Gebruiker:Mattee Coussement/Kladblok
Het gebouw van de pastorie te Zevergem Dorp, gelegen recht tegenover de Onze-Lieve-Vrouwekerk, is een bekend zicht in het Scheldedorp en omstreken. Eind 18e eeuw deed het gebouw dienst als woning van de pastoor, maar sinds enkele jaren is er voor culinaire liefhebbers het restaurant ‘De Pastorie’ gevestigd.
Ligging en geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Zevergem, deelgemeente van De Pinte, is een dorp in de provincie Oost-Vlaanderen in de Vlaamse Zandstreek.[1] Het betreft een van de oude oeverdorpen van de Scheldevallei.[2]
Kerkelijk gezien toebehorend aan het Bisdom Doornik tot 1559 en nadien tot het Bisdom Gent waarbij de Gentse Sint-Pietersabdij het patronaat toekwam.[3] Deze opsplitsing zorgde voor een hoogoplopende discussie tussen de abt van Sint-Pieters en de bisschop van Gent die reeds in 1643 aanving. Pas in 1735 kende de ruzie een einde wanneer er een overeenkomst werd bereikt tussen beiden. In het pact werd besloten dat de parochies van Zwijnaarde, Zevergem en Eke zullen deel blijven uitmaken van de Sint-Pietersabdij. De overeenkomst hield eveneens in dat de abt een vrije keuze had over de benoeming van de pastoors, echter de zielzorg opnemen kon pas na ondervraging door de bisschop.[4]
Geschiedenis van het gebouw[bewerken | brontekst bewerken]
Voor 1765[bewerken | brontekst bewerken]
De pastorij in Zevergem was door de eeuwen heen niet altijd zo dicht bij de kerk terug te vinden. De bouw van de pastorij zoals we ze nu kennen vond plaats in het najaar van 1765, maar voor dat jaar werd de pastorij verschillende malen verplaatst.[5] In 1577 vormt de pastorie één geheel met de eigendom van Joos Borluut. De vorige perceelgronden hadden ook veel verschillen in oppervlakte, zo was er een sprake van een perceel van 50 roeden, maar ook een perceel van 330 roeden groot.[6]
De oude pastorij was oud en diende onder handen te worden genomen waardoor men besliste om een nieuw stuk grond te bemachtigen. De huidige grond van 6246 m² oftewel 440 roeden kwam in de 18e eeuw in handen van de pastorij na een ruil met ene Judocus Van Oostende, schepen van Zevergem, met een ander stuk grond.[7] Een nieuw gebouw zou noodzakelijk zijn geweest gezien de slechte staat van de oude pastorij. Zo is ook te lezen in het toen opgestelde contract: “... slechte en onbewoonelycke gestaethede van het aut pastoreel huys, hetwelck absolute ruine menaceert en geensints in syn alderminste deel niet en can worden gerepareert ...”.[8] Gezien het gebouw door de erbarmelijke staat die niet hersteld kon worden en eigenlijk te ver van de kerk was gelegen besloot men de oude pastorij te vervangen door een nieuw gebouw tegenover de Onze-Lieve-Vrouwe kerk.[9]
Na 1765[bewerken | brontekst bewerken]
De geschiedenis van de voormalige pastorij in Zevergem begint in het jaar 1765.[10] De werken werden uitgevoerd door adbijbouwmeesters Van den Haute en De Villegas in opdracht van abt Gudwaldus Seiger van de Gentse Sint Pietersabdij.[11]
Documenten uit die tijd van de Raad van Vlaanderen beschrijven het nieuwe gebouw als een “opulent” huis met “stallingen ende remisen beplant met haegen ende fruytboomen alsmede daer ront gedolven eenen walgracht van considerabele breede ende diepte, omwaterende geheel den terrain”.[12] Aangezien Gudwaldus Seiger abt was van de Sint-Pietersabdij en deze periode gekenmerkt was als een ware bloeiperiode, werd dit eveneens weerspiegelt in de bouw en inrichting van de pastorie te Zevergem.[11]
Er treden echter problemen op in 1774 wanneer duidelijk werd dat de administratie niet correct was opgevolgd en er geen sprake was van amortisatiebrieven, waardoor de overeenkomst tussen Van Oostende en de pastoor eigenlijk niet bestond. Om deze reden moest de waarde opnieuw worden geschat en diende de abt extra kosten te betalen.[13]
De eerste pastoor woonachtig in de vernieuwde pastorij was Andreas de Furgon. Hij werd pastoor van Zevergem op 30 mei 1765, de dag nadat Pastoor De Castro overleed. Hij behoorde tot de Sint-Pietersabdij en dit werd toen geaccentueerd door de wapens kenmerkend van de abdij aan te brengen in de voorgevel van het pastoreel huis te Zevergem.[6] De laatste pastoor die de pastorie van Zevergem bewoonde was André De Kimpe. Hij was pastoor tot augustus 1998.[14]
Werken en herstellingen[bewerken | brontekst bewerken]
Na de ruil in 1765 dienden er nog heel wat werken te gebeuren aan de pastorie. Het delven van de wal en het aanbrengen van funderingen werd uitgevoerd door 59 mensen. De rekeningen van 8 november 1765 geven ons een zicht op de kosten van deze werken.[4] De oorspronkelijke rekeningen kunnen worden teruggevonden in het Rijksarchief te Gent.[15]
Aan het gebouw werden wel enkele keren herstellingen aangebracht. Zo raasde in 1873 een orkaan door Zevergem waarbij de kerktoren, de kerk zelf en de pastorie beschadigd raakten. Wat eventuele schade door oorlogsgeweld betreft, zijn geen documenten teruggevonden.[4] Enkele jaren geleden werd de oude pastoriewoning gerenoveerd door vorige uitbaters, Caroline en Pascal.
