Gemaal Eemnes
| Gemaal Eemnes | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Het gemaal Eemnes bij de Eemnessersluis anno 2012
| ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Aan de Eemnesservaart | |||
| Adres | Korte Maatsweg
| |||
| Coördinaten | 52° 15′ NB, 5° 18′ OL | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Oorspr. functie | gemaal | |||
| Start bouw | 1880/1883 | |||
| Verbouwing | 1923 | |||
| Bouwinfo | ||||
| Architect | Ingenieursbureau W.C. en K. de Wit | |||
| Eigenaar | Waterschap Vallei en Eem | |||
| Erkenning | ||||
| Monumentstatus | rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 516168 | |||
| ||||
Het gemaal Eemnes is een uit 1880 daterend gemaal gelegen aan de Eemnesservaart in de Nederlandse provincie Utrecht.
Beschrijving
Oorspronkelijk verliep de afwatering van de Eemnesserpolder via meerdere sluisjes, waaronder de Eemnessersluis. Vanaf 1791 werd de polder bemalen door een watermolen. Deze molen werd rond 1880 vervangen door een stoomgemaal.[1] In 1923 werd dit stoomgemaal verbouwd tot een elektrisch gemaal naar ontwerp van het Amsterdamse ingenieursbureau W.C. en K. de Wit. In 1993 werd de gemaalfunctie overgenomen door dompelpompen in nieuwe pompkelders. In 2006 werd het gemaal gerestaureerd. De oude pompinstallatie met de bijbehorende elektrische installatie is bewaard gebleven en wordt enkele malen per jaar werkend gedemonstreerd.
Het gebouw is sinds 2000 een erkend rijksmonument vanwege de cultuurhistorische waarde. De kern uit de 19e eeuw omvat het middelste gedeelte met de witgepleisterde gevel. Aan de noord- en zuidzijde zijn in 1921 aanbouwen geplaatst. Van belang zijn de bewaard gebleven machinerieën die de geschiedenis van de polderbemaling laten zien. Ook de ruimtelijke relatie met de naastgelegen schutsluis - eveneens een rijksmonument - en de Eemnesserpolder waren argumenten voor de registratie als rijksmonument.
-
Interieur gemaal Eemnes -
Het gemaal vanuit het zuidoosten gezien -
Eemnessersluis met rechtsachter het gemaal
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: Gemaal Eemnes
- Waterschap Vallei en Eem: Gemaal Eemnes
- Nederlandse Gemalen Stichting: Eemnes, gemaal
- Archief Eemland Gemaal Eemnes
Noot
- ↑ De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Nederlandse Gemalen Stichting vermelden 1883, het waterschap geeft echter aan dat het stoomgemaal uit 1880 dateert.
Zie ook