Gebruiker:Sustructu/Werkpagina menu/Werkpagina 3
| 5. SS-Panzer-Division Wiking | ||
|---|---|---|
| ||
| Oprichting | 1940 | |
| Ontbinding | 1945 | |
| Land | Nazi-Duitsland | |
| Krijgsmacht- onderdeel |
Waffen-SS | |
| Organisatie | Divisie | |
| Specialisatie | Pantsertroepen | |
| Aantal | 15.000-20.000 | |
| Veldslagen | Grote Vaderlandse Oorlog | |
| Commandanten | Felix Steiner Herbert Gille Edmund Deisenhofer Rudulf Mühlenkamp Karl Ullrich | |
De 5. SS-Panzer-Division "Wiking" was een divisie van de Waffen-SS. De eenheid werd in december 1940 opgericht uit de SS-Standarte Germania, die eerder onderdeel uitmaakte van de 2. SS-Panzer-Division Das Reich. De divisie was actief aan het oostfront. De divisie gaf zich aan het eind van de oorlog over in Oostenrijk. Het dankt zijn naam aan de leden van de divisie, die voornamelijk uit Denemarken, Zweden en Noorwegen kwamen (afkomstig van de SS-Standarte Nordland). Verder waren er veel Nederlandse en Vlaamse vrijwilligers (afkomstig van de SS-Standarte Westland).
Oprichting[bewerken | brontekst bewerken]
De divisie werd opgericht in december 1940 en had zijn thuisbasis in een trainingskamp in Heuberg. De naam "Wiking" kwam pas in 1941. In februari 1941 werd er nog een speciale Finse eenheid aan toegevoegd (de reden hiervoor is onbekend). Zoals eerder vermeld bestond de divisie voornamelijk uit etnische Duitsers, oftewel vrijwilligers uit Germaanse landen. De meesten kwamen uit Scandinavië (Denemarken, Zweden en Noorwegen, later aangevuld met de Finse eenheid) en Nederland en Vlaanderen. Het bevel was echter wel in Duitse handen. Men besloot tot oprichting van deze divisie vanwege de grote aantallen vrijwilligers van buiten Duitsland. Vanwege de vorming van het Finnisches Freiwilligen-Bataillon der Waffen-SS (bataljon voor Finse vrijwilligers) werd de Finse eenheid later overgeplaatst. Hij werd vervangen door een Estse eenheid.
Het bevel was in handen van SS-Obergruppenführer Felix Steiner. In april 1941 was de eenheid klaar voor de strijd.
Krijgsgeschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Operatie Barbarossa[bewerken | brontekst bewerken]
De 5. SS-Panzer-Division "Wiking" nam deel aan Operatie Barbarossa. Het was aangesloten bij Legergroep Zuid dat belast was met de invasie van Oekraïne. Het zag voor het eerste strijd nabij Tarnopol, waarbij het goed standhield. In augustus 1941 vocht het bij de Dnjeprrivier om een bruggenhoofd te vestigen. Ondanks enkele sterke Russische tegenaanvallen wist het de linie te behouden. Ondanks enkele omsingelen van het Rode Leger wist het in november 1941 Rostov te bereiken. Het nam deel aan de hevige gevechten in de stad, toen het order kwam om terug te trekken naar de Miusrivier, waar het de winter doorbracht.
Na de winter werd de divisie geacht om Rostov opnieuw in te nemen en vervolgens de Kaukasus in te trekken, om daar de vitale olievelden in te nemen. Deze actie werd Operatie Maus genoemd en was onderdeel van Fall Blau, die als doel had om onder andere Stalingrad in te nemen. De operatie was een succes en binnen zes weken had de divisie Rostov en de gehele regio rondom de Don veroverd en was het diep de Kaukasus ingetrokken.
De Kaukasus[bewerken | brontekst bewerken]
De divisie zat van lente 1942 tot de lente van 1943 in de Kaukasus. In september 1942 kon het een offensief openen tegen de stad Grozny. Samen met de 13. Panzer-Division werden er plannen gemaakt om de stad in te nemen. Eenmaal aangekomen bij de Terek (rivier), nabij Grozny, kwam Steiner erachter dat de Russische verdedigingen waren versterkt. Hierop splitste hij zijn divisie in vier delen, elk met een eigen doel. Het regiment Nordland moest de Kurprivier aanvallen, het bataljon Wiking moest de hoofdlinie van de Russen doorbreken en een bruggenhoofd vestigen, het regiment Westland moest het dorp Sagopshi innemen en het regiment Germania moest, samen met de genie, oprukken langs de Kurp.
De aanval begon in de nacht van 25 op 26 september 1942. De aanval van Nordland liep al snel vast, nadat bleek dat ze ernstig in de minderheid waren tegen het Rode Leger, dat ook nog eens goed ingegraven zat. Binnen een halfuur was ruim de helft van het regiment gedood en gewond. Ondanks de hevige verliezen wisten ze wel de heuvel te veroveren. De commandant, Fritz von Scholz, ontving hiervoor het Ridderkuis.
