Gebruiker:ThiaVdB/Kladblok
Hof van Heirlegem[bewerken | brontekst bewerken]
| Hof van Herlegem | ||||
|---|---|---|---|---|
| Locatie | ||||
| Adres | Herlegemstraat 13, Sint-Amandsberg | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Oorspr. functie | Hoeve | |||
| Restauratie | 1961 | |||
| ||||
Het Hof van Heirlegem of Herlegem is een hoevegebouw in Sint-Amandsberg. Het hof wordt voor het eerst vermeld in 966 toen koning Lotharius de terugschenking van goederen van de graaf van Vlaanderen aan de Sint-Baafsabdij bekrachtigde. Mogelijk is het gebouw nog ouder en dateert het uit de Merovingische perioden.
In de 6de tot 8ste eeuw in Merovingische periode ontstaan er verschillende nederzettingen die vernoemd zijn naar een patroniem dat werd samengevoegd met het woord 'haim', dat woning betekend. Het patroniem eindigt meestal op -inga. Zo kan Heirlegem herleid worden naar Harilinga haim (woning van de lieden van Harilo). De naam van het hof is doorheen de tijd geëvolueerd. In 966 veranderde de naam naar Herlingehem. Twee eeuwen later in 1123 werd het geschreven als Herlenghem. In de 14de eeuw werd het gespeld als Herleghem om verder te evolueren naar de huidige spelling in 1484.
Locatie
Het Hof van Heirlegem is gebouwd in het moerassig gebied de Rozenbroeken en ligt dicht bij de Schelde. Het is een gebied was oorspronkelijk een landbouwgebied. Gelegen in de heerlijkheid nieuw Herleghem. Het huidige gebouw is terug te vinden aan de grens van de gemeente Sint-Amandsberg en Destelbergen.
Vorm
Het oorspronkelijk gebouw zou bestaan hebben uit een motte en een walgracht. Na haar verwoesting werd de hoeve heropgebouwd. Doorheen de tijd zijn er verschillende aanpassingen geweest aan de hoeve. Tot het einde van de 17de eeuw bestaat het gebouw uit een boerenwoning en een schuur die los van het gebouw stond. In 1961 gaf onderpastoor Steel de opdracht om het Hof van Heirlegem grondig restaureren waarbij het zijn huidig uiterlijk verkreeg. De koestallen werden volledig afgebroken en in de paardenstallen werd er sanitair geplaatst. Daarnaast werd de schuur volledig gerenoveerd. Het dakgebinte en de bekleding werden helemaal vervangen en er werd een Vlaamse haard en een keuken ingeplaatst.
Geschiedenis
Het Hof van Heirleghem viel tot de 12de eeuw onder het bewind van de Sint-Baafsabdij. Abt Betto gaf twee bunder grond aan meier Lambertus van Herligem inruil voor het land dat Lambertus van zijn voorouders had gëerfd in Kasterbant en Overreke. Vanaf de 14de eeuw behoord het Hof van Heirlegem gedeeltelijk toe aan zowel het tolhuis van Sint-Baafs dat in bezit was van de heren van Dendermonde als de Burggravie van Gent. De eerste afbeelding van het Hof van Herlegem is terug te vinden op het 'Panoramisch zicht van Gent" dat dateert uit 1534. In 1677 werd de hoeve verwoest door de Franse tropen van koning Lodewijk XIV. Onder leiding van generaal Turenne plunderde de troepen drie boerderijen in Sint-Amandsberg. Na de brand herrees de hoeve uit haar as door deel te nemen aan de aspergeteelt. Asperges de Mont Sint-Amands waren bekend tot in Parijse keukens. In 1899 maakten asperges zelfs een deel uit van de pachtprijs die toenmalige eigenaar Gustaaf Gheerbrant aan zijn pachter Bruno Clauwaert vroeg. Naast de jaarlijkse pachtprijs moest de pachter ook een deel van zijn oogst afstaan. Ergens in de loop van de het begin 20ste eeuw kom het of van Heirlegem in bezit van de familie Clauwaert zelf. Daarnaast werd het Hof van Heirlegem tot aan de Eerste Wereldoorlog gebruikt als een plaats waar men fietsen of paarden kon stallen voordat men naar de paardenkeuring ging kijken op de Negenmeimarkt in Sint-Amandsberg.
Andere invullingen
In 1961 werd de hoeve door de familie Clauwaert verkocht aan de v.z.w Parochiale Werken Heilig Hart. Deze vereniging had het doel om alle ondernemingen te steunen die Rooms-katholiek, goed en zedelijk gedrag promoten zoals onder anderen scholen en bibliotheken. Onder leiding van onderpastoor Steel kocht de v.z.w. het Hof van Heirlegem aan om daarin de lokale Chiro afdeling te vestigen. De aankoop en renovatie van het Hof van Heirlegem zorgde voor financiële problemen binnen de v.z.w. De vereniging moest rekenen op giften van individuen om voldoende geld te kunnen verzamelen om een lening te openen voor de aankoop van het Hof. Om de restauratie te kunnen bekostigen organiseerde de v.z.w. in 1962 een Vlaamse kermis. Dit was een groot succes waardoor het een jaarlijkse traditie werd. In 1965 waren de restauratie werken klaar en werd het Hof van Heirlegem ingehuldigd. Van 1965 tot 1989 werd de schuur van de hoeve gebruikt door de Chiro en Voksa (Volleybalklub Sint-Amandsberg) die de plaats van de jeugdbeweging Sjaloom innam nadat deze was opgedoekt. Nadien werd de schuur gehuurd door de Koninklijke Vrije Gilde der Meesterschilders. De Chiro verhuisde naar het woonhuis en Voksa verhuisde naar een klein bijgebouw. Daarnaast was het Hof van Heirlegem vooral tijdens de jaren zestig en zeventig een cultureel centrum waar tentoonstellingen werden georganiseerd van onder andere kunstenaars als Oscar Colbrandt en Jules de Bruycker.
Recent is het Hof van Heirlegem overgekocht door de uitbaters van het cateringsbedrijf Pic Nic del Mundo, die hier in 2021 een pop-up zomerbar, de Heerlijkheid van Herlegem openden.
Referenties[bewerken | brontekst bewerken]
De erfgoedsite van Vlaanderen, Hof van Heirlegem, https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/26793
Gysselings, Maurits. "Speurtocht in het vroege verleden van Gent en omgeving", Naamkunde 12 (1980): 184. https://www.dbnl.org/tekst/_naa002198001_01/_naa002198001_01_0017.php
Vanderstraeten, Frederik. De heilige hart parochie Sint-Amandsberg 1878-1998, (1998)
Poelman, Roger. Terugblik op Sint-Amandsberg. (1996)