Gebouw en inrichting[bewerken | brontekst bewerken]
Exterieur[bewerken | brontekst bewerken]
De voorgevel van het gebouw wordt gekenmerkt door twee bouwlagen en een driehoekig fronton aan de bovenkant met middenin een oculus.[4] Het betreft een alleenstaande woning met een grote tuin met een smal hek als toegangspoort. De bepleisterde daklijst op rocailleconsoles werden uitgevoerd door J. Lauwers. De bakstenen zijn identiek en onbeschilderd. In de tuin bevinden zich uit de 18e eeuw daterende koetshuizen. De tuin is driekwart omwald en is een centrale rechthoekige open zone.[11]
Interieur[bewerken | brontekst bewerken]
Het dubbelhuis met gracht is opgetrokken in Lodewijk XV-stijl en de rococostijl. Binnenin is een duidelijke traditionele 18e-eeuwse indeling te zien. Er is een centrale gang met langs beide kanten van de gang een salon. Een 18e-eeuwse trap, paneeldeuren, een hal met rondboognis, kamers met schouwmantels en dergelijke meer vormen het interieur. De salons worden gekenmerkt door stucplafonds. Verder springt de schouw met het wapenschild en leuze “EX BELLO PAX” van de hierboven vermelde abt Gudwaldus Seiger in het oog. In de salons kan men ook 19de-eeuwse muurschilderingen terugvinden door J. Lauwers. De strakheid van de fresco's situerend in de overgang tussen Lodewijk XV en XVI-stijl doch met een vleugje rococo door de bloemen erin verwerkt. De muurschilderingen betreffen vooral geïdealiseerde tuinlandschappen.[16]
De pastorie van Zevergem en andere pastorieën in Vlaanderen werden luxueus ingericht door Abt Seiger. De Sint-Pietersabdij van Abt Seiger was de rijkste abdij der Nederlanden en deze rijkdom weerspiegelt zich ook in de inrichting van de pastorie in Zevergem.[17]
Bescherming[bewerken | brontekst bewerken]
Sinds 2004 is het gebouw aangeduid als een beschermd monument en in 2009 werd het gebouw gekenmerkt als ‘vastgesteld bouwkundig erfgoed’. Mede door zijn artistieke, historische en wetenschappelijke waarde werd het gebouw omwille van zijn algemene belang beschermd.[16]
Huidige invulling[bewerken | brontekst bewerken]
De voormalige pastoriewoning werd omgevormd tot een karaktervol restaurant sedert 2002 steeds met respect voor het historisch kader. In 2010 besloten de vorige eigenaars, Pascal en Caroline, ‘De Pastorie’ te runnen.[18] Mensen konden hier terecht voor de klassieke Franse keuken met een ‘eigenzinnige twist’.[19] De verjaardagsmenu's die de chef-koks bereiden zijn gebaseerd op ingrediënten, recepten en methodes van toentertijd. Zij zorgden ervoor dat de ziel van het pand nog meer als tevoren werd hersteld door de het interieur onder handen te nemen en door een hedendaagse toets te geven aan de eeuwenoude recepten.[20]
In mei 2022 nam chef Ruben Lamiroy de zaak over.[21] Lamiroy haalde reeds in 2021 de titel van ‘Eerste Kok van België’.[22] Het restaurant haalt een score van 13,5 volgens Gault&Millau.[23]
Galerij[bewerken | brontekst bewerken]
In onderstaande galerij kan u een overzicht terugvinden van enkele karaktervolle kenmerken in het interieur en exterieur van de voormalige pastorijwoning.