Op 6 oktober nam de divisie Malgobek in, maar het hoofddoel, Grozny innemen en daarmee een weg openen naar de Kaspische Zee mislukte. De Finse vrijwilligers namen Heuvel 701 in, het dichtste doel bij Grozny. Tijdens de gehele operatie verloor de divisie ruim 1500 man en eenheden werden gedecimeerd.
Na deze operatie werd de divisie teruggehaald tot over de Terek en voorbereid voor een nieuw offensief dat meer richting het oosten was gericht. De 5e divisie was net op tijd om de 13e pantserdivisie te behouden van een omsingeling bij Gisel. Hierna nam het een defensieve positie in bij de Fiagdonrivier. Toen het 6. Armee werd omsingeld bij Stalingrad hadden de gevechten in de Kaukasus een lagere prioriteit. Toen ook nog het offensief om het 6e leger te verlichten werd besloten om de 5e divisie terug te halen om de terugtocht van het 4e pantserleger te dekken. Ze trokken zich terug via de Rostov Gap, op 4 februari.
Slag om Kharkov[bewerken | brontekst bewerken]
In november 1942 werd de divisie omgevormd tot de SS-Panzergrenadier-Division "Wiking", het Nordland-regiment werd uit de divisie gehaald om uit te groeien tot een eigen divisie, de 11.SS-Panzergrenadier-Freiwilligen-Division Nordland.
Ze waren gelegerd in Oekraïne, nabij de stad Kharkov, waar eerder nog het II. SS-Panzerkorps was geweest. Op dat moment was het het toneel van hevige gevechten om de stad te heroveren. Wiking werd samen met de 11e pantserdivisie van de Wehrmacht ingezet tegen de Russische Mobiele Groep Popov, die bijna het spoor waren overgestoken, wat een belangrijke linie was voor de Duitsers. Ondanks dat de 5e divisie inmiddels bekend stond als een elite-divisie, hadden ze veel moeite met de Russen. De pantsergrenadier-regimenten waren uitgeput en onderbemand van de gevechten in de Kaukasus en het pantserbataljon had niet genoeg materieel om een reële tegenaanval op te kunnen zetten. Desondanks wisten ze stand te houden en de Mobiele Groep Popov te vernietigen. Hierop werd de divisie van het front gehaald om omgevormd te kunnen worden tot een panzergrenadier divisie, zoals hierboven beschreven.
Dankzij Heinrich Himmler en Paul Hausser was besloten dat alle Waffen-SS Panzergrenadier divisies een regiment Panzertanks kregen, in plaats van slechts een bataljon. Dit hield in dat het zo goed als pantserdivisies waren. Daarnaast kreeg het enkele Sd.Kfz. 251 (halfrupsen) toegewezen voor één infanteriebataljon en een extra pantserbataljon. Het zou nog meer dan een jaar duren voordat dit pantserbataljon ook daadwerkelijk werd ingezet.
Midden 1943 werd commandant Felix Steiner overgeplaatst naar het III. (germanisches) SS-Panzerkorps. Zijn vervanger was Herbert Otto Gille. Fritz von Scholz was samen met regiment Nordland al verdwenen en ook het Finse bataljon vrijwilligers bestond niet meer, aangezien de twee jarige overeenkomst was afgesloten. Om het verlies van deze troepen te compenseren werd het nieuwe Estse vrijwilligers bataljon Estnisches SS-Freiwilligen-Panzer-Grenadier-Bataillon Narwa aan de divisie toegevoegd.
Koersk[bewerken | brontekst bewerken]
Terwijl de divisies aan het herstellen was, was het betrokken met klein gevechten met partizanen. Samen met de 23. Panzer-Division was het reserver voor Erich von Mansteins Legergroep Zuid tijdens Operatie Citadel. Tijdens de Slag om Koersk vielen Sovjettroepen de steden Orjol en Kharkov aan. Wiking werd ingezet nabij Kharkov, waarbij de Estse troepen lieten zien dat ze van waarde waren. Ze vernietigden ruim 100 Russische tanks in slechts enkele dagen.
Verder naar zuiden begon het Rode Leger een grootschalig offensief om door de Duitse linies heen te breken. De 5e divisie werd, samen met de elitedivisies 3. SS-Panzer-Division Totenkopf en 2. SS-Panzer-Division Das Reich, naar het front gestuurd om de Russische opmars te stoppen. De drie SS divisies wisten twee vijandige tanklegers (ruim 1000 tanks, waarvan ca. 800 vernietigd) te verslaan, tegenover niet meer dan 50 tanks verdeeld over de drie divisies. Hierop werd de divisie opnieuw van het front gehaald voor hervorming, ditmaal naar de 5. SS-Panzer-Division "Wiking".