Heldenhuldezerk
Een heldenhuldezerkje is een grafsteen voor Vlaamse gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog, ontworpen door frontsoldaat, schilder en tekenaar Joe English. Ze zijn een symbool van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd. Deze heldenhuldezerkjes hebben de vorm van een Keltisch Kruis, bovenaan het opschrift AVV-VVK, daaronder een afbeelding van een opwiekende meeuw of blauwvoet, verwijzend naar De Blauwvoet van Albrecht Rodenbach
Vanaf augustus 1916 werden deze grafstenen geplaatst op graven van Vlaamse studenten en vrienden door het Vlaamsgezinde Comité voor Heldenhulde in de plaats van de uniforme houten kruisen. Deze zerkjes werden geplaatst op aanvraag en moesten door de kameraden worden bekostigd. Dit Vlaamse symbool zorgde af en toe voor onrust. Zo werden op de Belgische militaire begraafplaats van Oeren in de nacht van 9 en 10 februari 1918 de letters AVV-VVK van 38 zerkjes dichtgesmeerd. Als reactie werden de gedichte letters de nacht erop door flaminganten met zwarte verf overschilderd. Er werden een 800-tal heldenhuldezerkjes opgericht. In 1920 werd voor de Belgische begraafplaatsen een officiële Belgische grafsteen ontworpen door de Brusselse architect Simons, in opdracht van het Ministerie van Landsverdediging. Vanaf de helft van de jaren 20 werden deze ingevoerd en werden de diverse houten kruisen vervangen door de uniforme grafsteen en ook de meeste heldenhuldezerkjes werden weggenomen. Zo werden op de Belgische militaire begraafplaats van Adinkerke zerkjes stukgeslagen en gebruikt voor de verharding van de toegangsweg. Het IJzerbedevaartcomité wou de overgebleven zerkjes verzamelen in Kaaskerke, aan de IJzer bij Diksmuide. Dit plan ging niet door en uiteindelijk richtte men een groot monument op, de IJzertoren. Het Vlaamse monument kreeg een crypte waar negen IJzersymbolen een graf kregen. Enkele tientallen zerkjes bleven bewaard op de diverse militaire begraafplaatsen. Nadat de oorspronkelijke IJzertoren na de Tweede Wereldoorlog was gedynamiteerd werd op de crypte van de ruïne een monument opgericht in de vorm van heldenhuldekruis. Naast de bewaarde zerkjes op de militaire begraafplaatsen zijn in Vlaanderen ook her en der zerkjes bewaard op burgerlijke begraafplaatsen en zijn enkele monumentjes gebaseerd op het ontwerp. Zo werd in 1976 op initiatief van de VTB in Vinkem een herdenksmonumentje voor Joe English, in de vorm van een heldenhuldezerkje, opgericht.
