Filterbubbel

Een filterbubbel (Engels: filter bubble) of informatieluchtbel is het resultaat van een gepersonaliseerde zoekopdracht, waarbij een website-algoritme selectief probeert te bepalen welke informatie de gebruiker zou willen zien, gebaseerd op informatie over die gebruiker (zoals locatie, eerder klikgedrag en zoekgeschiedenis), en waarbij gebruikers hierdoor geen informatie te zien krijgen die hun eigen standpunt tegenspreekt.^[1] Hierdoor worden gebruikers geïsoleerd in hun eigen culturele of ideologische luchtbel.^[2]

De keuzes die de algoritmes maken zijn niet transparant. De belangrijkste voorbeelden zijn resultaten van Googles Personalized Search en van Facebooks personalized news stream.

De term werd bedacht door internetactivist Eli Pariser in zijn gelijknamig boek; volgens Pariser worden gebruikers minder blootgesteld aan tegengestelde standpunten en worden ze intellectueel geïsoleerd in hun eigen informatieluchtbel. Pariser geeft als voorbeeld een gebruiker die op Google zocht naar "BP" en informatie kreeg over investeringsnieuws van British Petroleum, terwijl een andere gebruiker informatie kreeg over Deepwater Horizon. De twee zoekresultaten gaven een "treffend verschil".^[3]^[4]^[5] Volgens Pariser kan het luchtbeleffect negatieve gevolgen hebben voor de gedachtewisseling tussen burgers, maar anderen zeggen dat het effect minimaal is en kan opgevangen worden.^[6]

Zoekmachines die naar eigen zeggen de zoekresultaten niet afhankelijk maken van persoonlijke gegevens zijn: DuckDuckGo, Ixquick, MetaGer, en Startpage.

Meer dan zoekmachines[bewerken | brontekst bewerken]

Filterbubbels komen niet alleen voor bij zoekmachines, maar ook bij sociale netwerken die gefilterde informatie bieden, die gepersonaliseerd zijn voor de gebruiker, zoals bijvoorbeeld de stream van berichten in Facebook. Voor het internet bestond zo'n stream in de vorm van verzuiling, maar was het toen veel gemakkelijker om het bestaan buiten de zuil waar te nemen. ^[7]

Onderzoek[bewerken | brontekst bewerken]

De vraag naar het fenomeen van de filter bubbles is het voorwerp geworden van wetenschappelijke studies. Media-onderzoekers kunnen het bestaan ervan in eerste instantie niet bevestigen. Een groot aantal studies komt integendeel tot de conclusie dat zoekmachines en sociale media de meeste mensen naar meer divers nieuws leiden.^[8]^[9]^[10]

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Referenties

↑ (en) Bozdag, Engin (23 juni 2013). Bias in algorithmic filtering and personalization. Ethics and Information Technology 15 (3): 209–227. Gearchiveerd van origineel op 3 oktober 2022.
↑ (en) The Huffington Post "Are Filter-bubbles Shrinking Our Minds?"
↑ (en) "The Filter Bubble", The Atlantic, 10 oktober 2010. Geraadpleegd op 20 april 2011. "Since Dec. 4, 2009, Google has been personalized for everyone. So when I had two friends this spring Google "BP," one of them got a set of links that was about investment opportunities in BP. The other one got information about the oil spill...."
↑ (en) Weisberg, Jacob, "Bubble Trouble: Is Web personalization turning us into solipsistic twits?", Slate, 10 juni 2011. Geraadpleegd op August 15, 2011.
↑ (en) Gross, Doug, "What the Internet is hiding from you", 'CNN', 19 mei 2011. Gearchiveerd op 2 april 2015. Geraadpleegd op 15 augustus 2011. "I had friends Google BP when the oil spill was happening. These are two women who were quite similar in a lot of ways. One got a lot of results about the environmental consequences of what was happening and the spill. The other one just got investment information and nothing about the spill at all."
↑ (en) Zhang, Yuan Cao, Séaghdha, Diarmuid Ó, Quercia, Daniele, Jambor, Tamas (februari 2012). Auralist: Introducing Serendipity into Music Recommendation. ACM WSDM. Gearchiveerd van origineel op 15 mei 2012.
↑ Riffy Bol, Maurits Martijn, We hebben een groot probleem met Facebook. En dat gaat verder dan privacy. De Correspondent (6 april 2018).
↑ F. Zuiderveen Borgesius e.a., Should we worry about filter bubbles?, in: Internet Policy Review, 2016, DOI:10.14763/2016.1.401. Gearchiveerd op 10 maart 2023.
↑ Seth Flaxman, Sharad Goel, Justin M. Rao, Filter Bubbles, Echo Chambers, and Online News Consumption, in: Public Opinion Quarterly, 2016, nr. 1, p. 298–320, DOI:10.1093/poq/nfw006. Gearchiveerd op 11 oktober 2022.
↑ Richard Fletcher en Rasmus Kleis Nielsen, Are people incidentally exposed to news on social media? A comparative analysis, in: New Media & Society, 2017, DOI:10.1177/1461444817724170. Gearchiveerd op 23 maart 2022.

