien zijn de overblijfselen van de stad bedolven onder meerdere lagen afzetting.

Verzanding in het water

Verzanding van de haven in Neuhaus, Duitsland

Verzanding vindt niet alleen plaats in open water, maar ook in leidingen, rioleringssystemen, wateropslagplaatsen, en havens. Hierdoor wordt de daadwerkelijke functie door verzanding (slip) beperkt of onmogelijk gemaakt.

Verzanding in open water kunnen optreden als het natuurlijke systeem (waterloop) door menselijk ingrepen verstoord wordt. Grote damprojecten, zoals de Aswan-dam langs de Nijl, zijn er vaak een voorbeeld van.

Nederlandse wadden xxx

De dynamisch werkende Deltawerken zorgen aan de ene kant voor bescherming van Nederland tegen grote vloeden en geven aan de andere kant de natuurlijke omgeving waar het zoete en zoute water samenkomen, de ruimte een natuurlijk verloop te ondergaan, waar de mens tevens economische activiteiten (visserij) kan ontplooien. In dit gebied vindt een typische verzanding plaats dat het gevolg is van een combinatie van natuurlijke en menselijke invloeden.

Onderhoudswerkzaamheden

Verzanding is een relatief ongecontroleerd proces, dat in vaak onverwachte hoeveelheden en richtingen kan uitlopen. Verzanding in open water, ongeacht of dat het natuurlijk is of kunstmatig, heeft behoefte aan onderhoud. Dat gebeurt meestal door baggerwerkzaamheden.

Havenbekkens of waterlopen worden echter vaak met veel moeite gebaggerd. Dit is niet altijd veilig, omdat slib vaak vervuild is met industrieel afval. In de 19e tot halverwege de 20e eeuw werd in de Duitse waddengebieden zogenaamde "mudderboten" gebruikt om de vaargeul naar Sielorten schoon te maken.

Verzanding op het land

Verzanding van een oasis in Chinguetti, Mauritanie

De verspreiding van zand vindt plaats in droge, meestal woestijnachtige gebieden, waar de wind de vrije hand heeft. Als gevolg hiervan verplaatsen duinen zich letterlijk en worden er nieuwe zandlagen gevormd. Zandstormen in woestijnen kunnen in korte tijd oases, plantages, en wegen in het zand leggen. In dit soort gebieden zijn geen absolute oplossingen, maar draagt het bouwen van schuttingen (windreductie) en beplanting (vasthouden van de grond) bij aan beperking van verzanding.

In de Nederlandse natuurlijke landschap wordt middels "verstuiving" bepaalde biotopen beoogd. De Drunense duinen zijn hiervan een voorbeeld.

Kunstmatig verzanding

Duinen

Een oude techniek waarbij gebruikgemaakt wordt van het verzandingsfenomeen is de bouw van duinen: palen of schuttingen worden geplaatst op strategische plekken waar de wind vrij spel op heeft en in de loop van de tijd zand doet opstapelen, vergelijkbaar met het proces waarop oude duinen gevormd zijn. Wanneer de duin de gewenste afmeting heeft, wordt het beplant met duingras, die met lange wortels het zand vasthoudt en verzanding dus in toom houdt.

Heden worden moderne technieken gebruikt om duinen te bouwen, maar wordt duingras nog altijd gebruikt, hoewel dit nu in combinatie met andere technieken, zoals netwerken gedaan wordt.

Kunstmatige eilanden

Eilanden van Dubai, gebouwd door Nederlandse ondernemingen, zijn met zand opgespoten.

Stranden

Geplaatst op:
23-06-2020

Dit artikel is een beginnetje. U wordt uitgenodigd om op bewerken te klikken om uw kennis aan dit artikel toe te voegen.

Bronnen, noten en/of referenties