Herri met de Bles

Herri met de Bles
	Portret door Jan Wierix
Persoonsgegevens
Geboren	1500/1510
Overleden	na 1555?,
Beroep(en)	Kunstschilder
	RKD-profiel
Portaal	Kunst & Cultuur

Herri met de Bles, of Henri Bles in het Frans (Bouvignes-sur-Meuse ^[1], 1500/1510 – na 1555?) was een Zuid-Nederlands landschapschilder. Zijn werk staat op gelijke hoogte met het werk van Joachim Patinier en Pieter Breugel de Oude.^[2]

Leven

Over het leven van Herri met de Bles is vrijwel niets bekend. Hij zou zijn noodnaam te danken hebben aan een witte vlek of lok in zijn haar (volgens Karel van Mander). Hij schijnt autodidact te zijn geweest. Hij stamde wellicht uit dezelfde plaats als Joachim Patinir, en hij nam diens schilderijen met landschappen tot voorbeeld.

Herri met de Bles was voornamelijk werkzaam in Antwerpen. Zijn werk was geliefd in Italië en hij kreeg daar de naam Civetta (uil), omdat hij zijn schilderijen soms met een uiltje signeerde.^[3] Of hij zelf in Italië is geweest is niet zeker. Volgens één bron zou hij in Ferrara zijn gestorven.

Werk

Net als Patinir schilderde Herri met de Bles panoramische vergezichten met opvallende rotspartijen. Hij legde het accent echter meer op de voorgrond dan op het vergezicht, en paste warmere kleuren toe. Desalniettemin zijn de figuren in zijn landschappen klein en ondergeschikt aan het grote geheel. Hij herhaalde zich vaak in zijn vele schilderijen. Net als Pataninir en veel andere schilders van zijn generatie is Herri met de Bles beïnvloed door de schilder Jheronimus Bosch. Zo is van hem een kopie van het middenpaneel van Bosch’ Antonius-drieluik bekend. Bles voegde regelmatig Boschiaansche motieven toe aan zijn landschappen, maar waar Bosch in zijn landschappen vaak direct herinnert aan de slechtheid van de mens, zijn de landschappen van Bles op het eerste gezicht onschuldig.^[4]

De kruisweg is een geliefd onderwerp van Herri met de Bles. Er zijn 18 versies van zijn hand bekend.^[5]

Men vermoedt dat het werk van Bles niet minder rijk is aan symboliek, maar dat hij deze beter camoufleerde, net zoals zijn figuren ondergeschikt lijken te zijn aan het landschap waarin ze zich bevinden.

Lijst van Werken

Berglandschap met taferelen uit het leven van Johannes de Doper, olieverf op paneel, 75 x 62,5 cm, Musée des Arts anciens du Namurois, Namen
- Aan de rechterzijde is het schilderij een halve meter ingekort.^[6]
Berglandschap met het verhaal van Lot en zijn dochters en de vernietiging van Sodom en Gomorra, 1630-1660, olieverf op eiken paneel, Musée des Arts anciens du Namurois, Namen (inv. 245a)
Landschap met de heilige Hiëronymus, oliefverf op eiken paneel, 27,5 x 37 cm.
- Dit werk werd tentoongesteld in het Musée des Arts Anciens du Namurois, Namen, Autour de Henri Bles, 13 mei - 1 november 2020 (nr. 39).
De slapende venter, bestolen door apen, c. 1550, olieverf op paneel, 59,5 x 85,5 cm, Staatliche Kunstsammlungen, Dresden.
Landschap met de bekering van Paulus op de weg naar Damascus, olieverf op paneel, 45,7 x 59,1 cm, Allen Memorial Art Museum, Ohio.
Landschap met de bekering van Paulus, olieverf op eiken paneel, 111 x 142 cm
Landschap met de bekering van Petrus, olieverf op paneel, 32 x 50 cm, voorheen Collectie Kisters.
Kruisweg, olieverf op paneel, 52 x 72 cm, Kunsthistorisches Museum, Wenen.

Details van sommige schilderijen zijn hier beter te zien.

Trivia

In Namen is er een straat naar hem genoemd : Rue Henri Blès

Galerij

Kruisweg, ca. 1525, Musée provincial des Arts anciens du Namurois, Namen
Landschap met Emmaüsgangers, ca. 1533-50, Museum van Schone Kunsten van Luik
De weg naar Golgotha, ca. 1533-55, Poesjkinmuseum, Moskou
Landschap met het offer van Isaac, ca. 1540, Cincinnati Art Museum
Het Paradijs, ca. 1541-50, Rijksmuseum Amsterdam
Landschap met ontmoeting op de weg naar Emmaüs, Musée provincial des Arts anciens du Namurois, Namen

Bronnen, noten en/of referenties

Biografische gegevens bij het RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis
Friedländer, Max J. (1969) Early Netherlandisch Painting. Volume V. Geertgen tot Sint Jans and Jerome Bosch, Leyden: A.W. Slijthof, Brussels: La Connaissance.

↑ Van Mander (Schilder-boeck 1604) en Sandrart (1675), maar andere vroeg 16e eeuwse schrijvers als Giucciardini, Lampsonius en Vasari suggereerden Dinant als zijn geboorteplaats.
↑ (fr) nl. le Delta - Espace Culturel Provincial. Geraadpleegd op 23 oktober 2023.
↑ In zijn Trattato dell’arte della pittura (Milaan,1584), refereert Gian Paolo Lomazzo naar hem als ‘Henrico Blessio Boemo, chiamata de la civetta, principal pittore di paesi’.
↑ Friedländer (1969): p. 60.
↑ (en) Weemans, Michel (6 april 2009). HERRI MET DE BLES'S WAY TO CALVARY: A SILENIC LANDSCAPE: HERRI MET DE BLES'S WAY TO CALVARY: A SILENIC LANDSCAPE. Art History 32 (2): 307–331. DOI:10.1111/j.1467-8365.2009.00664.x.
↑ Voyeur: niet Jezus, maar bergen en bomen stelen de show in dit schilderij. www.hbvl.be (23 september 2023). Geraadpleegd op 23 oktober 2023.

Zie de categorie Herri met de Bles van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Van Mander (Schilder-boeck 1604) en Sandrart (1675), maar andere vroeg 16e eeuwse schrijvers als Giucciardini, Lampsonius en Vasari suggereerden Dinant als zijn geboorteplaats.

[2] (fr) nl. le Delta - Espace Culturel Provincial. Geraadpleegd op 23 oktober 2023.

[3] In zijn Trattato dell’arte della pittura (Milaan,1584), refereert Gian Paolo Lomazzo naar hem als ‘Henrico Blessio Boemo, chiamata de la civetta, principal pittore di paesi’.

[4] Friedländer (1969): p. 60.

[5] (en) Weemans, Michel (6 april 2009). HERRI MET DE BLES'S WAY TO CALVARY: A SILENIC LANDSCAPE: HERRI MET DE BLES'S WAY TO CALVARY: A SILENIC LANDSCAPE. Art History 32 (2): 307–331. DOI:10.1111/j.1467-8365.2009.00664.x.

[6] Voyeur: niet Jezus, maar bergen en bomen stelen de show in dit schilderij. www.hbvl.be (23 september 2023). Geraadpleegd op 23 oktober 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]