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Filter bubble op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

Lectuur

Pariser, Eli. The Filter Bubble: What the Internet Is Hiding from You, Penguin Press (New York, mei 2011) ISBN 978-1-59420-300-8
Green, Holly, Breaking Out of Your Internet Filter Bubble. Forbes (29 augustus 2011). Geraadpleegd op 4 december 2011.
Friedman, Ann. "Going Viral." Columbia Journalism Review 52.6 (2014): 33-34. Communication & Mass Media Complete.
Bozdag, Engin, van den Hoven, Jeroen (18 december 2015). Breaking the filter bubble: democracy and design. Ethics and Information Technology 17 (4): 249–265.

[1] (en) Bozdag, Engin (23 juni 2013). Bias in algorithmic filtering and personalization. Ethics and Information Technology 15 (3): 209–227. Gearchiveerd van origineel op 3 oktober 2022.

[2] (en) The Huffington Post "Are Filter-bubbles Shrinking Our Minds?"

[twsT43-3] (en) "The Filter Bubble", The Atlantic, 10 oktober 2010. Geraadpleegd op 20 april 2011. "Since Dec. 4, 2009, Google has been personalized for everyone. So when I had two friends this spring Google "BP," one of them got a set of links that was about investment opportunities in BP. The other one got information about the oil spill...."

[twsO11-4] (en) Weisberg, Jacob, "Bubble Trouble: Is Web personalization turning us into solipsistic twits?", Slate, 10 juni 2011. Geraadpleegd op August 15, 2011.

[twsO14-5] (en) Gross, Doug, "What the Internet is hiding from you", 'CNN', 19 mei 2011. Gearchiveerd op 2 april 2015. Geraadpleegd op 15 augustus 2011. "I had friends Google BP when the oil spill was happening. These are two women who were quite similar in a lot of ways. One got a lot of results about the environmental consequences of what was happening and the spill. The other one just got investment information and nothing about the spill at all."

[6] (en) Zhang, Yuan Cao, Séaghdha, Diarmuid Ó, Quercia, Daniele, Jambor, Tamas (februari 2012). Auralist: Introducing Serendipity into Music Recommendation. ACM WSDM. Gearchiveerd van origineel op 15 mei 2012.

[7] Riffy Bol, Maurits Martijn, We hebben een groot probleem met Facebook. En dat gaat verder dan privacy. De Correspondent (6 april 2018).

[8] F. Zuiderveen Borgesius e.a., Should we worry about filter bubbles?, in: Internet Policy Review, 2016, DOI:10.14763/2016.1.401. Gearchiveerd op 10 maart 2023.

[9] Seth Flaxman, Sharad Goel, Justin M. Rao, Filter Bubbles, Echo Chambers, and Online News Consumption, in: Public Opinion Quarterly, 2016, nr. 1, p. 298–320, DOI:10.1093/poq/nfw006. Gearchiveerd op 11 oktober 2022.

[10] Richard Fletcher en Rasmus Kleis Nielsen, Are people incidentally exposed to news on social media? A comparative analysis, in: New Media & Society, 2017, DOI:10.1177/1461444817724170. Gearchiveerd op 23 maart 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]