-
De pastorie is gelegen recht tegenover de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Zevergem sinds 1765. -
De voorgevel van de pastorie dd. 9/12/2022. -
De achtergevel van de pastorie dd. 9/12/2022. -
De gemeente De Pinte is eigenaar van het onroerend goed. -
Sedert 2002 werd de bestemming van de pastorij gewijzigd naar horecazaak. -
Het perceel bevat een groot stuk tuin. -
Het bijgebouw dat men aan de rechterkant van de pastorie kan terugvinden, vroeger dienend als koetshuizen. -
In de voor- en achtergevel vindt men verschillende decoratieve elementen terug. -
De voorgevel is bekroond met een driehoekig fronton met middenin een oculus. -
De inrichting van het gebouw is klassiek afgewerkt met moulures en lusters. -
Het wapenschild en de leuze 'Ex Bello Pax' van abt Seiger kan men terugvinden boven de schouwmantel. -
Men kan nog steeds muurschilderingen terugvinden in het gebouw. -
Een muurschildering in het salon. -
Zowel de hal als de salons zijn afgewerkt met moulures. -
Elementen die men kan terugvinden in het interieur. -
Decoratieve elementen in de hedendaagse inrichting van het restaurant. -
Decoratieve elementen in de hedendaagse inrichting van het restaurant. -
Het salon wordt gekenmerkt door verschillende muurschilderingen van J. Lauwers. -
19-eeuwse fresco's terug te vinden in het salon. -
In het Rijksarchief te Gent kan men verschillende oude bronnen en rekeningen terugvinden over de pastorie te Zevergem. -
De bewaarde fresco's die men nog kan terugvinden in de pastorie. -
Muurschilderingen in het bureau. -
De hedendaagse inrichting van het restaurant met respect voor het historisch kader. -
De hedendaagse inrichting van het salon.
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]
- ↑ Lootens, P. (1984). Van De Ponte tot De Pinte. Een geschiedenis van De Pinte en Zevergem. Nazareth.
- ↑ Agentschap Onroerend Erfgoed 2022, Zevergem. Geraadpleegd op 10-12-2022.
- ↑ Agentschap Onroerend Erfgoed 2022, Zevergem. Geraadpleegd op 23-11-2022.
- ↑ a b c d Van Twembeke, J. (2001). De Pastorie van Zevergem en haar bewoners In D. Pieters, E. Vaernewijck, E. Heyndrickx en J. Van Twembeke, A. Le Clercq, R. Wardenier, E. Schepens & H. De Baets, R. Van Den Abeele & M. Couck (Reds.), Jaarboek XXX. Heemkring Scheldeveld, p. 120-138.
- ↑ De Potter & Broeckaert, F. & J. (1864-1870). De geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen. Arrondissement Gent. Deel 8. Zeevergem, Zeveneeken, Zeveren, Zomergem, Zulte, Zwijnaarde.. Familia et Patria, p. 30.
- ↑ a b Van Twembeke, J. (2001). De Pastorie van Zevergem en haar bewoners. Heemkring Scheldeveld, p. 119-122.
- ↑ De Potter & Broeckaert, F. & T. (1978). Geschiedenis van Zevergem In P. Van der Plaetsen, U. Van den Eede, F. Vermeulen, U. Van den Eede, G. Gevaert & J. Van Twembeke (Reds.), Jaarboek VIII 1978. Heemkring Scheldeveld, p. 29.
- ↑ Van Twemebeke, J. (2001). De Pastorie van Zevergem en haar bewoners.. Heemkring Scheldeveld, p. 121.
- ↑ Mathys en Van Twembeke, F. en J.. Zichtkaarten en oude foto's van de Pinte en Zevergem, p. 133.
- ↑ Van Twembeke, J. (1990). Dorpsbeelden uit het verleden. De Pinte-Zevergem. Het Streekboek, p. 87.
- ↑ a b c Agentschap Onroerend Erfgoed 2022, Pastorie Onze-Lieve-Vrouwparochie met tuin. Geraadpleegd op 21-11-2022.
- ↑ Van Twembeke, J. (2001). De pastorie van Zevergem en haar bewoners. Heemveld Scheldekring, p. 121.
- ↑ Van Twembeke, J. (2001). De pastorie van Zevergem en haar bewoners. Heemkring Scheldeveld, p. 122-123.
- ↑ Van Twembeke, J. (2001). De pastorie van Zevergem en haar bewoners. Heemkring Scheldeveld, p. 142.
- ↑ bijvoorbeeld: Rijksarchief Gent, Archief Sint-Pieters II, nr 1465.
- ↑ a b Onroerend erfgoed 2022, Pastorie Beschermd monument van 14-07-2004 tot heden. Geraadpleegd op 11-11-2022.
- ↑ OKV (1999). De Sint-Pietersabdij te Gent. Die keure, p. 9.
- ↑ informatiebord Gemeentebestuur De Pinte
- ↑ De Pastorie, Historie. Geraadpleegd op 8-12-2022.
- ↑ Dit betreft informatie verkregen van de vorige uitbaters.
- ↑ Van Damme, S., Chef Ruben (30) neemt De Pastorie in Zevergem over: een eigen restaurant is een kinderdroom die uitkomt. HLN (30-05-22). Geraadpleegd op 2-12-2002.
- ↑ PIVA, Ruben Lamiroy. De Pastorie.. Geraadpleegd op 24-11-2022.
- ↑ Gault&Millau, Restaurant De Pastorie. Geraadpleegd op 7-12-2022.